یک ماه قبل از کنکور را چگونه باید بگذرانیم؟

یک ماه قبل از کنکور را چگونه باید بگذرانیم؟
نویسنده: کمال آذری

آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که چرا بعضی از جوانان به موفقیت‌های بزرگ دست می‌یابند، ولی بسیاری افراد فقط نظاره‌گر موفقیت و پیشرفت دیگران هستند؟ چرا خیلی از جوانان با داشتن امکانات و صرف هزینه‌های سنگین، کلاس‌های پرهزینه و دبیران خصوصی درجه یک باز هم نمی‌توانند رتبه‌ی خوبی کسب کنند؟ حتماً بار‌ها از موفقیت‌های افرادی با وضعیت نابسامان اقتصادی، کمبودهای فراوان و بسیاری از محدودیت‌ها شگفت زده شده‌اید یا شاید رمز موفقیت آنان را می‌دانید. با نگاهی به اطراف خود و اندکی تعمق می‌توانید به تفاوت انسان‌های موفق و ناموفق پی ببرید.
بررسی زندگی افراد موفق نشان می‌دهد که آنان از خصوصیات متفاوتی نسبت به دیگران برخوردارند. به هیچ چیز غیر از موفقیت فکر نمی‌کنند (زندگی ما‌‌ همان خواهد شد که بدان می‌اندیشیم؛ پس چرا با اندیشیدن بر افکار منفی، زندگی منفی برای خودمان بسازیم، درحالی‌که با اندیشه‌ی مثبت زندگی مثبتی خواهیم داشت) و تحت هیچ شرایطی از تلاش و کوشش دست بر نمی‌دارند و پشتکار عالی خود را برای مقابله با هر مشکلی آماده نگه می‌دارند.
افراد موفق برخلاف انسان‌های راحت‌طلب مشکلات را مانع بزرگی بر سر راه موفقیت نمی‌دانند، بلکه با شجاعت آن‌ها را پشت سر می‌گذارند. نوع نگرش آدم‌های موفق با دیگران متفاوت است؛ زندگی و سختی‌های آن را از زوایایی می‌بینند که مسئولیت‌پذیری، اعتماد به نفس و ایمانشان را افزایش می‌دهد. به عبارت دیگر آن‌ها به دنبال شرایط راحت و مطلوب نیستند و به جای شکایت کردن از محدودیت‌ها و ضعف‌هایشان به گسترش توانایی‌های خود می‌پردازند. آن‌ها هرگز دست روی دست نمی‌گذارند و از هر فرصتی برای برداشتن گامی استوار به سوی هدف استفاده می‌کنند. آدم‌های موفق به مشکلات و محدودیت‌ها اجازه نمی‌دهند تا مانع شکوفایی استعداد‌ها و توانایی‌هایشان گردد. انسان‌های موفق قاطعانه مسئولیت زندگی خود را می‌پذیرند و بر این باورند که هیچ کس جز خودشان قادر نیست موفقیت را به آن‌ها هدیه دهد.
اکنون از خود بپرسید:
– چه‌قدر برای قبول شدن در کنکور اشتیاق دارید؟
– آیا برای پذیرش مسئولیت زندگی خود آماده هستید؟
– آیا هنوز هم لازم است تا دیگران شما را به تلاش و کوشش وادارند؟
متأسفانه برخی از داوطلبان به جای پذیرفتن مسئولیتِ آینده‌ی خود، مدام در حال شکایت کردن از اوضاع بوده و می‌گویند:
– اتاق مستقل نداریم.
– دبیر خصوصی هزینه‌اش است و ما نمی‌توانیم بگیریم.
– اگر می‌توانستم به کلاس خصوصی برویم حتماً قبول می‌شدیم.
بدتر از این گروه، گروهی دیگر هستند که استقلال کافی برای حرکت ندارند و مدام باید دیگران آن‌ها را هل دهند و خودشان نمی‌خواهند در کنکور موفقیتی کسب کنند، این مادر و پدرشان هستند که باید به آن‌ها التماس کنند: «درس بخوان» «تست بزن» و…
اکنون خاطره‌ای زیبا و تأثیرگذار را بخوانید که تأثیر زیادی در تقویت اراده و اعتمادبه‌نفس دارد:
چند سالی از انقلاب فرهنگی می‌گذشت و تب کنکور در میان جوانان بالا گرفته بود. کلاس‌های کنکور زیادی در تهران دایر شده بود. من هم در یکی از کلاس‌ها شرکت می‌کردم. در کلاس ما افرادی با روحیه و شخصیت‌های متفاوت حضور داشتند. در میان شاگردان کنکوری، جوان لاغر اندامی به نام منوچهر با لباس‌های ساده و عینکی بر چشم توجه استادان و شاگردان را به خود جلب می‌کرد. منوچهر قبل از دیگران در کلاس حاضر می‌شد؛ تخته‌سیاه را پاک می‌کرد؛ گچ و تخته‌پاکن تمیز را برای تدریس استاد آماده می‌کرد؛ با شروع درس در ردیف جلو می‌نشست و چشم و گوش به استاد و تخته می‌سپرد؛ با اشتیاق زیاد یادداشت بر می‌داشت؛ بیش ازدیگران سؤال می‌کرد و برای پاسخ‌گویی به سؤالات داوطلب می‌شد.
منوچهر از یادداشت‌های کلاس و کتاب‌های درسی برای هر درس جزوه‌ی کاملی تهیه کرده بود که مشتاقان زیادی در میان شاگردان داشت. روزی از او خواستم جزوه‌ای که از درس شیمی تهیه کرده است را برای چند روز به من امانت دهد. او با کمال میل پذیرفت، ولی جزوه‌ی شیمی را همراه نداشت و از من خواست برای گرفتن جزوه با هم به منزل او برویم. در آن روز سرد زمستانی (سال۱۳۶۳) به طرف منزل او به را افتادیم (این یکی از خاطرات زیبا و به یادماندنی زندگی من است). ابتدا سوار یکی از اتوبوس‌های دو طبقه‌ی قدیمی شدیم و به پیشنهاد منوچهر به طبقه‌ی بالا رفتیم، بعد از لحظاتی که با هم احساس صمیمیت بیشتری کردیم، از او پرسیدم:
– راستی شهرستانی هستی؟
– او با غرور گفت: بله من اهل… هستم (یکی از شهرستان‌های کوچک و محروم).
