پیام مرشد عام اخوان المسلمین به مسؤولان تربیتی جماعت

پیام مرشد عام اخوان المسلمین به مسؤولان تربیتی جماعت

نویسنده: دکتر محمد بدیع /  مترجم: پایگاه‌ اطلاع‌رسانی اصلاح

سپاس و ستایش برای خداوند آنگونه که سزاوار جلال، جبروت و شکوه اوست. درود و سلام بر سید و سرور جهانیان، حضرت محمد (ص) که سرور، امام و پیشوای ماست.

برادران محبوبم:

بدانید که شما بر یکی از بزرگترین ورودیهای دعوت پر فیض و برکت ما قرار گرفته‌اید و در پیشگاه خداوند سبحان مسؤولیت بزرگی را بر دوش می‌کشید، مسؤولیتی بر گرفته از امانتی که آن را برای تربیت برادرانتان حمل می‌کنید و آن را با مراقبت، ارشاد و راهنمایی بر اساس منهج صحیح اسلامی و بر اساس اصول و مبادی دعوتمان آماده می‌سازید و این امانتی است که کوه‌ها از حمل آن شانه خالی کرده‌اند:« إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَهَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَن یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ*إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا؛ ما امانت [خویش‌] را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه داشتیم، ولى از پذیرفتن آن سر باز زدند، و از آن هراسیدند، و انسان آن را پذیرفت، که او [در حق خویش‌] ستمکار نادانى بود. » (احزاب /۷۲) پس اهمیت مسؤولیتی را که به شما واگذار شده است دریابید و حق آن را به خوبی و آنگونه که مورد پسند خداوند است، ادا نمایید و به پاداش الهی، رضایتمندی و یاری او امیدوار باشید.

ارتباط خود با خداوند را در نهان و آشکار نیکو سازید و خود و برادرانتان را به سوی رضایتمندی پروردگار سوق دهید، در هر لحظه و هر مکانی آنجایی باشید که خداوند می‌خواهد. روحیه‌ی ایمان و عبادت وبندگی را در وجود خود وبرادرانتان شکوفا سازید. از تلاش، دقت و برنامه‌‌هایتان برای آن مایه بگذارید و همه‌ی اعمال، حرکات و سکنات خود را به عبادت پروردگار تبدیل کنید. توجه به عبادت و ارزش‌ها و حقایق آن را در جان‌ها زنده نمایید و نتایج و تأثیرات تربیتی آن بر فرد، جماعت و همه‌ی امت اسلامی را گوشزد نمایید؛ عباداتی چون:

 محافظت بر نمازها به صورت جماعت، قیام‌اللیل، روزه، تلاوت قرآن، صدقه، ذکر دائمی پروردگار، نیکی به والدین و صله‌ی رحم و همه‌ی انواع خیر و نیکی. بدانید هرگاه احوالی با پروردگار خود داشته باشید و جز او کسی از آن باخبر نباشد، بدون شک امور را با فضل، کرم و منت خود بر شما آسان می‌کند و سربازان ناشناخته‌اش ر ا در خدمت شما قر ار می‌دهد.

برادرانتان را بر اساس دوست داشتن، ارتباط و ماندن در مساجد تربیت کنید، زیرا مساجد پناه، مأوی، سرچشمه و خاستگاه همه‌ی خیر و نیکی‌ها هستند، پس در عبادت خدا مسجدی باشید و به سنت پیامبر (ص)، صحابه و سلف صالح اقتدا کنید و همان طوری که قلب‌های آنان متصل به مسجد بوده است قلب‌های شما نیز به مساجد وصل شود.

در پیاده کردن و محقق ساختن معنا و مفهوم خانوادگی و اجتماعی (اسره‌ها) حریصانه تلاش کنید تا همه‌ی مفاهیم خانوادگی و اجتماعی آن ظاهر شود، با هم زندگی کنید، به دیدار همدیگر بروید، با هم صحبت و به‌ بررسی مسائل بپردازید، به تفریح بروید و به سفر‌های متنوع ماهانه اقدام نمایید. دروازه‌ی قلب‌هایتان را به روی هم بگشایید تا اسره‌ها سراپا کتابی گشوده شوند و به این ترتیب ارکان سه‌گانه‌ی اسره (تفاهم، تعارف و تکامل) را محقق ساخته باشید.

