چگونه ایمان بیاوریم که قرآن حق است؟
چگونه ایمان بیاوریم که قرآن حق است؟
نویسنده: مجدی الهلالی / مترجم: مجتبی دوروزی
چون ایمان به اینکه قرآن حق است و پیامی است که از سوی خداوند فرستاده شده، سنگ زیربنا در مسأله ایمان به غیب محسوب می گردد.می بینیم که قرآن با دلایل فراوانی این مطلب را ثابت می کند، بر ما واجب است که در همسفری پر خیر و برکتمان با کتاب خداوند با این دلایل زیسته و بکوشیم که میان احساسات با آنچه از حقایق در عقل پابرجا و استوار گشته هماهنگی و همنوایی ایجاد گردد تا ایمان به غیب تبدیل به بخشی عمیق و راسخ از ایمانمان گردد، آیاتی که شایسته و لازم است در برابرشان ایستاده و در آن ها بیندیشیم و آنچه این موضوع را به خدمت می گیرد، گرد این محورها می چرخند:
اول: مبارزه طلبی
خداوند در کتابش تمامی شک کنندگان در قرآن را فرا خوانده تا همچون این قرآن را بیاورند:
( فَلْیَأْتُوا بِحَدِیثٍ مِّثْلِهِ إِن کَانُوا صَادِقِینَ ) طور: ۳۴
« اگر راست می‌گویند ( که محمد خودش قرآن را از پیش خود ساخته است ) سخنی همچون آن را بیاورند و ارائه دهند . »
اگر نمی توانند ده سوره همانند آن را بیاورند:
( أَمْ یَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ فَأْتُواْ بِعَشْرِ سُوَرٍ مِّثْلِهِ مُفْتَرَیَاتٍ وَادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللّهِ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ) هود: ۱۳
« بلکه ( مشرکان پا از درخواست گنج رایگان و نزول فرشتگان بالاتر می‌گذارند و ) می‌گویند : ( محمّد خودش قرآن را تألیف کرده است و ) آن را به دروغ به خدا نسبت می‌دهد ! بگو : ( اگر این قرآن را انسانی چون من نوشته است ) شما ( هم ) ده سوره دروغین همانند آن را ( بنویسید و برای ما ) بیاورید و غیر از خدا هرکس را که می‌توانید دعوت کنید ( و به یاری خود بطلبید ) اگر ( در ادّعای خویش ) راستگوئید . »
اگر نمی توانند یک سوره همانند آن بیاورند:
( وَإِن کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَهٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُواْ شُهَدَاءکُم مِّن دُونِ اللّهِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ) البقره: ۲۳
« اگر درباره آنچه بر بنده خود نازل کرده‌ایم ، دچار شکّ و دودلی هستید ، سوره‌ای همانند آن را بسازید ( و ارائه دهید ) و گواهان خود را بجز خدا ( که بر صدق قرآن گواهی می‌دهد ) فرا خوانید ( تا بر صدق چیزی که آورده‌اید و همسان قرآنش می‌دانید ، شهادت دهند ) اگر راستگو و درستکارید . »
این مبارزه طلبی تاکنون ادامه داشته و تا روز قیامت استمرار می یابد و همچون قوی ترین دلیلی است که این کتاب حق است بدین خاطر مردمان به تمامی آنچه از آن خبر می دهد ایمان دارند:
( قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لاَ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیراً )الإسراء: ۸۸)
« بگو : اگر همه مردمان و جملگی پریان گرد آیند و متّفق شوند بر این که همچون این قرآن را ( با این شیوه‌های دلربا و معانی زیبا بسازند و ) بیاورند ، نمی‌توانند مانند آن را بیاورند و ارائه دهند ، هرچند هم برخی از ایشان پشتیبان و مددکار برخی دیگر شوند ( چرا که قرآن کلام یزدان و معجزه جاویدان آفریدگار است و هرگز از معلومات محدود آفریدگان چنین چیزی ساخته نیست ) . »
از جمله صورت های مبارزه طلبی قرآن این است که مردمان را فرا می خواند تا اگر خطایی در آن می بینند آشکار نمایند:
( أَفَلاَ یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِندِ غَیْرِ اللّهِ لَوَجَدُواْ فِیهِ اخْتِلاَفاً کَثِیراً ) النساء: ۸۲
« آیا ( این منافقان ) درباره قرآن نمی‌اندیشند ( و معانی و مفاهیم آن را بررسی و وارسی نمی‌کنند تا به وجوب طاعت خدا و پیروی امر تو پی ببرند و بدانند که این کتاب به سبب ائتلاف معانی و احکامی که در بر دارد و این که بخشی از آن مؤیّد بخش دیگری است ، از سوی خدا نازل شده است ؟ ) و اگر از سوی غیرخدا آمده بود در آن تناقضات و اختلافات فراوانی پیدا می‌کردند . »
این مطلب کاری است بزرگ و به تنهایی پاسخگو و ضامن اثبات صحت و درستی قرآن است. کتابی از تألیفات بشر را نمی یابی که صاحبش ادعا نماید کتابش بدون خطا و اشتباه است.
