حکم و شرایط جزیه، روشنگریی مختصر در مورد جزیه
اصطلاح جزیه، روشنگریی مختصر
نویسنده: دکتر عصام بشیر / و مسئول مؤسسه(اعتدال و وسطیت)
مترجم: عبدالعزیز سلیمی
جزیه مالیات سرانه و سالیانه اندکی است که تنها از مردان بالغ و توانا با توجه به میزان دارایی آن ها گرفته می شود. بر خلاف باور بعضی «جزیه» در هر شرایطی با «معاهده ذمه» همراه نبوده است. بلکه فقها در ارتباط با اسباب و علت های آن سخنان بسیاری دارند، برخی از آنان می گویند:
جزیه به خاطر عدم مشارکت غیر مسلمانان ساکن در «کشور اسلامی» در دفاع از جامعه اسلامی است. به همین خاطر اصحاب و تابعین جزیه را از کسانی که حاضر شده اند در کنار مسلمانان از جامعه و کشور اسلامی دفاع کنند. ساقط نموده اند. سراقه بن عمرو در سال ۲۲ هجری با مردم ارمنستان این چنین رفتار کرد و حبیب بن مسلمه فهری نیز با مردم انطاکیه همین روش را در پیش گرفت. و در عصر خلافت حضرت عمر (رض) با ساکنین شهر جراجمه -یکی از شهر های ترکیه – به همین صورت عمل نمودند. و نماینده ابو عبیده بن جراح پیمان نامه را امضاء و ابو عبیده و دیگر اصحاب همره او آن را مورد تأیید قرار دادند.
همچنین مسلمانان در زمان عبدالله ابن ابی سرح با مردم «نوبه» در مورد مبادله هدایای سالانه میان طرفین به جای جزیه به توافق رسیدند. و در زمان معاویه با مردم قبرص بر اساس دادن «خراج» و بی طرفی درباره نزاع میان مسلمانان و رومیان مصالحه کردند.
شهروندان غیر مسلمانانی که خدمت سربازی را انجام می دهند و در ارتباط با دفاع از کشور همکاری می نمایند، به هیچوجه جزیه دادن بر آنان واجب نیست و «صغار» مورد اشاره آیه توبه به معنی پذیرفتن حکم قانون و مقررات دولتی است.