سی توصیه برای ایجاد آرامش و سعادت در زندگی خانوادگی
سی توصیه برای ایجاد آرامش و سعادت در زندگی خانوادگی
نویسنده : دکتر حسان شمسی باشا / مترجم: آرمان کریمی
سی توصیه برای ایجاد آرامش و سعادت در زندگی خانوادگی
سعادت زندگی زناشویی مانند عسلی می ماند که دو نحل زندگی (زن وشوهر) آن را به بار می آورند. و هر اندازه جهد و تلاش برای آن بیشتر باشد؛ حلاوت شهد آن نیز بیشتر است. بسیاری از مردم می پرسند چگونه این سعادت را داخل منازل خود بیاوریم.
شکی نیست که مسئولیت کسب این سعادت؛ بر دوش زوج است، پس بر آنها لازم است که به همدیگر محبت و علاقه داشته باشند. منظور از محبت، احساس نیست که گاهی زیاد و گاهی کم شود، بلکه مراد از آن توافق روحی و احساس عاطفی پاک بین زن و شوهر است. خانه ای که در آن سعادت وجود دارد تنها به این محبت اکتفا نمی کند، بلکه روح تسامح میان این زوج وجود دارد که آن هم وجود نمی آید مگر با تبادل حسن ظن و اعتماد میان همدیگر. تعاون نیز از عوامل مهم، در به وجود آوردن خانه سعادت مند است. این تعاون ممکن است ادبی و یا مادی باشد. اگر بخواهیم مثالی برای تعاون ادبی بزنیم؛ می توان حُسن استعداد زوج برای رفع و حل مشکلات خانواده را نام برد. چرا که یکی از بزرگترین مشاکل به وجود آمده میان زن و شوهر؛ عدم اتفاق ، همکاری و تعاون در مشکلات همدیگر و یا عدم انصاف و همچنین رعایت نکردن حقوق شریک زندگی خود است. یکی دیگر از عوامل وجود سعادت در زندگی مشترک؛ عفت و پاکدامنی و تقوا است، که محور زندگی کریمه و اصل همه خیر و برکت در همه شئونات انسان است. یکی از علما می فرماید: بزرگترین جمله ای که با آن می توان زوجی را که تازه ازدواج کرده اند، نصیحت کنم این است : «آتشی وجود ندارد که نتوان با فنجانی کوچک از آب در اوایل شعله ور شدنش؛ آن را خاموش کرد» چرا که اکثر اختلافاتی که منتهی به طلاق می شود؛ علت اصلی آنها مواردی بسیار کم اهمیت و بدیهی است که به صورت تدریجی به مشکلی بزرگ تبدیل شده است. مسئولیت به وجود آوردن سعادت در خانواده بر عهده والدین است، و بسیاری از مواردی که این بیت سعادت زوج را ویران می کند: زبانی تند و سوزنده، طبعی عصبی و شعله ور که هر لحظه آماده خصم و درگیری است، می باشد.
سی توصیه برای ایجاد آرامش و سعادت در زندگی خانوادگی
۱- به همسر خود اهانت نکنید! چرا که هر اهانتی که متوجه او شود؛ در قلب او رسوخ می کند. خطرناکترین و تأثیر گذار ترین اهانتها این است که: به سبب کار اشتباهی که کرده او را سرزنش یا به والدینش توهین شود، همچنین اگر این توهین متوجه آبروی او شود؛ بسیار شکننده خواهد بود.
۲- اگر با همسر خود معامله ای نیک داشته باشید، قطعاً با تو معامله ای نیک و پسندیده خواهد داشت. این معامله در رفتار و گفتار بیشترین تأثیر را دارد. به سبب این معامله نیکو؛ او گمان می کند او را بر خود مقدّم می دانید و برای به سعادت رسیدن او حریص هستید و اگر مریض شد تا جایی که بتوانید به او کمک میکنید تا سلامتش را بیابد. این رفتار نیکو در مردها بسیار ضروری است مخصوصاً زمانی که همسرش در مریضی ماهیانه (قاعدگی) به سر می برد. در این دورانِ چند روزه؛ زنان بیشتر از هر وقت دیگر احتیاج به توجه و محبت دارند.
۳- باید بدانید که همسرتان دوست دارد کنار او بنشینید و در هر مورد و مشکلی که باشد با او صحبت و درد و دل کنید. هنگام بازگشتن از کار؛ با چهره ای عبوس ، خسته و یا ساکت و کم حرف وارد خانه نشوید! چراکه اینگونه رفتارها سبب نگرانی و شک و شبهه در ذهن همسرتان می شود!!