– آنجا کلاس کنکور ندارد؟
– نه، آنجا فقط دو دبیرستان دارد.
– دبیرهای خوبی دارد؟
– دبیرخوب هم دارد.
– تنها فرزند خانواده هستی؟
– نه، من فرزند سوم هستم؛ بزرگتر‌ها ازدواج کرده و رفته‌اند، حالا من فرزند بزرگ خانه هستم و باید هم درس بخوانم، هم کارکنم.
– کار! کار هم می‌کنی؟
– بله، من ازسیزده سالگی هم کار کرده‌ام، هم درس خوانده‌ام.
– چه‌طور هم درس خواندی، هم کارکردی؟!
– روز‌ها در یک مکانیکی کار می‌کردم، شب‌ها‌ درس می‌خواندم. حالا پولی جمع کردم تا در کلاس کنکور شرکت کنم.
– فکر می‌کنی کلاس کنکور خیلی مفید باشد؟
– بله، فکر می‌کنم بی‌فایده نباشد، ولی اصل تلاش و کوشش خود ماست و…
صحبت‌های منوچهر بر‌ای من خیلی تازگی داشت. او خیلی مصمم و از اعتمادبه‌نفس زیادی برخوردار بود. اعتقاد داشت کارکردن نگرشی جدید و متفاوت در او ایجاد کرده است. در کنار او گذشت زمان اصلاً محسوس نبود. از اتوبوس پایین آمدیم و سوار مینی‌بوسی شدیم که ما را به حاشیه‌ی تهران می‌برد، بعد از طی مسیر طولانی از مینی‌بوس پیاده شدیم، پرسیدم:
– خیلی مانده برسیم؟
– منوچهر گفت: نه، تقریباً چیزی نمانده.
او از کنار خیابان، ساختمان‌های در حال احداثی را نشان داد و گفت:
– آنجاست، منزل من آنجاست.
پس از چند دقیقه پیاده‌روی در میان گل و برف، منوچهر مقابل ساختمان نیمه تمامی ایستاد و با زبانی طنزآمیز گفت:
– بفرمایید، این هم منزل آقا منوچهر!
با حیرت پرسیدم:
– این ساختمان بی‌دروپنجره منزل توست؟
لبخندی زد و گفت:
– منزل من نیست، ولی در حال حاضر در آن زندگی می‌کنم.
وارد ساختمان شدیم، با شگفتی به نقاط مختلف ساختمان نگاه کردم، بوی گچ و مصالح فضا را پر کرده بود؛ ساختمان لوله‌کشی نداشت، تنها یک شیر آب وسط حیاط دیده می‌شد. منوچهر یکی از اتاق‌های ساختمان را برای سکونت انتخاب کرده بود. مدتی به اتاق‌های سرد و نمناک خیره شدم؛ اتاق پنجره نداشت و محل پنجره را با نایلون پوشانده بود. در کنار اتاق چند کتاب، چند ظرف و یک اجاق سفری به چشم می‌خورد، بر روی دیوار با گچ نوشته شده بود: «چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد» از او پرسیدم:
– تو واقعاً اینجا می‌خوابی؟ اینجا درس می‌خوانی؟
– بله، من اینجا زندگی می‌کنم، اینجاخیلی آرام و ساکت است و برای مطالعه بسیار مناسب است.
– فاصله‌ی اینجا تا کلاس زیاد نیست؟
– در عوض از آلودگی و شلوغی شهر دوراست!
– اینجا سرد نیست؟
– گرما آدم را تنبل می‌کند!؟
– تنهایی حوصله‌ات سر نمی‌رود؟
– تنهایی و آرامش برای درس خواندن لازم است.
– چطور شد اینجا را برای سکونت انتخاب کردی؟
– وقتی به تهران آمدم، دوستی مرا به صاحب این ساختمان معرفی کرد و قرار شد من غروب‌ها بعد از پایان کار کارگر‌ها تا صبح روز بعد در اینجا استراحت و مطالعه کنم؛ در ضمن از مصالح و لوازم ساختمان نیز مراقبت کنم.
منوچهر از سختی و کمبود تفسیر بسیار زیبایی داشت؛ اراده‌ی او تأثیر عمیقی بر من گذاشت، تازه دریافتم خداوند بخشنده و مهربان چه نعمت‌های به من ارزانی داشته است. دقایقی بعد جزوه را از اوگرفتم و به راه افتادم؛ تمام مسیر با خود زمزمه می‌کردم: «چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد».
وقتی به خانه رسیدم، مادروپدرم متوجه هیجان و نشاط بی‌اندازه‌ی من شدند و با تعجب پرسیدند:
– چه شده؟ اتفاقی افتاده؟
من در پاسخ آن‌ها گفتم:
– بله، تحول عظیمی در درون من به وقوع پیوسته است.
لبخندی حاکی از شگفتی و رضایت بر چهره‌ی آن‌ها نشست. به اتاقم رفتم و آنجا را خوب مرتب کردم، دیوان حافظ را بازکردم و مصراع دوم شعری را که زمزمه می‌کردم با خط بزرگ نوشتم و به دیوار اتاقم زدم:
چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد من نه آنم که زبونی کشم از چرخ فلک
از آن لحظه تصمیم گرفتم که مسئولیت زندگی خود را بر عهده بگیرم و با تلاش و کوشش فراوان از تمام نعمت‌های الهی و امکاناتی که در اختیار دارم استفاده کنم و شکر‌گزار خالق مهربان باشم (برگرفته از کلیدهای طلایی کنکور).
