راز موفقیت مسلمانان دموکرات در ترکیه

راز موفقیت مسلمانان دموکرات در ترکیه

نویسنده: حجت‌الله جودکی

تحلیل‌گران مسایل ترکیه تقریبا می‌توانند گمانه‌زنی مناسبی در مورد پیروزی انتخابات در ترکیه داشته باشند؛ زیرا همه جناح‌های سیاسی در این کشور شفاف هستند و وزن‌کشی آنها قبل از انتخابات میسر است. این شفافیت به گونه‌ای است که مثل کشورهای استبدادی امکان تقلب در انتخابات میسر نیست. به نظر می‌رسد حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه در انتخابات آتی از توان مردمی خوبی برخوردار است که او را قادر می‌سازد تا در انتخابات اکثریت آرا را به دست آورد. این توان مردمی از کجا حاصل شده است؟ قطعا توان مردمی حاصل عملکرد حزب عدالت و توسعه است. برای روشن شدن ادعای یادشده به برخی از مسایل اشاره می‌شود: تا ۱۰ سال پیش سکولارها در ترکیه دست بالا را داشتند، به ویژه که ارتش هم سکولار بود و در همه امور دخالت می‌کرد و به شکل‌های مختلف قدرت خود را به رخ مردم و احزاب می‌کشید. با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه و راهکارهای عمیق و تعریف‌شده آن، کم‌کم از نفوذ ارتش در صحنه سیاسی کشور کاسته شد.

 قبل از آن هرگاه دولتمردی از ارتش فاصله می‌گرفت، سایه کودتای ارتش او را به راه راست برمی‌گرداند یا اینکه او را برکنار می‌کردند. حزب عدالت و توسعه با راهکارهای مدنی و دموکراتیک، توانست تمامی توطئه‌های ارتش را در صحنه سیاست داخلی خنثی کرده و به ارتش بقبولاند که وظیفه او دفاع از کشور در مقابل هجوم خارجی است و نباید در سیاست دخالت کند. این مساله تا آنجا ادامه یافت که برخی از سران بلندپایه ارتش به اتهام توطئه برای سرنگونی دولت ترکیه دستگیر و دادگاهی شدند. این نخستین دستاورد حزب عدالت و توسعه است که انصافا کار نسبتا مهم و دشواری است و قطعا هر حزبی که بر سر کار بیاید، باید از این دستاورد محافظت کند. سکولارها در ترکیه با نظم آهنین، مانع از ورود زنان محجبه به دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها بودند. بنابراین زنان اسلام‌گرا از تحصیلات عالیه و به تبع آن از مشارکت در مشاغل بالا بازمی‌ماندند. این حزب با حوصله و عقل‌گرایی این مانع را برطرف کرد.

 در زمینه اقتصادی حزب عدالت و توسعه اقدامات مهمی انجام داد. اکنون ترکیه یکی از معدود کشورهایی است که کالای چینی در آنجا بازاری ندارد و خود ترکیه یکی از رقبای معتبر چین در صادرات به حساب می‌آید. معمار اقتصاد این کشور اکنون یکی از نامزدهای مدیریت صندوق بین‌المللی پول به حساب می‌آید. رفتار حزب عدالت و توسعه در مورد کردهای این کشور قابل قیاس با دولت‌های پیشین نیست، به دلیل نگرش منطقی به مساله کردها، این مشکل تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است.

در زمینه سیاسی این حزب روابط خود را با همه کشورها بسط و توسعه داد و چون نگرش ایدئولوژیک و آرمانی در مسایل سیاسی ندارد، به راحتی توانسته است پله‌های ترقی را یکی پس از دیگر طی کند.از یک طرف با اسراییل روابط سیاسی دارد و از سوی دیگر نزد فلسطینی‌ها به‌مثابه قهرمان تلقی می‌شود. همگان به یاد دارند که در اجلاسی که اردوغان و شیمون پرز در آن حضور داشتند، چگونه اردوغان، شیمون پرز را در انظار جهانی خفیف و اجلاس را ترک کرد و همانند یک قهرمان به ترکیه بازگشت و مردم در همان نیمه‌شب چه استقبال باشکوهی از او کردند و وی در میان مسلمانان و فلسطینی‌ها قهرمان شد. اعزام کشتی آزادی به غزه و کشته شدن تعدادی از جوانان ترک در حمله اسراییل به کشتی باعث شد تا اردوغان بهانه خوبی برای تحت فشار گذاشتن اسراییل به دست آورده و از این طریق نیز امتیازات زیادی کسب کرد. اردوغان در سفری که به عراق داشت با آیت‌الله سیستانی دیدار کرد و در جواب سوال یکی از خبرنگاران در مورد شیعه و سنی اظهار داشت: من نه شیعه هستم و نه سنی، بلکه یک مسلمانم. اسلام قبل از مذاهب بوده است. وی بار دیگر با چنین نگرش تقریبی و توحیدی، بسیاری از موانع را از سر راه برداشت و بار دیگر به عنوان چهره‌ای محبوب و شایسته در جهان اسلام درخشید.

هنر دیگر اردوغان تغییر نگرش اروپاییان نسبت به ترکان بود. تا قبل از وی آنها همواره از ترک‌هراسی و اسلام‌هراسی سخن می‌گفتند و برخی از کشورهای اروپایی مانع جدی برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا بودند. اردوغان به اروپا و جهانیان ثابت کرد که اسلام اساسا مایع هراس نیست. اسلام دین آزادی و عدالت است و به همه موازین حقوق بشر احترام می‌گذارد و اسلام آمده است تا انسان‌ها را به کرامت برساند. این رفتار تا حد زیادی ذهنیت موجود اروپاییان را دگرگون کرد. در رابطه با آمریکا هم با اینکه ترکیه هم‌پیمان آمریکا و عضو ناتو است و آمریکا در این کشور پایگاه نظامی دارد، اما اردوغان چشم‌بسته از سیاست‌های آمریکا پیروی نکرده است و همین مساله باعث شده تا در بسیاری از مواقع، نقش میانجی را بازی کند. موارد فوق نشان می‌دهد به احتمال قوی حزب عدالت و توسعه پیروز انتخابات آتی ترکیه است.

منبع: روزنامه شرق