وجوب شناخت اصول فقه برای دعوتگران

وجوب شناخت اصول فقه برای دعوتگران

نویسنده: یوسف قرضاوی / ترجمه: محمد صالح سعیدی

لازم است که شخص دعوتگر به علم اصول الفقه توجه کند و آن را مورد مطالعه قرار دهد، تا اینکه ادله ای که مورد اتفاق فقهای اسلام هستند مانند کتاب وسنت ، و آنهائی را که مورد اتفاق علما می باشند مانند اجماع و قیاس بشناسد، و همچنین تا دلائلی را که در میان علمای اصول مورد اختلاف هستند و نص صریح بر آنها اشاره نکرده است از قبیل استحسان، و استصلاح و استصحاب و غیره تشخیص دهد.

وقتی که کتاب و سنت دو اصل ، و منبع اساسی هستند پس شخص دعوتگر باید بداند چگونه احکام اسلامی از آنها استنباط می شود؟ و استنباط برای چه کسی جایز، و یا واجب است؟ و تقلید برای چه کسی حلال، و برای چه کسی حرام است؟.

آری اینجاست که درمی یابیم مسائل فقهی بسیارند به گونه ای که بعضی از آنها متفق علیه می باشند و پاره ای نیز متلف فیه،«وَ لِکُل”ّ وِجهَه هُوَ مُوَلّیِهَا» (سوره بقره آیه ۱۴۸) و برای هر گروهی طریقتی (قبله ای) است که روی به سوی آن کند. شخص دعوتگر باید دلیل راحِج و مَرجُوح را از هم تشخیص دهد تا اینکه دلیل راحج را برگزیند و آن را بر دلیل دیگر ترجیح دهد. و اگر توانست کسانی را که دلیل مرجوح را برگزیده اند بر حذر دارد و یا ایشان را قانع سازد.

برای حصول اینگونه آگاهیها هیچ لازم نمی کند که شخص دعوتگر کتاب های مطول و مفصل اصول الفقه را بخواند، چون این کارِ افراد متخصص است، بلکه برای او کافی است که در این زمینه آنقدر مطالعه داشته باشد که آگاهی مختصر و مناسبی در این زمینه پیدا کند ، و برای بدست آوردن چنین امری می تواند کتاب های زیر را مطالعه کند:

کتاب« جنه الناظر» ابن قدامه، و یا کتاب «ارشاد الفحول» شوکانی که مفصل تر می باشد ، و کتاب« اصول الفقه» خضری، و یا کتاب« علم اصول الفقه» تألیف خلاف، را که کتابی است بسیار خوب و قابل فهم مطالعه کند.

در خاتمه باید گفت برای شخص دعوتگر زیبنده است که بر قسمتی از تاریخ فقه اسلامی و تاریخ پیدایش مذاهب و تحولات و تطورات آنها آگاهی و شناخت داشته باشد، و همچنین بر علت غلبه جمود و تقلید بر اجتهاد و استنباط را در دوران اخیر بشناسد و آن را درک کند، در این زمینه کافی است که کتاب « تاریخ التشریع الاسلامی» تألیف (خضری )و یا کتاب« خلاصه تاریخ التشریع الاسلامی» تألیف (خلاف) را مطالعه کند.

————————

نام کتاب: دانستنیهای لازم برای مُبلغ       تألیف: یوسف قرضاوی / ترجمه: محمد صالح سعیدی / نشر احسان