بعد از خواندن این خاطره شاید علاقمند باشید بدانید، ایمان، پشتکار و اراده‌ی کم‌نظیر منوچهر چه نتیجه‌ای در پی داشت. منوچهر در کنکورسال ۶۴ در رشته‌ی پزشکی دانشگاه شهیدبهشتی تهران پذیرفته شد… و اکنون یک پزشک متخصص است.
هر یک از ما در دوران تحصیل (دانش‌آموزی و دانشجویی) و تدریس (معلمی و استادی) خود خصوصاً در شهرستان محروم سردشت افراد بسیاری همچون منوچهر را دیده و می‌بینیم که چگونه با مشکلات دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ولی قله‌های موفقیت را یکی پس از دیگری فتح می‌کنند. پس ما هم اگر بخواهیم می‌توانیم، چون خواستن توانستن، توانستن است.

یک ماه قبل از کنکور را چگونه باید بگذرانیم؟
از نظر روان‌شناسی، طرز تلقی و نگاه ما به این قضیه بسیار مهم است. اگر آن را به‌صورت اغراق‌آمیز، دشوار کنیم و سد بزرگی به نام کنکور در مقابل خود ببینیم، یارای عبور از آن را نخواهیم داشت؛ اما اگر واقع‌بینانه به آن بنگریم، به خود مطمئن باشیم و به خود بقبولانیم که «من سعی می‌کنم، قبول شوم» نتیجه بسیار بهتر خواهد بود. حال با ذکر این مقدمه می‌پردازیم به این بحث که در ماه آخر چگونه باید درس بخوانید تا نتیجه‌ی بهتری بگیرید؟
بهترین کار مرور جامع و سریع درس است، زیرا ماه آخر فرصت خوبی برای فراگیری مطالب جدید نیست. البته در این ماه، می‌توان مطالب جدید بسیاری یاد گرفت و آموخت؛ امّا این بد‌ترین روش استفاده از این ماه با ارزش است. شما حتماً به این نکته واقف هستید که در این ماه، چگونگی عملکرد شما تأثیر بسیار قوی و تعیین‌کننده‌ای بر نتیجه‌ی نهایی، شما دارد.
توجه ۱:‌‌ همان منابعی را دوره کنید که قبلاً آن‌ها را مطالعه کرده‌اید؛ البته بهترین منابع برای مطالعه‌ی آزمون سراسری (کنکور) کتاب‌های درسی شماست؛ زیرا سؤالات واقعاً از کتاب درسی شما طرح می‌شوند؛ اما اگر اصلاً کتاب درسی را نخوانده‌اید و دفتر، جزوه و یا کتاب کمک‌درسی خاصی را مطالعه کرده‌اید، اکیداً توصیه می‌کنیم‌‌ همان منبع را دوره کنید؛ زیرا آن کلمات در حافظه‌ی بینایی شما باقی مانده‌اند و مفاهیم درسی در قالب این کلمات و شکل‌ها در ذهن شما نقش بسته‌اند. یک کتاب جدید هر چند که ادعا شود خلاصه نوشته شده است و حاوی تمام نکات به شکل فشرده است، به این علت که جدید است انتخاب خوبی نیست.

توجه ۲: سعی کنید هر منبعی را که قبلاً مطالعه کرده‌اید، در یک بازنگری مرور کنید، نه خیلی در جزئیات دقیق شوید و نه کلمه به کلمه بخوانید، چون مثل یادگیری مطالب جدید وقت گیر می‌باشد. خیلی شتاب‌زده و تندتند هم ورق نزنید، حالتی بین این دو را اجرا کنید.

توجه ۳: در دروسی مثل ریاضیات یا فیزیک که اکثر سؤالات آن به صورت مسئله هستند، مسائل مهم کتاب یا منبعی را که قبلاً مطالعه کرده‌اید، حل کنید. این کار به شما اعتماد‌به‌نفس می‌دهد که هنوز تسلط خود را بر این مطالب حفظ کرده‌اید.

توجه ۴: از کتاب تست‌های جامع در این ماه بسیار استفاده کنید (خصوصاً کنکور سال‌های قبل و توجه به زمان هر درس).
توجه ۵: تا آنجا که امکان دارد غذا را با کمیت و کیفیت بیشتر میل کنید. از غذاهای پروتئینی مثل گوشت و لبنیات بیشتراستفاده کنید. حبوبات گرچه پروتئین‌دار هستند، امّا به علت ایجاد نفخ و ناراحتی گوارشی در مقادیر زیاد توصیه نمی‌شود. از منابع طبیعی ویتامین‌ها، مثل میوه‌ها و سبزی‌ها و در صورت تمایل به صورت کمکی از قرص‌های ویتامین ب، آ، ث و مولتی‌ویتامین می‌توانید استفاده کنید. این‌ها ویتامین‌‌ها محلول در آب هستند و در صورت مصرف اضافه دفع می‌شوند و اثر مضری نخواهند داشت، در عوض به شما نشاط و نیرو می‌بخشند و پس از مدتی، احساس می‌کنید که سرحال و با حوصله‌تر هستید.
توجه ۶: در ابتدای صبح و درصورت تمایل عصر‌ها، ۱۰-۲۰ دقیقه ورزش سبک یا پیاده‌روی داشته باشید. ورزش برای توانمندی ذهنی و فراگیری شما بسیار موثر است، حتی اگر تاکنون امتحان نکرده‌اید، از این پس امتحان کنید.
توجه ۷: انجام عبادات خصوصاً اقامه‌ی به موقع نمازهای پنج‌گانه تأثیر به‌سزایی در آرامش روحی و ایجاد نظم و انظباط و برنامه‌ریزی درست دارد.