دوم: از حوادث آینده خبر داده و بعدها همان حوادث روی داده اند
از جمله دلایلی که حقانیت قرآن را به اثبات رسانده و شک و تردیدی در آن باقی نمی گذارد، خبر از حوادثی است که در آینده روی می دهد و این بزرگترین دلیل است که اثبات می کند قرآن ساخته دست بشر نیست، زیرا آدمیان غیب نمی دانند. به عنوان نمونه قرآن خبر می دهد: فارس بر روم پیروز می شود، این حادثه در عمل روی داد، آن گاه خبر می دهد که بعد از چند سالی رومیان بر فارس پیروز می شوند، این حادثه نیز در عمل روی داد:
( الم * غُلِبَتِ الرُّومُ * فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ * فِی بِضْعِ سِنِینَ ) روم: ۴-۱
« الف . لام . میم . رومیان ( از ایرانیان ) شکست خورده‌اند . ( این شکست ) در نزدیکترین سرزمین ( به سرزمین عرب که نواحی شام است ، رخ داده است ) و ایشان پس از شکستشان پیروز خواهند شد . در مدّت چند سالی … »
قرآن خبر می دهد: به یاری خداوند، محمد (ص) بعد از اخراجش از مکه توسط قومش، دوباره به آنجا بازخواهد گشت، در عمل پیامبر (ص) به مکه بازگشت:
(إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرَادُّکَ إِلَى مَعَادٍ ) القصص: ۸۵
« همان کسی که ( تبلیغ ) قرآن را بر تو واجب گردانده است ، تو را به محلّ بازگشت بزرگ ( قیامت ) برمی‌گرداند. »
قرآن خبر می دهد: بعد از پراکندگی یهودیان در زمین، بار دیگر آنان در یک سرزمین دور هم جمع خواهند شد این حادثه در عمل روی داد آن هم با اشغال فلسطین و تجمعشان در آنجا:
( وَقُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنِی إِسْرَائِیلَ اسْکُنُواْ الأَرْضَ فَإِذَا جَاء وَعْدُ الآخِرَهِ جِئْنَا بِکُمْ لَفِیفاً ) الأسراء: ۱۰۴
« پس از آن ( که فرعون و فرعونیان را غرق کردیم ) به بنی‌اسرائیل گفتیم : در زمین ( شام ، در ارض مقدّسی که به شما وعده داده شده است ) سکونت جوئید . هنگامی که زمان زندگی اخروی فرا رسید ، همه شما را با همدیگر ( اعم از بزرگ و کوچک ، فرمانبردار و سرکش ، نیرومند و ناتوان ، مؤمن و کافر ، و پرهیزگار و ناپرهیزگار ، در پای حساب و کتاب ) حاضر می‌گردانیم . »
سوم: قرآن از ژرفا و عمق چیزهایی خبر می دهد که در هنگام نزول قرآن هیچ انسانی نسبت به آن ها اطلاعی نداشت
در حالی که علم جدید در این روزگار آن ها را ثابت کرده است، مصداق این سخن خداوند که:
(سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ ) فصلت: ۵۳
«ما به آنان ( که منکر اسلام و قرآنند ) هرچه زودتر دلائل و نشانه‌های خود را در اقطار و نواحی ( آسمانها و زمین ، که جهان کبیر است ) و در داخل و درون خودشان ( که جهان صغیراست ) به آنان ( که منکر اسلام و قرآنند ) نشان خواهیم داد تا برای ایشان روشن و آشکار گردد که اسلام و قرآن حق است … »
خداوند در این آیه بیان می دارد که در قرآن چیزهایی را به بشر عرضه می دارد که مؤید این مطلبند که قرآن حق است و ساخته دست بشر نبوده و در نتیجه نسبت به آنچه در آن است ایمان می آورند. امروزه به واسطه ی پیشرفت های علمی جدید و اکتشافی که در گذشته نبوده برای ما مسلمانان چیزهایی عیان گشته که مردمان قرن های گذشته شناختی از آن نداشتند همانند: دوره های گوناگون رشد و نمو جنین در رحم، چگونگی بارش باران، انبساط جهان هستی، وجود فشارهایی که در ارتفاعات بالا بر سینه آدمی وارد می شود، اینکه پوست محل احساس درد است، بدین خاطر کفار در آتش جهنم هر زمان پوست بدنشان جای گزین می شود تا مدام درد را بچشند:
(إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِآیَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِیهِمْ نَاراً کُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُوداً غَیْرَهَا لِیَذُوقُواْ الْعَذَابَ ) النساء: ۵۶
« بیگمان کسانی که آیات و دلائل ما را انکار کرده و انبیاء ما را تکذیب نموده‌اند ، بالاخره ایشان را به آتش شگفتی وارد می‌گردانیم و بدان می‌سوزانیم . هر زمان که پوستهای ( بدن ) آنان بریان و سوخته شود ، پوستهای دیگری به جای آنها قرار می‌دهیم تا ( چشش درد ، مستمر باشد و ) مزه عذاب را بچشند .»