۴- تخصص و کار و شغل شخصی خود را به همسرتان تحمیل و آنها را بیان نکنید. به عنوان مثال: اگر شما در دانشگاه، به تدریس علوم فلکی و ستاره و …مشغولید؛ نباید انتظار داشته باشید همسرتان نیز چنین اهتمامی به این نوع مطالعات داشته باشد!
۵- در زندگی رو راست و یک جهت باشید، تا شریک زندگی شما نیز چنین باشد. و پرهیز کنید از خوی گرفتن به اخلاقی که شایسته شما نیست، این یک جهتی را چه در منزل، چه در محل کار و … حفظ کنید.
۶- هرگز غیرت همسرتان را بر میانگیزید! مثلاً پیش او از یک زن دیگر تعریف نکنید یا اینکه همسرتان را هرگز با زنی دیگر مقایسه نکنید. چرا که اینگونه رفتار؛ مودت و محبت میان زوج را به یک نوع نگرانی، اضطراب و شک و شبهه تبدیل می کند که در تضعیف بنیان خانواده بسیار تأثیر دارد.
۷- از عیبهای همسرتان ذکر نکنید و سعی کنید این خطا و عیبها را کم کم از بین ببرید. اما هرگز از آنها سخن مگویید، مخصوصاً پیش دیگران.
۸- سلوک و روش خود را تعدیل و منطقی کنید و همسرتان را به روشها و رفتاری که شما دارید مجبور نکنید، همچنین از برانگیختن غیظ و عصبانیت همسرخود پرهیز کنید حتی زمانی که شاد و خوشحال هستید.
۹- صفات حمیده و نیکوی همسرتان را اکتساب کنید و از او یاد بگیرید. چه بسیار مردانی که از همسرانشان به سبب التزامی که به اخلاق و رفتار دینی که داشتند؛ ایمان و تقوایشان قوی تر شده و به مقام والایی (هم در مسیر بندگی و هم در کار و زندگی دنیوی) رسیدند.
۱۰- آرام باشید و همیشه این آرامش را حفظ کنید ، از عصبانیت به شدت دوری کنید. چرا که غضب و عصبانیت؛ اساس هر دشمنی و غضب متقابل است. اگر همسرتان اشتباهی کرد عذرش را بپذیرید و او را ببخشید. مبادا شبی سر به بالین بگذارید در حالی که همسرتان (به سبب عصبانیت شما) ناراحت و گریان باشد! به یاد بیاور که علت این عصبانیت؛ ارزش آن را ندارد که اختلالی در زندگی آرام و دلنواز شما ایجاد کند و هرگز نیازی به خشونت ندارد. در هنگام عصبانیت از شر شیطان به خداوند متعال پناه ببرید تا عصبانیت شما رفع شود، به یاد بیاور که روابط محبت آمیزی که میان شما و همسرتان وجود دارد نباید با یک لحظه عصبانیت از بین برود.
۱۱- به همسرتان اعتماد کنید، او را به عنوان خادم و خدمتگذاری که ملزم به انجام اوامر شما باشد منگرید! در هر موردی با او مشورت کنید، استقلالی فکری و کیانی به او بدهید و با او به روشی نیکو سخن بگویید. در مشورتها؛ سعی کنید نظراتش را (اگر صحیح و درست بود) قبول کنید و انجام دهید و با این کار به او اعتماد به نفس دهید و ثابت کرده باشید که برای او ارزش قائلید. اگر نظرش مخالف با رأی شما بود در صورتی که نظر شما بهتر و صحیحتر باشد؛ او را با مهربانی و زبانی نرم توجیه کنید.
۱۲- هنگامی که کاری انجام داد که مستحق ثنا و مدح باشد؛ او را تحسین و ستایش کنید. پیامبر صلی اللّه علیه وسلم می فرماید: «مَنْ لَمْ یَشْکُرْ النَّاسَ لَمْ یَشْکُرْ اللَّهَ» روایت ترمذی. ترجمه: هرکس مردم را سپاسگزاری نکرد، خدا را نیز سپاسگزاری نکرده است.
۱۳- از توبیخ ، زخم زبان و طعنه زدن به همسرتان به شدت پرهیز کنید خصوصاً مقابل دیگران!
