فقه معاصر
پخش وصیت ساختگی برای کسب ثواب
پخش وصیت ساختگی برای کسب ثواب
نوسنده: دکتر یوسف قرضاوی/ مترجم دکتر: احمد نعمتی
سؤال- این نامه را پیدا کرده ام، لطفاً نسبت به محتوای آن مرا توجیه فرمایید که آیا چنین چیزی صحیح است یانه؟ نامه با امضای یک شخص نیکوکار، شیخ احمد، خادم و کلید دار حرم رسول خدا (ص) است که مسلمانان شرق و غرب دنیا را وصیّت می کند و حاوی پند و اندرزهای فراوانی است و در پایان می گوید: شخصی در بمبئی ۳۰ برگ از این وصیت را میان مردم توزیع کرد، خداوند از این راه بیست و پنج هزار روپیه به او روزی داد، همان طور مرد دیگری به انتشار این وصیّت پرداخت و خداوند شش هزار روپیه به او عطا فرمود و شخصی این وصیّت را تکذیب کرد در همان روز پسرش را از دست داد! همچنین گفته اند: هرگاه کسی به این وصیت نامه برخورد کند و آن را منتشر نکند به مصیبت بزرگی دچار خواهد شد! نظر شما پیرامون این وصیّت چیست؟ آیا صحیح است یا نه؟
جواب: عده ی زیادی درباره ی این وصیت سؤال کرده اند. چنین وصیّت نامه ای زاییده ی امروز و دیروز نیست. ده ها سال است که با چنین وصیتی مواجه هستیم. این وصیّت به یک شخص خیالی به نام شیخ احمد کلیددار حرم نبوی نسبت داده می شود، مدت ها در مدینه و حجاز پیرامون چنین نام و نشان و از شغل و حرفه ی او پرس و جو کرده ام، خبر و اثری از چنین شخصی نیافتم، نام این شیخ احمد هیچ وقت شناخته و شنیده نشده است و در مدینه نه کسی چنین شخصی را دیده و نه خبری از او در دست می باشد، ولی از سوی دیگر چنین وصیّت غم باری میان مسلمانان شایع و پراکنده می گردد. وصیّت دارای بعضی نکات است که از نظر دینی فاقد ارزش و اعتبار می باشد. بعضی از مفاد وصیّت نیاز ندارد تا در خواب شیخ احمد و پیامبر (ص) را ببینیم، همان گونه که او بیان داشته است، مانند اینکه قیامت نزدیک است، قیامت برپا خواهد شد، فاصله ی ما با قیامت به اندازه ی قاب قوسین یا کمتر از آن است! چنین مواردی نه نیاز به وصیّت شیخ احمد دارد و نه نیاز به وصیّت شیخ عمر؛ زیرا که قرآن و حدیث نبوی آن را به صراحت بیان نموده اند، چنانکه قرآن می فرماید:
( لَعَلَّ السَّاعَهَ تَکُونُ قَرِیباً)[۱] « شاید هم فرا رسیدن قیامت نزدیک باشد .»
همچنین پیامبر (ص) می فرماید:
( بعثت انا و السّاعه کهاتین) «فاصله ی بعثت من با قیامت به اندازه ی فاصله ی این دو انگشت است و اشاره به انگشت سبابه و وسطی نمود.»
بنابراین نیازی نیست که کسی ما را بدان تذکر دهد. بعضی دیگر از مفاد این وصیّت همانند: بیرون آمدن زنان مینی ژوپ پوش و منحرف شدن مردم از دیانت، قرآن و سنّت رسول خدا (ص) که در دست ماست برای ما کافی و شافی بوده و ما را از هر چیز دیگری بی نیاز می سازند و نیازی به تذکر افراد دیگری نیست، چنانکه خداوند متعال می فرماید:
(الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِیناً )[۲]
« امروز ( احکام ) دین شما را برایتان کامل کردم و ( با عزّت بخشیدن به شما و استوار داشتن گامهایتان ) نعمت خود را بر شما تکمیل نمودم و اسلام را به عنوان آئین خداپسند برای شما برگزیدم .»
هر کسی گمان برد که دین اسلام پس از آنکه خداوند آن را کامل گردانید و به اتمام رسانید، نیاز به وصیّت یک انسان مجهول الهویّه دارد تا ما را سفارش کند، در این دین و در کمال و تمامیّت آن شک و تردید به وجود خواهد آمد. حال آنکه دین و آیین ما به صورت تمام و کمال در اختیار ما گذاشته شده است و نیازمند سفارش های دیگری نیست. در اثنای این وصیّت دلیل بر دروغگویی و تزویر صاحب وصیّت موجود است، آنجا که مردم را تهدید می نماید و آنان را می ترساند که اگر کسی بدان دست یابد و آن را منتشر ننماید، دچار مصیبت هی سختی خواهد شد؛ از جمله فرزندانش می میرند، و دارایی اش را از دست می دهد که چنین چیزی را هیچ کس نگفته است و حتی در قرآن و سنت پیامبر خدا (ص) چنان مطلبی بیان نشده است و به مردم دستور داده نشده که هر کس قرآن یا صحیح بخاری را بخواند باید بلافاصله آن را نوشته و انتشار دهد؛ در غیر این صورت به مصیبت گرفتار خواهد شد. دیگر چه رسد به این گونه وصیّت نامه های تهدید آمیز! چنین چیزی را عقل هیچ مسلمانی که اسلام را به طور صحیح فهم کرده باشد، باور نخواهد کرد. در این وصیّت نامه ی جعلی و ساختگی آمده است که برای مثال فلانی در فلان کشور این وصیّت نامه را منتشر ساخت و به ده هزار روپیه دست یافت تمامی این ها در جهت ترساندن و گمراه ساختن مسلمانان از راه راست و پیروی از سنن الهی و اسباب و عللی که نظام هستی بر آن استوار است، می باشد. دستیابی به رزق و روزی دارای اسباب و عوامل و راه ها و شیوه هایی است که باید به آن ها تکیه نمود. اما هرگاه مردم به این نوع خرافات و توهمات تکیه نمایند، اندیشه و تفکر آنان به گمراهی و انحراف کشیده می شود. ما مسلمانان را از تصدیق چنین خرافات و توهماتی برحذر می داریم و به قول صاحب وصیّت نامه، گمان برند که هر کس این وصیّت نامه ی دروغین و ساختگی را منتشر سازد، مشمول شفاعت پیامبر (ص) خواهد شد، چنین پنداری باطل است و اصل و اساسی ندارد؛ زیرا شفاعت پیامبر (ص) همان طور که در احادیث صحیح ثابت شده، در ارتباط با مرتکبین گناهان کبیره از امت می باشد. پیامبر (ص) می فرماید:
(اسعد النّاس بشفاعتی یوم القیامه من قال لا اله الّا الله خالصاً من قلبه)[۳]
«در روز قیامت، خوشبخت ترین مردم به دریافت شفاعت من کسی است که مخلصانه و از صمیم قلب بگوید: هیچ معبودی جز پروردگار نیست.»
از خداوند متعال خواستارم که به مسلمانان فقاهت و درایت و رشد دینی عطا فرماید و آنان را از تصدیق خرافات و توهمات و اباطیل مصون و محفوظ دارد.
————————————————————————
منبع: دیدگاه های فقهی معاصر ۱/ مؤلف: دکتر یوسف قرضاوی /مترجم: احمد نعمتی /انتشارات: نشر احسان ۱۳۸۰
[۱] – احزاب: ۶۳.
[۲] – مائده: ۳.
[۳] – روایت از بخاری.