توجه ۸: دعاکردن را هیچ وقت فراموش نکنیم. امروزه در علم روان‌شناسی نقش دعا در آرامش روحی و پیشگیری و درمان بسیاری از امراض و ناراحتی‌های روحی–روانی و حتی بیماری‌های جسمی به اثبات رسیده است. خداوند کریم در قرآن می‌فرماید: «… اُدْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ…»؛ (… مرا به فریاد خوانید تا بپذیرم…).
برنامه‌ی مطالعاتی یک هفته مانده به کنکور

توصیه‌ی قطعی در این برنامه این است که از هفته‌ی آخر به بعد، یادگیری جدید را کنار بگذارید. یادگیری مطالب جدید باعث می‌شود در یادآوری آنچه قبلاً آموخته‌اید دچارمشکل شوید (لذا تنها مطالب یادگرفته شده‌ی قبلی را مرور کنید). برنامه مطالعاتی یک هفته به کنکور به صورت زیر بیان می‌شود:
توجه ۱: بهترین کار مرور مطالبی است که تا به حال یاد گرفته‌اید. مسلماً منظور از مرور، خواندن کلمه به کلمه‌ی همه‌ی مطالب نیست. بسته به اینکه چه‌طور درس می‌خوانید، می‌توانید با روش‌های مختلف این کار را انجام دهید. اگر در حین مطالعه عادت دارید، که از مطالب، خلاصه‌برداری کنید یا زیر نکات مهم خط بکشید (عادت قبلی شما) این عادت باعث می‌شود به راحتی مطالب را مرور کنید. اگر چنین عادتی ندارید، ورق زدن کتاب‌ها و نگاه‌ کردن به کلماتی که درشت‌تر هستند یا به رنگی دیگر نوشته شده‌اند و نیز نگاه‌ کردن به نمودارها و جدول‌ها به شما کمک می‌کند تا مطالب را مرور کنید.
توجه ۲: دقت کنید چه مطالبی را قبلاً زود فراموش می‌کردید و در فهم کدام یک اشکال داشتید. در مرور باید روی این مطالب بیشتر تأکید کنید.
توجه ۳: مجموعه تست‌های سال‌های قبل به شما در مرور مطالب کمک می‌کند، ضمن اینکه از این کار برای مرور مطالب نیز کمک می‌گیرید؛ اما تست زدن را جدی‌تر از قبل انجام دهید به این معنی که زمان پیشنهادی را خیلی دقیق رعایت کنید، تا تمرینی برای جلسه‌ی کنکور باشد.
توجه ۴: حداقل ۴-۵ سری از سؤالات کنکور سال‌های اخیر را با در نظر گرفتن شرایط کنکور (رعایت زمان، صبح یا بعد از ظهر) از خود امتحان بگیرید.
توجه ۵: از مجموعه تست‌هایی که شبیه دفترچه‌های واقعی کنکور هستند استفاده کنید تا چشمانتان به نوع حروف و اندازه‌ی آن‌ها عادت کند و مهم‌تر از همه یاد بگیرید که چگونه وقتتان را سر جلسه‌ی کنکور تنظیم نمایید.
توجه ۶: در هفته‌های آخر خیلی‌ها در فکر این هستند که چه کارهایی می‌توانستند انجام دهند که انجام نداده‌اند؛ فکرهایی از این قبیل را کاملاً فراموش کنید. فقط به زمان باقی‌مانده فکر کنید و از آن به نحو احسن استفاده نمایید.

توجه ۷: در مرور هم مانند مطالعه، کیفیت مهم است نه کمیت؛ شما با هوشیاری و با استفاده از روش‌های مناسب، می‌توانید تمام درس‌ها یا بیشتر آن‌ها را با دقت مرور کنید. توجه کنید که مرور‌‌ همان خواندن نیست؛ مرور نوعی یادآوری سریع ذهنی با توجه به مفهوم کلی است؛ درحالی‌که خواندن، کلمه به کلمه و بیان کردن مطالب است.
توجه ۸: برای دریافت کارت ورود به جلسه به موقع مراجعه کنید. معمولاً همراه کارت، یک برگه راهنمای حوزه‌ی امتحانی و یک برگه‌ی دیگر مربوط به رشته‌های نیمه‌متمرکز به شما داده می‌شود، فراموش نکنید و آن‌ها را از مسئولان توزیع کارت‌ها بخواهید. اگر متقاضی رشته‌های نیمه‌متمرکز هستید می‌توانید۱یا۲ رشته را انتخاب کنید و کد آن را در پشت کارت ورود به جلسه یادداشت کنید تا در جلسه‌ی کنکور در قسمت مشخص شده‌ی پاسخ‌نامه‌ی کنکور یادداشت نمایید. (رشته‌های نیمه‌متمرکز به رشته‌هایی گفته می‌شود که پس از قبولی علمی، نیاز به مصاحبه یا امتحان عملی یا علمی دیگر، گزینش و… دارند و احتمال بیشتری برای بورسیه و استخدام در نهاد‌ها، ارگان‌ها و مراکز دولتی دارند (مانند تربیت بدنی در رشته‌ی ریاضی).
توجه ۹: مشخصات شما در کارت ورود به جلسه ثبت شده است، آن‌ها را به دقت کنترل کنید. از روی گروه آزمایشی و شماره داوطلبی، محل امتحان را پیدا کنید. زمان برگزاری آزمون گروه‌های مختلف فرق می‌کند. روز و ساعت برگزاری آزمون گروه آزمایشی خود را کنترل کنید.
دو روز مانده به کنکور را چگونه بگذرانیم؟
ازساعت ۸صبح تا ظهر به سؤالات آزمون سراسری سال قبل پاسخ دهید و آخرین اشکالات خود را برطرف کنید و پس از آن به هیچ‌وجه مطالعه نکنید. یک روز و نیم یعنی از بعد از ظهر آن روز تا شب روز بعد را تنها به استراحت و تفریح بپردازید. در این مدت می‌توان چند مبحث را مطالعه و یا دوره کرد؛ اما داوطلبی که این کار را می‌کند در جلسه‌ی کنکور خسته خواهد بود و مثل کسی است که قبل از دوی ماراتن مسافت زیادی را بدود و بلافاصله در مسابقات شرکت کند. به خاطر داشته باشید که چند ساعت حضور مؤثر شما در جلسه‌ی کنکور به اندازه‌ی کلیه‌ی سال‌ها و ماه‌هایی است که شما به مطالعه‌ی منابع کنکور مشغول بوده‌اید و نحوه‌ی حضور شما در آزمون، در تعیین نتیجه‌ی نهایی تأثیرگذار است.