 سعی کنید افراد با دعوت، اصول، برنامه‌ها و منبع‌های آن مرتبط باشند، نه با اشخاص، و گرنه این سرآغاز خطری بر سر راه شما و دعوت شما خواهد بود.

همچنین اسره‌ای می‌خواهیم که نتایج و ثمرات دعوتی و اجتماعی به همراه داشته باشد و اثر آن در همه‌ی مجموعه‌های پیرامونش دیده شود و پرتو درخشانی باشد که در محیط خود به آن اقتدا می‌شود و شعارش این باشد که: «هیچ کس در حرکت به سوی خدا از ما پیشی نمی‌گیرد.»

 همچنین می‌خواهیم که بیشترین حد ممکن از ارزش‌های مثبتِ طرح‌ها و برنامه‌هایتان به ویژه آنهایی که در نفس‌ها و جان‌ها بذر امید می‌افشانند، در جان‌ها رسوخ کنند. در نفوس تک‌تک افراد تا بر اساس آن با غیرتمندی در جامعه ظاهر شوند، پیشوای دیگران شوند، به سوی خیر و نیکی راهنمایی کنند و در هر زمان و مکانی هستی خود را در راه خدا بذل کنند. و نیز در روح و روان جامعه رسوخ نمایند تا با روحیه‌ای مثبت به سوی خیر، صلاح و اصلاح نمودن حرکت کند.

 احساس وابستگی به دین خدا، دعوت، وطن و امت اسلامی را در روح برادرانتان بدمید تا به این وابستگی و نیز برگزیده‌شدنشان از طرف خداوند افتخار نمایند و هرگونه تلاش، مشقت و رنجی را که در این مسیر بر سر راهشان قرار می‌گیرد، خوشایند بدانند. همچنین ارزشها و اصولی که روح احساس مثبت‌بودن، ذاتیت و بلندهمتی را در جان‌ها بر می‌انگیزد.

 برادران عزیزم: در همه‌ی سخنان و افعالتان خود را به پیروی از بهترین الگو و اسوه که همانا حضرت محمد (ص) است، آراسته کنید: «لَّقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّـهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّـهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّـهَ کَثِیرًا؛ به راستى که براى شما و براى کسى که به خداوند و روز بازپسین امید [و ایمان‌] دارد و خداوند را بسیار یاد مى‌کند، در پیامبر خدا سرمشق نیکویى هست‌. » (احزاب/۲۱) پس خود را به صفات بزرگ منشانه و افعال پاک پیامبر(ص) بیارایید و بکوشید که بهترین الگو برای برادرانتان باشید و از خودتان بهترین الگو ارائه دهید. تلاش کنید در هر کاری که آنان را مکلف به انجام آن می‌سازید، شما را [در عمل بدان] پیشاپیش خود مشاهده نمایند، آنان را مکلف نکنید به انجام کارهایی که خود آن را انجام نمی‌دهید، یا اینکه خداوند و سپس برادرانتان شما را در موقعیت‌هایی بیابند که آنان را از آن نهی کرده‌اید.

برادران گرامی:

تصویر عینی حقوقی باشید که بر عهده‌ی شماست، حقوقی که امام شهید حسن البنا (رح) به سوی آن فرا خوانده است و می‌فرماید: رهبری در دعوت اخوان از لحاظ روابط قلبی و عاطفی رابطه‌ی پدری، از لحاظ علمی رابطه‌ی استادی، از لحاظ تربیت روحی، رابطه‌ی مراد و مریدی و از لحاظ سیاست‌های کلی و کلانِ دعوت رابطه‌ی فرماندهی با سایر برادرانش دارد و دعوت ما همه‌ی این مفاهیم را در بر می‌گیرد. در این جا این سؤال مطرح می‌شود: کسی که تکالیفش را انجام نداده باشد چگونه می‌تواند حقوقش را طلب نماید؟ پس حق امانت را ادا کنید و بهترین کسانی باشید که این حقوق را ادا می‌کنند.

