اردوغان مسلمانی مرتجع یا رهبر بزرگ اهل سنت یا زاهدی ظاهرساز یا … ؟

اردوغان مسلمانی مرتج یا رهبر بزرگ اهل سنت یا زاهدی ظاهرساز یا … ؟

نویسنده:احسان فقیه / مترجم:محمود خالدی زاده ازمهاباد

(دین ،شهامت وغیرت است ، براستی اسلام حقیقی بزرگترین قدرت جهانی است ، ما در حال تلاوت قرآن ،درسهای شهامت وایمان وشجاعت را می آموزیم )

این ابیات ،قصیده ای ازمحمد عاکف شاعر معاصر ترک با لقب شاعر امت ترکیه ویکی ازشخصیتهای تاثیر گذار، درتربیت شخصیتی ،چون اردوغان می باشد.

این رهبر بزرگ ،رجب طیب اردوغان دارای وجه ای اسلامی است که هنگام رفتن به عمره با همسرش ، اتاتورکهای علمانی با تمسخر او را حاج رئیس نام بردند.

ایشان در یکی از سخنرانی های اخیرش همانند واعظ و دعوتگری توانا مردم را به حقیقت مرگ متذکر شدند و این حقیقت را یاداور شد که شناختن مرگ باعث شناختن رفتار و سلوک عملی خواهد شد که انسان را با حقیقت جهان هستی هماهنگ می کند و باعث انسجام و ارتباط بین خالق و مخلوق خواهد شد و ارتباطی تنگاتنگ با هدفی که خداوند انسان را بهر آن خلق کرده که عبادت است، به وجود می آورد و تمام نواحی زندگی انسان را متاثر از خود می کند، و نقش خود را در آباد کردن زمین توسط بشر همانند جزئی اساسی ایفا خواهد کرد.

ایشان رهبری فرهیخه است که مردمش را اینگونه ارشاد می کند و می گوید:خواهش می کنم مرگ را از یاد مبرید، بدانید مرگ بر همگان حق است،اگر من رئیس جمهور و یا نخست وزیر و یا بلند پایه ترین مقام را نیز داشته باشم ،باز هم مرگ حق است و آن مکانی که همگی ما بدآنجا کوچ خواهیم کرد همان حفره شکافته شده زمین است.

در حیات سیاسی اردوغان همانند این گفته ها امری عادی می باشد و به عنوان حاکم مسلمان عادل به الگو و مدلی تبدیل شده که مسلمانان آرزو دارند امثال ایشان بین حکام و سیاسیون مسلمان بیشتر شود.

این روش و هیئت اسلامی که جناب اردوغان در آن نمود پیدا کرده است آیا ژست زاهد و پارسا صفتی است که به خود می گیرد یا چیز دیگریست؟

جواب این سوال مستلزم نگرشی ژرف به مسیر زندگی اردوغان و نشاط اسلامی ایشان است و بعد از آن است که می توانیم بر این جزء از زندگی ایشان حکم کنیم، که آیا خود را به زهد وپارسایی می زند و یا نشان دادن روحیات درونی است که ازتعالیم دینی کسب کرده که فعلا جدا از واقع زندگی اش آنرا مرور وممارست میکند ویا اینکه مردی است که میداند چه کاری را آنجام میدهد.

تاکید آقای اردوغان بر مرجعیت اسلامی و راههای بیان این موضوع از سوی ایشان دائما مورد بحث و جدل فراوانی بوده است ، بعضی فکر می کنند ابراز هویت اسلامی توسط اردوغان بازی بیش نیست و می خواهد دین و عاطفه دینی ترکها را در راه رسیدن به اهداف سیاسی خود بکار گیرد.

کسان دیگری نیز فکر می کنند که اردوغان در فکر رسیدن به رهبریت اهل سنت با مرکزیت ترکیه می باشد و بعضی ها نظرشان بر این است که ایشان علمانیی بیش نیست و تنها صبغه ای اسلامی به خود گرفته که مجموعه ای از ارزشهای روحی و درونی او را شامل می شود.

شریف تغیان نویسنده ساکن ترکیه در کتابش با نام شیخ الرئیس درباره اردوغان چنین می نویسد: سکولارها اردوغان را مسلمانی مرتجع توصیف می کنند، و بعضی از اسلامگراها ایشان را به در خدمت بودن مصالح امریکا و شانه خالی کردن از بعضی از مبادئ اسلامی متهم می کنند.

تجاهل و غفلت از گذشته اسلامی اردوغان غیر ممکن است و عبور از به دست گرفتن قدرت توسط ایشان از طریق گروهها و احزاب با ریشه های اسلامی که از تربیت روحی و معنوی بدیع الزمان نورسی الهام گرفته و قالب سیاسی به خود گرفتن آنرا نباید نادیده گرفت، و این حرکت در مسیر خود مورد حمله و یا حتی در صورت امکان از ریشه کندن آن قرار گرفته، و این توسط عده ای با حمله به شخص اردوغان آنجام می پذیرد.

ترکیه شاهد برخورد هویتی بین کمالیستهای ملیگرا که دائما بر پیکره جامعه ترکیه آثارش نمایان است و بین فرهنگ اسلامی با تمرکز بر تفکر اسلامی ،که توسط اردوغان زنده شده می باشد.