یک روز و نیم آخر را به استراحت و تفریح بپردازید
یک روز قبل از کنکور حتماً به حوزه‌ی امتحانی سری بزنید، به خصوص اگر حوزه‌ی امتحانی شما محلی باشد که زیاد به آن آشنا نیستید (درصورتی که زیاد دور نباشد پیاده بروید و زمان رفتن را در نظر بگیرید). در روز آخر یعنی یک روز مانده به کنکور توجه کنید به:
توجه ۱: مداد، مدادپاک‌کن، مداد تراش خوب (بیش از یک عدد)، ساعت دقیق، خودکار بیک آبی و دستمال کاغذی، برای جلسه‌ی کنکور همراه خود ببرید.
توجه ۲: بهتر است دیگر مطالعه نکنید. با خودتان رو راست باشید هر چه تا به حال خوانده‌اید کافی است؛ روز قبل از کنکور واقعاً روز استراحت فکری و جسمی است.
توجه ۳: خوب است شب قبل از کنکور، بعد از خوردن یک غذای مقوی و کم‌حجم در حدود ساعت ۱۰شب بخوابید؛ البته هر کس بهتر می‌داند که به چند ساعت خواب احتیاج دارد تا صبح بازده‌ی خوبی داشته باشد. خیلی سخت نگیرید؛ اما به تجربه برای شما هم ثابت شده است که بعضی غذا‌ها باعث می‌شوند دیر‌تر به خواب بروید، بنابراین شب قبل از آزمون این مورد را نیز رعایت کنید.
توجه ۴: سعی کنید که در آرامش کامل به سر ببرید و به شایعات و حرف‌های پراکنده‌ای که در مورد کنکور گفته می‌شود اصلاً توجه نکنید. بهتر است همراه اعضای خانواده یا دوستان خوب در پارک و هوای آزاد قدم بزنید و یا ورزش سبکی (نه زیاد و خسته کننده) انجام دهید تا شب قبل از کنکور را خوب بخوابید.
توجه ۵: برای اینکه راحت بخوابید، هیچ کاری لازم نیست انجام دهید، نه قرص خواب‌آور، نه ورزش سنگین و خسته‌کننده، نه خوردن ماست و دوغ و نه هیچ چیز دیگر. این شب هم مثل شب‌های دیگر بسیار عادی بخوابید، ولی زود‌تر بخوابید. سعی کنید قبل از خواب یک دوش آب ولرم بگیرید و بعد راحت بخوابید. فقط یادتان باشد صبح باید به موقع بیدار شوید.
توجه ۶: بهتر است صبح روز کنکور یکی از اعضای مطمئن خانوده (از این لحاظ که خودش انسانی سحرخیز است) به موقع و با آرامش شما را از خواب بیدار کند تا در تمام شب نگران این نباشید که مبادا صبح به موقع از خواب بیدار نشوید (در غیر این صورت با صدای دلنشین و آرامبخش زنگ موبایل یا ساعت اذان موبایل از خواب بیدار شوید).
توجه ۷: سعی کنید صبح روز کنکور حتماً صبحانه‌ی مقوی و مناسبی میل کنید (برای جلسه‌ی کنکور مقداری آب، آب‌میوه و موادمغذی مثل خرما، بادام و بیسکویت به همراه داشته باشید).
توجه ۸: بهتر است قبل از رفتن به جلسه‌ی کنکور وضو بگیرید، چند آیه‌ از قرآن کریم بخوانید و با وضو به سرجلسه‌ی کنکور بروید، زیرا دل‌ها فقط با یاد خدا آرام می‌گیرد، چون خداوند در آیه‌ی ۲۸ سوره‌ی رعد می‌فرماید: «… أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛ (… هان! دل‌ها با یاد خدا آرام می‌گیرند).
توجه ۹: برای رفتن به جلسه‌ی کنکور وقتتان را به گونه‌ای تنظیم کنید که خدای نخواسته اگر ماشین پیدا نشد یا در راه خراب شد و… به موقع برسید. با این کار شما زمینه‌ی هرگونه نگرانی را از بین می‌ببرید.
توجه ۱۰: یکی از حالاتی که برای تعدادی از داوطلبان در ساعات قبل از برگزاری کنکور رخ می‌دهد «احساس فراموشی» مطالبی است که قبلاً به خوبی فراگرفته‌اند. توجه فرمایید که این احساس کاذب است و وقوع آن طبیعی است و معمولاً در‌‌ همان دقایق شروع آزمون با گرم شدن ذهن از بین می‌رود. فقط لازم است که سه نفس عمیق بکشید و بر خود مسلط باشید و خدا را به دعا بخوانید.

در جلسه‌ی کنکور چه‌ کار کنیم؟
نشستن در جلسه‌ی کنکور برای همه حتی نفرات اول کنکور با کمی نگرانی و دل‌شوره همراه است. این حالت کاملاً طبیعی است و بعد از چند دقیقه از بین می‌رود. این را هم بدانید که این حالت در ابتدای جلسه باعث می‌شود فکر شما متمرکز شود، بنابراین هم طبیعی است، هم ضروری.
توجه ۱: هیچ چیز جز راز و نیاز با خدای مهربان آرامش بخش نیست. مسلماً بدون اینکه کسی بگوید، شما این کار را می‌کنید، امّا گفتنش لازم است ( مثل خواندن آیهالکرسی یا سوره‌ی حمد و دعا کردن و توکل بر خداوند سبحان).