بدانید که مهمترین ویژگی شما به عنوان مربی سلامت نفس از انانیت و خودپسندی است، پس برادرانتان را یاری کنید بر اینکه این حقوق را برای شما با محبت، مراقبت و جستجو ادا نمایند و شما حقوق آنان را ادا نمایید قبل از آن که حقوقتان را از آنان طلب نمایید.

بر حسب وظیفه بدانید که سطوح مختلف تربیتی حق هر کسی است که شروط هر مرحله را بر اساس اصول و ملاک و معیارهایی که برادران مربی آن را وضع کرده‌اند، بدون افراط و تفریط پشت سر بگذارند. پس برادرانتان را با قوانین و شروط سختگیرانه‌ای که وضع می‌کنید به درد سر نیندازید و در مقابل نیز با ترفیع کسانی که شایستگی آنرا ندارند در حق دعوتتان کوتاهی و سهل‌انگاری نکنید، زیرا این یک امانت و مسؤولیتی در پیشگاه خداوند است.

دوستانم:

 دوستی شما نسبت به برادرانتان باید صادقانه، عملی و برای آنان محسوس باشد. وقتی پدر می‌خواهد نسبت به بچه‌هایش ابراز محبت کند، لازم نیست طی یک جلسه‌ی رسمی به آنان بگوید شما را دوست دارم، بلکه بچه‌ها محبت را از فداکاری و زحماتی که پدر به خاطر آنان متحمل می‌شود احساس می‌کنند. پس سعی کنید دوستی شما نسبت به برادرانتان واقعی باشد و مطمئناً نتایج و اثرات آنرا در رفتارشان خواهید دید. سعی کنید برادرانتان را به بهترین راه ممکن به مسؤولان معرفی کنید و آنها را در بهترین و مناسبترین جایگاه قرار دهید. و بر آنان سخت نگرفته و انتظارات بیش از اندازه از آنان نداشته باشید. بلکه می‌توانید مسؤولیت‌های مهم را به آنان بسپارید.

سپردن امارت به «اسامه بن زید» (رض) یکی از نمونه‌های نبوی است برای آماده کردن قشر جوان و سپردن مسؤولیت به آنان. امام بنا (رحمه الله) نیز این اثر نبوی را دنبال می‌کند و مسؤولیت‌های مهم را به برادرانش واگذار کرده و دارای حسن ظن خاصی نسبت به آننا می‌باشد. شما هرگاه افراد صالح و مصلح را پرورش داده و تقدیم این دعوت کنید، در واقع بر تولید افراد دعوتگر، حریصانه تلاش کرده‌اید.

 بزرگترین معیار برای تربیت مربی حقیقی و موفق این است که به افراد واجد شر ایط رهبری فرصت داده شود تا قائد و رهبر شوند. سعی کنید کاستی‌ها باعث از کار افتادن توانایی‌ها نشوند. برای رفع نقص‌ها و کاستی‌ها کسالت به خرج ندهید. بلکه سعی کنید این نواقص را به صورت پویا و فعال از بین ببرید و مطمئن باشید تنها عاملی که ما را نسبت به آن موضعگیری‌ها تشویق می‌کند، همان تضمین الهی است که: اگر کسی از بین برادرانش شخص موفقی را تربیت و تقدیم این دعوت کند این شخص هر کار خیری انجام دهد مربی‌اش به اندازه‌ی او اجر می‌برد، بدون اینکه از اجر وی چیزی کم شود. یکی از نمونه‌های امام حسن بنا، استاد عمر تلمسانی بود که خداوند او را برای خود و دعوت سودمند قرار داد.

  چیزی که من از آن می‌ترسم این است که شما مانع پیشرفت برادر خود در قسمت‌های مختلف اداری، دعوتی و یا تنظیماتی شوید که متأسفانه به این وسیله مانع رسیدن خیر فراوانی به جماعت می‌شوید. پس ای دوستان کدام یک از ما متحمل انجام چنین مسایلی می‌شود.