چهارم: تأکید بر صداقت پیامبر (ص) و اینکه او از سوی پروردگار جهانیان برانگیخته شده است
پیامبر اسلام (ص) امّی بوده و خواندن و نوشتن را نمی دانسته است پس چگونه ممکن است که قرآن تألیف خود او یا نقل قول دیگران باشد، در حالی که پیش از این با قومش بوده و یکی از ایشان به شمار می آمده است و سالیان دراز از عمرش – قبل از بعثت – ادعای پیامبری از سوی خداوند را نداشته است:
( قُل لَّوْ شَاء اللّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَیْکُمْ وَلاَ أَدْرَاکُم بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِیکُمْ عُمُراً مِّن قَبْلِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ ) یونس: ۱۶
« بگو : اگر خدای می‌خواست ( قرآنی بر من نازل نمی‌کرد و من ) آن را بر شما نمی‌خواندم ( و آن را به کسی از شما نمی‌رساندم ، و خدا توسّط من ) شما را از آن آگاه نمی‌کرد . ( به هر حال من تنها مبلّغ قرآنم نه مؤلّف آن ، و در این باره اختیاری از خود ندارم . سالهائی در میان شما بسر برده‌ام و از این نوع سخنان چیزی نگفته‌ام و ) عمری پیش از این با شما بوده‌ام ( و صدق و امانت خود را نشان داده‌ام . از بررسی گذشته و حال می‌توانید بفهمید که آنچه برای شما می‌خوانم وحی آسمانی است ) . آیا ( مطلبی به این روشنی را ) نمی‌فهمید ؟ »
اگر این قرآن از سوی پیامبر (ص) می بود هرگز این خطاب های شدید از جانب خداوند در بعضی مواضع قرآنی نسبت به او به دستمان نمی رسید:
(یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللَّهَ ) الأحزاب: ۱
« ای پیغمبر ! بترس از ( عذاب و خشم ) خدا.»
(وَتُخْفِی فِی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدِیهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَاهُ ) الأحزاب: ۳۷
« ( ای پیغمبر ! ) تو چیزی را در دل پنهان می‌داشتی که خداوند آن را آشکار می‌سازد ، و از مردم می‌ترسیدی ، در حالی که خداوند سزاوارتر است که از او بترسی .»
اگر این قرآن از سوی خودش می بود هنگام پرسش کافران درباره جوانان اصحاب کهف و جریان خضر و موسی و ذوالقرنین درنگ نکرده و بلافاصله پاسخ می داد. همچنین یک ماه کامل منتظر نمی ماند تا پاکی عایشه (رضی الله عنها) در جریان حادثه افک – که منافقان آن را به پا کردند – از سوی خداوند نازل گردد.
از جمله آنچه ثابت می کند که او پیامبر خداوند است، خبر دادنش از رویدادهایی است که در آینده به وقوع می پیوندد و در عمل نیز روی داد که این ها وحی از سوی خداوند به ایشان بود:
( وَمَا یَنطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحَى ) النجم: ۳و ۴
« و از روی هوا و هوس سخن نمی‌گوید . آن ( چیزی که با خود آورده است و با شما در میان نهاده است ) جز وحی و پیامی نیست که ( از سوی خدا بدو ) وحی و پیام می‌گردد . »
مانند وعده به سراقه برای دستبند و بازو بند کسری، وعده پیامبر نسبت به فتوحات و وعده اش نسبت به فتح قسطنطنیه که همگی محقق گشتند …
نمونه کارهایی که انجام شان مفید است
گاهی کسی می گوید: من همه ی این ها را می دانم و نیازی به تأکید این حقایق ندارم. آری گاهی این گونه است. اما بنای ایمان در قلب پیوسته نیازمند همسازی و موافقت میان فکر و عاطفه است تا این حقایق در یقین مستحکم گردد و تبدیل به بخشی از احساسات گشته تا بازتاب آن در افکار و سعی و تلاش ها و رفتار و کردار آدمی بروز نماید، به همین خاطر بهتر است که نسبت به این موضوع اهتمام نماییم و دوره یا دوره هایی از ختم قرآن را به این مطلب اختصاص دهیم به این معنی که در خلال دوره یا دوره های تلاوت قرآن در جستجوی محورهای چهارگانه بیان شده باشیم که ثابت می کنند قرآن حق است. در این آیات بیندیشیم و بکوشیم که احساسمان با آن همنوا و همساز گردد.
از جمله کارهای پیشنهادی: استفاده بردن از مطالب خواندنی و شنیدنی و دیدنی و چیزهایی که از آیات خداوند سخن می گویند و نشانه اعجاز علمی در قرآن است و به یاری خدا این موارد بسیار فراوانند و نقش بزرگی در محکم کردن و پا بر جا ساختن این حقایق دارند.
از جمله کارهای دیگر: به کار گیری این حقایق برای دعوت مسلمانان سرگردان و پریشان حال و غیر مسلمین است تا ثابت شود ما همراه حق و حقیقتیم و این ها دلایلی عقای هستند که هیچ شکی در آن نیست.
————————————————-
منبع: بنای ایمان در پرتو قرآن / مؤلف: مجدی الهلالی / مترجم: مجتبی دوروزی / انتشارات: نشر احسان ۱۳۸۶