توجه ۲: همان اول خیال خودتان را راحت کنید و اسم و مشخصاتتان را روی پاسخ‌نامه با کارت ورود به جلسه تطبیق دهید، اگر اشتباهی بود به مسئولین اطلاع دهید. زیر پاسخ‌نامه را هم تکمیل و امضا کنید.
توجه ۳: اگر صندلی کج‌وکوله و خراب است یا جای نامناسبی هستید قبل از شروع جلسه سریعاً به مراقبین اطلاع دهید. هرگونه مشکل دیگری نیز که برای شما پیدا شود جای نگرانی نیست، چون در هر حوزه علاوه بر مراقبین، نماینده‌ی تام‌الاختیار سازمان سنجش و چند نفر دیگر هستند که به مشکلات رسیدگی می‌کنند.
توجه ۴: باز هم دعا کنید و از رحمت خدا ناامید نشوید. در زمان لزوم سه نفس عمیق بکشید تا بهتر مطالب را به یاد بیاورید. بنا به فرموده‌ی خداوند: «… لَا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْکَافِرُونَ» (یوسف:۸۷)؛ (… تنها کافران از رحمت خداوند نا‌امید می‌شوند)، پس هرگز نا‌امید نشوید، چون امید امید می‌آفریند.
چگونه به سؤالات تستی پاسخ دهیم؟

مهم‌ترین ویژگی سؤالات تستی «تنظیم وقت» است. بنابراین مهم‌ترین کار توجه به زمان پاسخ‌گویی به سؤال‌هاست. روی دفترچه‌ی آزمون هر درس، زمان خاصی مشخص شده است که داوطلبان عزیز باید به آن توجه کنند.
توجه ۱: در تنظیم وقت نه آن‌قدر وسواس به خرج دهید که هر لحظه به ساعت نگاه کنید و نه آن‌قدر بی‌خیال شوید که آخر هر درس به ساعت نگاه کنید. اگر برای کنکور زیاد خود را آماده نموده‌اید و سطح سؤالات درسی هم سخت به نظر می‌رسند، به هیچ‌وجه خود را نگران نکنید و مطمئن باشید برای همه همین طور است و این در رقابت شما با دیگران مشکلی را ایجاد نمی‌کند، فقط میانگین اکثر داوطلبان در آن درس پایین می‌آید.
توجه ۲: بعضی داوطلبان در پاسخ دادن به سؤالات کنکور، روش‌های مختلفی دارند؛ مثلاً اول از یک درس خاص (که خوب آن را می‌دانند) شروع می‌کنند؛ ترتیبی که در دفترچه سؤالات رعایت شده است، تقریباً منطقی‌ترین شکل است و بهتر است‌‌ همان ترتیب را رعایت کنید؛ چرا که زیاد ورق زدن دفترچه و از این درس به آن درس پریدن، خود به خود باعث نگرانی و سردرگمی و اتلاف وقت می‌شود؛ اما این در حد توصیه است؛ ممکن است کسی در درس خاصی، استعداد و توانایی ویژه‌ای داشته باشد یا علاقه‌ی زیادی به یک یا چند درس خاص داشته باشد و بتواند با سرعت زیادی به آن‌ها پاسخ دهد، در این صورت تصمیم با خود اوست؛ اگر این کار به اعتماد‌به‌نفس شما نیز کمک می‌کند، حتماً این کار را انجام دهید، چون موفقیت شما هدف اصلی است، با هر روشی که باشد.
توجه ۳: نکته‌ی بسیار مهم‌تر اینکه، اگر ترتیب درس‌ها را رعایت نکرده‌اید، یا اگر سؤالی را بدون پاسخ گذاشته‌اید، در پاسخ‌نامه نیز، شماره‌ی سؤال را کنترل کنید. علامت زدن اشتباه سؤال‌ها در برگه‌ی پاسخنامه یکی از اشتباه‌های رایج کنکور است که باعث می‌شود با همین اشتباه کوچک تا انتهای پاسخنامه، جواب‌ها را اشتباه علامت بزنید. پس بهتر است هر از گاهی شماره سؤال پاسخنامه را با شماره‌ی سؤال دفترچه‌ی آزمون کنترل کنید.
توجه‌۴: محل گزینه‌ی صحیح را باید کاملاً پر کنید. در صورت حذف یا تعویض گزینه‌ی انتخاب شده، محل پاسخ قبلی را به‌طور کامل پاک کنید (زیاد هم وسواس به خرج ندهید که پاسخنامه کثیف، پاره و یا تا شود).
توجه۶: در پاسخ‌گویی به سؤال‌های هر درس، خوب است از‌‌ همان سؤال اول شروع کنید. هر سؤالی را که شک دارید یا اصلاً پاسخ آن را نمی‌دانید (قسمت راست سؤال را) علامت بزنید و از آن بگذرید. مثلاً برای سؤال‌های سخت علامت منفی (-) و برای آن‌هایی که شک دارید علامت مثبت (+) بگذارید. به این ترتیب سؤال‌هایی را که مطمئنید بلد هستید، تا آخر پاسخ دهید. باز هم تکرار می‌کنیم…، حواستان به شماره‌ی سؤال‌ها در پاسخنامه باشد. به این ترتیب خیالتان راحت می‌شود، سؤال‌هایی را که می‌دانستید، پاسخ داده‌اید. برای بار دیگر به سراغ سؤال‌هایی بیایید که علامت مثبت (+) خورده‌اند و روی آن‌ها شک داشته‌اید (حواستان به وقت هم باشد). وقتی در دور اول سؤال‌ها را پاسخ می‌دهید ذهن شما فعال می‌شود و خیلی چیز‌ها که در اثر نگرانی فکر می‌کردید یادتان رفته‌ است، یادتان می‌آیند. در دور دوم، به احتمال زیاد به خیلی از سؤال‌هایی که شک داشته‌اید، پاسخ می‌دهید. در آخر به سؤال‌هایی که اصلاً بلد نیستید نگاهی بیندازید شاید بتوانید به بعضی از آن‌ها پاسخ دهید؛ امّا به هیچ‌وجه روی سؤالی بیش از حد مکث نکنید. تکلیف هر درس را مشخص کنید، بعد به سراغ درس دیگر بروید و هیچ‌وقت به این فکر نباشید که دوباره به سراغ درس‌های قبلی برگردید.