 برادران عزیزم:

محبت و دوست داشتن را مبنایی برای اجرای قانون و نظام اداری قرار دهید و این روحیه‌ی دوستی و محبت، دلسوزی و تکافل را در بین اسره‌ها ترویج دهید؛ «وَ لَو کُنتَ فَظّاً غَلیظَ القَلبِ لانفَضُّوا مِن حَولِکَ؛ اگر درشت‌خوى سختدل بودى بى‌شک از پیرامون تو پراکنده مى‌شدند. » (آل‌عمران/۱۵۴) و اصل آزادی بیان را در بین برادران رواج دهید و نسبت به رأی و نظرات بزرگان تعصب نداشته باشید و احساس هیچ صاحب رأی و نظری را جریحه‌دار نکنید و انتقاد دیگران را با سعه‌ی صدر پذیرا باشید. وصیت استاد مصطفی مشهور را به یاد آورید: کسی که ناصح است موعظه‌اش را به بهترین وجه ممکن عرضه کند پذیرنده‌ی نصیحت نیز آن را همانطوری که هست قبول کند. و نظر رهبرانتان را به بهترین وجه ارائه دهید و وصایای آمده در سوره‌ی عصر را سر لوحه‌ی زندگیتان قرار دهید. آگاه باشید که بهترین ویژگی یک مربی توانمند این است که آگاه و مطلع از مشکلات افراد و قادر به حل این مشکلات و غلبه بر آنها باشد. هوشیار باشید شما خود در خلق مشکلات سهیم نباشید تا به این سیله باعث نارضایتی پروردگار و یا نافرمانی از ر هبر و قائد خود و بیزاری افراد نشوید. هرگاه دلها از هم متفرق شدند و قساوت پیدا کردند و د لسوزی‌ها و همدلی‌ها از بین رفتند، دیگر چگونه می‌توان منتظر نزول رحمتها، نصر و تأیید الهی بود؟ «وَأَطِیعُوا اللَّـهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّـهَ مَعَ الصَّابِرِینَ؛ و از خداوند و پیامبر او اطاعت کنید و اختلاف کلمه نداشته باشید که بددل خواهید شد و شأن و شوکتتان بر باد مى‌رود، و شکیبایى کنید که خداوند با شکیبایان است‌. » (انفال/۴۶)

آخرین تذکر:

 خواندن تاریخ دعوت و سرگذشت بزرگان را فراموش نکنید چون واقعاً درس‌ها، اندرز‌ها و توشه‌ی حقیقی در راه دعوت را به شما می‌آموزد و نیز می‌گوید که برای شبهاتی که علیه دعوت مطرح می‌شود چه جواب عملی وجود دارد و نیز بر شما لازم است که رسائل امام شهید حسن البنا را با تأنّی، هوشیاری و احاطه‌ی کامل مدارسه کنید تا مسائل اساسی دعوتتان را هم یاد بگیرید و هم یاد بدهید. سعی کنید برای تطبیق و اجرای صفات دهگانه‌ای که امام شهید حسن البنا برای هر فرد مسلمان و صاحب دعوت قرار داده، هم برای خود و هم برای متربیان کوشش به عمل آورید.

این صفات عبارتند از: ۱- سلامت در عقیده ۲- صحت در عبادت ۳- متانت در اخلاق ۴- روشنفکری ۵- تقویت قوای جسمانی ۶- مبارزه با نفس ۷- مفید بودن ۸- توانایی کاریابی و تجارت ۹- دانستن ارزش وقت ۱۰- نظم در امور.

این تذکرات من به شما بود و من در پیشگاه خداوند معذورم. از خداوند متعال خواستارم که شما را در راه دعوتتان یاری دهد و قدمهایتان را بر راه حق محکم و استوار گرداند و ما را نیز در گفتار و کردار و نهان و آشکار از اخلاص بی‌بهره نگرداند و شأن و مقام دین خود را والا و بلندمرتبه گرداند، چون خداوند متعال خودش صاحب این دعوت بوده و خود بر آن قادر و تواناست.

وصلّی الله وسلّم علی سیدنا محمد و علی آله وصحبه أجمعین

www.islahweb.org