۱۴- درصورتی که مغایرت با مبادی دین نباشد و همچنین او را از امور مهمتری مانند التزام به وظیفه همسرداری در خانه باز ندارد؛ شرایط و امکانات ادامه تحصیل و آگاهی را برای او فراهم کنید.
۱۵- به سخنان همسرتان گوش بسپارید، چرا که این کار هموم و خستگی در طول روز او را از بین می برد. این در میان زنان امری عادی است که چه بسا به ذم از اهل و نزدیکان همسرش نیز سخن بگوید، پس در این موقع؛ همسر باید با حکمت و موعظه حسنه با او برخورد کند.
۱۶- به همسرتان بفهمانید که در کنار شما، در مأمنی قرار دارد که هیچ خطری او را تهدید نمی کند، تا بدین صورت احساس آرامش کند.
۱۷- به همسرتان بفهمانید که از نظر اقتصادی شما کفیل او هستید و هیچ طمعی در مال و ثروت پدرش ندارید، و به خاطر مال و ثروتش با او ازدواج نکرده اید. چرا که اگر همسرتان خودش یا پدرش شخصی ثروتمند باشد؛ به این نیاز دارد که بفهمد همسرش برای مال و ثروتش نیست که با ازدواج کرده است.
۱۸- از مراسمات و مهمانی های غیر مباح به شدت پرهیز کنید. چرا که اکثر روابط زناشویی که منجر به طلاق می شود؛ منشأ آن همین میهمانی های نا بسامان و غیر شرعی است.
۱۹- میان محبت و مودت با همسر و خانواده خود تعادل برقرار کنید و هیچ کدام را بر دیگری ترجیح ندهید و حق هر کدام را با داد گری تام ادا کنید.
۲۰- با همسرتان آنگونه باشید که دوست دارید با شما چنان باشد، چرا که او نیز همین را از شما می خواهد. ابن عباس رضی الله عنهما می فرماید: همانگونه که دوست دارم همسرم خود را برای من تزئین و زیبا کند؛ او نیز دوست دارد من خودم را برایش زیبا و مزّین کنم.
۲۱- او را در خارج از منزل با هر وسیله ای که شد شاد و سرگرم کنید و با او خوش بگذرانید، مخصوصاً قبل از بچه دار شدن که این فرصتها از او گرفته می شود.
۲۲- با خانواده و نزدیکان او خوش رفتار و با محبت باشید.
۲۳- برای همسرتان وقت بگذارید، مخصوصاً زمانی که از کار فارغ شده اید، او را به بیرون از منزل ببرید و اوقات خوشی را برای او فراهم کنید.
۲۴- هنگامی که از منزل خارج می شوید با تبسم و طلب دعا از او خارج شوید، و هنگامی که به منزل بر می گردید بدون اذن و خبر قبلی وارد نشوید چنانکه سنّت پیامبر صلی الله علیه وسلم می باشد. مخصوصاً هنگام بازگشت از مسافرت.
۲۵- رفتاری به غایت نیکو و حسنه با همسرتان داشته باشید چرا که بسیار حساس می باشند. پیامبر صلی اللّه علیه وسلم چنین صحابه را وصیت می کند: ” ارْفُقْ بِالْقَوَارِیرِ” ( روایت امام احمد در مسند، نسائی در سنن الکبری و بیهقی در معرفه السنن والآثار) یعنی: وجودهای بلورین را نشکن. پیامبر نخواستند بگویند ( زنان) , فرمود: ( قواریر). قواریر جمع قاروره به معنای ظرف بلورین است و ظرف بلورین بسیار شکننده و حساس است و تشبیه زنان به ظروف بلورین از جهت همین دو صفت است. همچنین می فرماید: «إِنَّمَا النِّسَاءُ شَقَائِقُ الرِّجَالِ» ( روایت احمد (۳/۱۹۹-۲۸۲) و دارمی (۷۹۱)) «زنان شقائق (همسان) مردان هستند».