توجه ۷: قبل از اینکه به گزینه‌ها (جواب‌ها) توجه کنید، اصل سؤال را بخوانید و اگر می‌توانید سریعاً جواب آن را در ذهن خود بیابید. خیلی وقت‌ها توضیحات سؤال، شما را به پاسخ صحیح هدایت می‌کند. به بعضی کلمه‌های کلیدی هم دقت کنید، کلماتی مانند: کدام یک درست است؟ کدام درست نیست؟ چه نامیده می‌شود؟ چگونه است؟ کدام مهم‌تر است؟ کدام نادرست است؟ کمترین، بیشترین، حداقل، مقایسه کنید و کلماتی از این قبیل.
توجه ۸: به سؤال‌هایی که نتوانسته‌اید پاسخ دهید، اصلاً فکر نکنید. حتی نفرات اول کنکور هم به بعضی از سؤال‌ها نمی‌توانند جواب دهند و این یک امر طبیعی است. نفرات صدم و هزارم هم که حتماً جزو قبولی‌ها هستند به خیلی از سؤالات نمی‌توانند پاسخ دهند. پس هیچ وقت شانسی به سؤالات پاسخ ندهید، چون هر بار که با شانس، پاسخ سؤالی را صحیح علامت بزنید با‌‌ همان شانس بعضی دیگر را غلط علامت می‌زنید. با وجود نمره‌ی منفی در کنکور، هر سه سؤال غلط یک سؤال درست را از بین می‌برد؛ چه شاید در آن درس با این شانس نمره‌ی منفی بگیرید.
توجه ۹: به سؤال‌هایی که‌‌ همان اول با دقت و اطمینان پاسخ داده‌اید، هرگز برنگردید، معمولاً اولین حدس صحیح‌ترین است. بعضی وقت‌ها وسوسه‌ی زیاد باعث می‌شود شما پاسخ‌های صحیح را پاک کنید و به جای آن پاسخ غلط را علامت بزنید. بنابراین مرور دوم را فقط برای سؤال‌هایی که شک دارید اختصاص دهید.
توجه ۱۰: بین پاسخ به دو درس، لحظه‌ی کوتاهی استراحت کنید. مثلاً لحظه‌ای چشمانتان را ببندید (حتی به کوتاهی ۱۰ ثانیه). فراموش نکنید شما سر جلسه‌ی کنکور هستید و مهم‌ترین کار شما پاسخ دادن به سؤالات است، بنابراین فکر‌های دیگر را کنار بگذارید (همانطور که قبلاً گفتیم امیدوار باشید چون امید، امید می‌آفریند).
توجه ۱۱: به هیچ‌وجه روی یک سؤال بیش از حد مکث نکنید؛ حتی اگر بتوانید به سؤالی بعد از چند دقیقه پاسخ درست دهید، باز هم به تلف کردن وقت نمی‌ارزد؛ زیرا در راهتان سری سؤالات آسان‌تری هست که حتماً می‌توانید به آن‌ها جواب درست بدهید. حال اگر با این کار (اتلاف وقت زیاد برای حل یک سؤال سخت) در انتهای آزمون، وقت کم بیاورید و مثلاً نتوانید ۱۰ سؤال آخر را بخوانید، مطمئن باشید بین آن‌ها حداقل۳ الی ۴ سؤال بوده که به راحتی با یک نگاه قابل پاسخ دادن بوده و شما آن را در ازای یک سؤال سخت از دست داده‌اید.
توجه ۱۲: اجازه ندهید حتی یک سؤال ساده از دست شما بیرون برود. بعد از اینکه همه‌ی سؤال‌های ساده‌ در همه‌ی درس‌ها را پاسخ دادید و مطمئن شدید دیگر سؤال ساده‌ای برای جواب دادن موجود نیست، مدت مشخصی را بسته به زمان باقیمانده، مثلاً: نیم ساعت را برای درس‌های با ضریب بالا‌تر کنار بگذارید و سعی کنید سؤال‌های بیشتری از آن درس‌ها را تا حد امکان جواب دهید.
توجه ۱۳: اگر بین دو گزینه شک داشتید و از غلط بودن دو گزینه‌ی دیگر مطمئن بودید طبق حساب احتمالات و اصول منطق، اشکال ندارد به صورت تصادفی یکی از دو گزینه‌ی باقی مانده را علامت بزنید. امتیازات حاصل از این عمل، طبق حسابات احتمال به نفع شماست. به جز این حالت، در هیچ حالت دیگری گزینه‌ای را به صورت تصادفی انتخاب نکنید.
توجه ۱۴: به رابطه‌ی تقابل و تضاد بین دو گزینه‌ها دقت کنید، برای شما این گزینه‌ی متضاد به معنای جداسازی گزینه‌های نامربوط از میدان دید و نزدیک شدن به هدف می‌باشد. به عنوان مثال: ۱. برزخی ۲. دنیوی ۳. طبیعی ۴. اخروی؛ گزینه‌های ۲و۴ از لحاظ معنی متضاد هستند و به احتمال بسیار زیاد جواب درست را در یکی از این دو گزینه (۲یا۴) می‌یابید.
توجه ۱۵: پاسخ‌هایی که از نظر قواعد دستوری، با سؤال هماهنگی ندارند، به احتمال ۹۰% غلط هستند.