چون زنان همگام و همراه مردانند و در خلقت انسانی مثل هم می باشند، پس دارای حقوق مشخصی مانند حقوق مردان می باشند از جمله: حق تملک، حق ارث، حریّت، آزادگی، تصرف در اموال، خرید و فروش و بخشش، و حق اختیار همسر، نه به طریق اکراه و زور، یا آنکه اکراه کننده پدرش باشد. و همچنین می فرماید: « اسْتوْصُوا بِالنِّساءِ خیْرا » (متفقٌ علیه) ترجمه: «به رفتار نیک با زنان توصیه و سفارش کنید»
۲۶- سعی کنید در بعضی از کارهای منزل به همسرتان کمک کنید. چرا که از حُسن معاشرت پیامبر صلی اللّه علیه وسلم با همسرانش احادیث زیادی روایت شده است. عایشه رضی اللّه عنها می فرماید: «کان یَکُون فی مِهْنَهِ أَهْلِهِ یَعنی: خِدمَهِ أَهلِه فإِذا حَضَرَتِ الصَّلاه ، خَرَجَ إِلى الصَّلاهِ » روایت بخاری. ترجمه: رسول الله – صلى الله علیه وسلم – در کارهای خانه، همسران خود را کمک و به آنها خدمت می کرد. اما به محض اینکه وقت نماز فرا می رسید، برای نماز، بیرون می رفت.
۲۷- سعی کنید عیب و نقص های همسرتان را نادیده بگیرید و از آنها چشم پوشی کنید، در عوض از محاسن و مکارم اخلاق او یاد کنید. پیامبر صلی اللّه علیه وسلم می فرماید: « لَا یَفْرَکْ مُؤْمِنٌ مُؤْمِنَهً إِنْ کَرِهَ مِنْهَا خُلُقًا رَضِیَ مِنْهَا آخَرَ » (روایت مسلم و دیگران) ترجمه: “نباید مؤمن از زن مؤمنه اش متنفر باشد، چرا که اگر از یکی از رفتارهایش بدش بیاید، به یک رفتار دیگرش (یا فرمودند: غیر آن رفتار) خشنود خواهد بود.
۲۸- بسیار پسندیده است که شوهر با همسرش بازی و شوخی کند. پیامبر صلی اللّه علیه وسلم خطاب به یکی از صحابه فرمود: «فَهَلَّا بِکْرًا تُلَاعِبُهَا وَتُلَاعِبُکَ» (روایت بخاری). ترجمه: «چرا با دوشیزه ای ازدواج نکردی تا تو با او و او با تو، بازی کند»؟
سیدنا عمر رضی اللّه عنه با آن همه سختگیری در احکام می فرماید: شایسته است مرد در خانه مانند یک کودک (یعنی با زن و بچه اش بازی و شادی کند) و در میان قوم؛ مرد باشد.
۲۹- به نقد های همسرتان با قلبی فراخ گوش فرا دهید. چنانکه زنان پیامبر صلی اللّه علیه وسلم در بعضی موارد مخالف با نظر ایشان (در امور منزل) بودند و پیامبر صلی اللّه علیه وسلم بر آنها خشمگین نمی شد.
۳۰- به همسر و فرزندانتان بسیار نیکی کنید، پیامبر صلی اللّه علیه وسلم می فرماید: «خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لِأَهْلِهِ» (روایت ترمذی). ترجمه: بهترین شما، بهترین شماست برای خانواده اش. پس اگر با آنها خوب و شایسته رفتار کنید؛ رفتاری شایسته از آنها خواهید دید و در نتیجه زندگی شما پر از خیر و برکت خواهد شد. بر همسر و فرزندانتان بخیل و خسیس نباشید، بر آنها انفاق کنید چرا که بهترین نوع صدقه می باشد. پیامبر صلی اللّه علیه وسلم می فرماید: «أَفْضَلُ دِینَارٍ یُنْفِقُهُ الرَّجُلُ دِینَارٌ یُنْفِقُهُ عَلَى عِیَالِهِ» (روایت مسلم و احمد). ترجمه: بهترین مالی که مرد خرج میکند، مالی است که خرج خانواده اش مینماید.
اللهم اجعلنی ممن أقر بها مخلصا فی حیاته واجعل اللهم هذا خالصا لوجهک الکریم وسببا للفوز لدیک بجنات النعیم وصلى الله وسلم على أشرف العالم وسید بنی آدم وعلى سائر إخوانه من النبیین والمرسلین وعلى آل کل وصحبه أجمعین وعلى أهل طاعته من أهل السماوات وأهل الأراضین . الحمد لله الذی هدانا لهذا وما کنا لنهتدی لولا أن هدانا الله
والله أعلم بالصواب وإلیه المرجع والمآب وأسأله حسن الخاتمه والمتاب وأن یتقبل ذلک بمنّه وکرمه وهذا ما قدر العبد علیه ومن أتى بخیر منه فلیرجع إلیه والحمد لله الذی بنعمته تتم الصالحات وصلى الله وسلم على سیدنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعین.