توجه ۱۶: قید‌های «تأکید و نفی» بیانگر جواب غلط‌اند. گزینه‌هایی که دارای لغاتی مانند: همیشه، هرگز، حتماً و از این قبیل هستند، اصولاً صحیح نمی‌باشند. درحالی‌که گزینه‌هایی که دارای کلماتی مانند: ممکن است، احتمالاً و مانند این‌ها باشند معمولاً صحیح می‌باشند.
توجه ۱۷: به رابطه‌ی تقارن بین دو گزینه‌ها کاملاً توجه کنید. اگر دو گزینه‌ی متقارن ببینیم آن‌ها را تقریباً یکی احساس می‌کنیم و اگر کمی دقت نداشته باشیم، آن‌ها را به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌دهیم. این وابستگی ما به قرینه‌ها و تصاویر انعکاسی باعث شد که طراحان تست، فرصت را غنیمت شمارند.مانند: ۱. جامعه‌شناسی حقوق ۲. حقوق جامعه‌شناسی ۳. فیزیک و جامعه‌شناسی ۴. فلسفه‌ی تاریخ فیزیک
توجه ۱۸: به رابطه‌ی «تناسب» بین گزینه‌ها دقت کنید. مانند رابطه‌ی که بین اعداد ۲و۴ و ۸ وجود دارد، که هر گزینه دو برابر قبلی می‌باشد. این‌گونه ارتباطات در تست‌های ریاضی رخ می‌دهد. در این گونه موارد طراح برای داوطلب تله می‌گذارد و بی‌دقتی روی یک ضریب می‌تواند باعث بروز اشتباه در نتیجه‌ی نهایی شود.
توجه ۱۹: در تست‌های مربوط به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی برای دور سازی شما از گزینه‌ی درست معمولاً سعی می‌شود از گزینه‌ای با شکل ظاهری مشابه و از همه‌ی جهات هارمون و طرز تلفظ و آوای مشابه استفاده شود، در این‌گونه مواقع شما بی‌اختیار به سوی گزینه‌ی هم آوا کشانده می‌شوید و خود به خود از جواب درست دور می‌افتید. مثل:
۱. Advertisment ۲. Argument ۳. Agreement ۴..Appoinment
شباهت آوایی گزینه‌های (۲و۳) غیرقابل‌ انکار است. در آن دست از تست‌های مربوط به زبان وقتی از شگرد گزینه‌ای هم آوا استفاده می‌شود این گزینه در کنار و بدون فاصله با گزینه‌ی هم آوای درست قرار می‌گیرد.
توجه ۲۰: به گزینه‌های بی‌ارتباط با هم توجه کنید. یعنی تست‌هایی که در آن‌ها گزینه‌ها هیچ ربطی به هم ندارند. در این صورت جواب، اکثراً در گزینه‌های (۱و۴) قرار می‌گیرند. گاهی اوقات از یک یا چند نوع ارتباط بین گزینه‌ها استفاده می‌شود. در این موارد بهترین روش، انتخاب ربط قوی‌تر و حذف ربط ضعیف‌تر می‌باشد.
توجه ۲۱: طولانی ولی آسان: با دیدن صورت طولانی یک تست از حل آن صرف نظر نکنید، بسیاری از این تست‌ها دارای راه حل ساده‌ای می‌باشند و با کمی دقت می‌توان آن را حل کرد.
توجه ۲۲: جواب‌های محاسباتی در تست: گاهی از شما خواسته می‌شود درستی یک جواب را در چهار فرمول داده شده چک کنید. در این‌گونه موارد به جای حل کامل محاسبه، کافی است جواب داده شده را در فرمول قرار داده و ببینید آیا تساوی داده شده برقرار می‌شود یا خیر. در این مورد بهتر است ابتدا با گزینه‌های (۳و۴) شروع کنید، چون اغلب جواب در این دو گزینه است (چون می‌خواهند شما تمام گزینه‌ها را بررسی کنید و وقتتان بیشتر تلف شود).
توجه ۲۳: چون قرار است نزدیک به ۴ساعت در سر جلسه‌ی کنکور، حضور فعال داشته باشید، لذا به منظور حفظ این وضعیت، مجدداً توصیه می‌شود در حین اجرای آزمون از مواد خوراکی مثل: خرما، بادام، فندق، کیک یا بیسکویت و مایعات استفاده شود، تا کالری مورد نیاز بدن و مغز را تا انتهای آزمون تأمین کرده باشید (هرگز نگویید اگر بخورم وقتم تلف می‌شود).
توجه ۲۴: باز هم تکرار می‌کنم فقط با یاد خدا و ذکر خدای سبحان دل‌ها آرام می‌گیرد؛ پس در همه‌ی کار‌ها به او توکل کنیم. امیدوارم با رعایت توصیه‌ها و نکات یاد شده در آزمونی که نتیجه‌ی مدت‌ها برنامه‌ریزی، که در واقع حاصل تلاش و کوشش چند ساله‌ی شماست به موفقیت معقولی که انتظار دارید دست یابید.
توجه ۲۵: امّا بدانید که انتخاب درست، معقول و منطقی رشته، پس از قبولی در مرحله‌ی اول کنکور (تا سه برابر ظرفیت) نیز تأثیر به‌سزایی در قبولی نهایی و یا رشته و دانشگاه مورد علاقه خواهد داشت. پس آن موقع عجولانه تصمیم به انتخاب رشته نگیرید. اگر توفیق حق رفیق راهمان باشد به هنگام انتخاب رشته نیز در کنار شما و با شما خواهیم بود.
موفقیت شما آرزوی قلبی ماست.
منابع:
۱. دکترمصطفی خرمدل، تفسیر نور.
۲. دکتر تورج محبی، کلیدهای طلایی کنکور.
۳. لیلا رضایی و رضوان صالحی مرزیجرانی، گام‌به‌گام تا کنکور.
۴. برایان تریسی، ترجمه‌ی فاطمه فریدنیا، فکرت را تغییر بده تا زندگیت تغییر کند.
۵. سازمان سنجش، پیک سنجش.

منبع : اصلاح وب