رجب طیب اردوغان فرزند حی قاسم پاشا در خانواده ای متدین رشد پیدا کرده است، تا آنجا که معلمش در دوره ابتدائی او را شیخ رجب نام برده و در آن دوران از طرف معلم کلاس مامور بوده تا عملا نماز را به دیگر شاگردان کلاس یاد بدهد و حتی یک بار در کلاس از نماز خواندن بر روی روزنامه ای که عکس زنان بی حجاب بر روی آن بوده ،خودداری کرده است.

اردوغان به دانشکده ائمه و خطبا ملحق و در آنجا علوم شرعی را فرا گرفت ،خواندن این علوم به شکلی قوی در تکوین شخصیت ایشان تأثیرگذاشته است .

توجه اسلامی اردوغان در ایام جوانی او را واداشت تا به عضویت حزب سلامت وطنی از احزاب اسلامی که توسط مرحوم اربکان بنیانگذاری شده بود در آید،و تا سال ۱۹۸۰ که نظامی ها کودتا کرده و احزاب سیاسی را ممنوع کردند، اردوغان رهبر محلی شاخه جوانان حزب بود.

بعد از بازگشت احزاب سیاسی به صحنه سیاسی ترکیه درسال ۱۹۸۳ ستاره بخت اردوغان در حزب رفاه اسلامی طلوع و به ریاست بخش استانبول حزب منسوب شد، سپس به عضویت شورای مرکزی حزب رفاه درآمد که درا ین منسب بارها می توانست به پارلمان ترکیه راه یابد.

ایشان در سال۱۹۹۴میلادی در انتخابات شهرداریها توانست به ریاست شهرداری بزرگترین شهر ترکیه دست یابد و در این پست توانست با کسب موفقیت شیوه زندگی شهروندان استانبول را به بهترین نحو تغییر دهد به طوری که به مدلی برای تمامی شهرداریهای مملکت مبدل گشت.

وی هویت اسلامی خو را در شخصیتی جدید نمایان کرده و به رخ می کشید ،و ایشان با تمام وجود و اخلاص و کاربلدی درخدمت ساکنین کلانشهر استانبول قرار گرفت و بدینگونه در رویای خدمت به فکر اسلامی و معرفی آن بود و می دانست با خدمت به مردم و رفع مشکلات آنان در خدمت تفکر اسلامی خود قرار می گیرد.

دکتر عبدالدود شبلی در کتابش با نام چرا ژنرالهای ترک از اسلام بدشان می آید و این اصلاحات شاهدی عیان بر این ادعا است، در کتابش می گوید: طی یک سال از به دست گرفتن مدیریت شهر استانبول توسط این جوان همه چیز متحول شد وسایل نقلیه شهری و ارتباطی به وفور در دسترس بود، خانه های سازمانی برای بی خانمانان و بی سرپناهان به وفور ایجاد گشت،اماکن عمومی و خدمات در هر زمینه ای به سطوح عالی ارتقا یافت ،حتی آبهای کم شده با مدیریت ایشان جوشان تر و بیشتر گشتند.

اردوغان با حکمت باشگاههای قمار و میگساری و خانه های فساد و روسپی خانه ها را بست،حتی شخصا به دیدار رئیس و هماهنگ کننده روسپی ها رفت و در دیداری با وی و همکارانش همه را به توبه فرا خواند، و به آنان وعده داد اگر از هرزگی خود دست بردارند زندگی و رفاه شرافتمندانه ای را برایشان ایجاد خواهد کرد.

سکولارها به شدت از رهنمودهای این مرد که کم کم داشت لائیسم را از استانبول ریشه کن و اسلام را جایگزین می کرد ،برآشفتند و حملات بی رحمانه آنان علیه این ابرمرد روز به روز زیاد می شد، دعوت اردوغان از مردم از طریق تمام مساجد استانبول برای به جا آوردن نماز طلب باران ،زبان بی رحم سکولارها را علیه او و متهم کردن ایشان به درویش صفتی و عقب افتادگی و ضدیت او با نظام اتاتورکی ، به کار انداخت. ولی با بارش باران همگی غافلگیر شده و این بارش ها باعث پر شدن سفره ها و باعث زیاد شدن ذخیره ی آبی شهراستانبول شد.

توجه ها به استانبول و شهردار جدیدش با تفکر اسلامی بیشتر شد، نویسنده لائیک بینارکور به شدت برآشفت و در روزنامه جمهوریت این آشفتگی را در قالب تاختن به شهردار ابراز نمود و گفت: استانبول توسط شهردار جدید دزدیده شده، و به جای جای شهر می رفت و علیه اردوغان سخنرانی می کرد و بر استانبول مرثیه می سرود.

اردوغان در سبتامبر۱۹۹۷ در سفری به استان سرت در سخنرانی اش شعر شاعر ترک ضیاء قوک الب را سرود که می گوید: مساجدمان پادگانهای ما هستند، قبه های مساجدمان کلاه خودهای ما هستند، مناره هایمان نیزه های ما هستند، مومنان لشکریان ما هستند، و این لشکری مقدس است که از دینمان حراست و نگهبانی می کند.

خواندن این ابیات توسط اردوغان به مثابه انفجاری بود که سکولاریسم را در ترکیه به لرزه انداخت ،در نتیجه اردوغان به اتهام تهدید علیه امنیت ملی و ایجاد تفرقه و بیدار کردن احساسات دشمنانه بین مردم مطابق قانون ماده۳۱۲ از قوانین عقوبات ترکیه مجرم شناخته و دستگیر و زندانی شد.

احمد بهجت که در سال ۱۹۹۸ در استانبول حضور داشت مشاهدات خود را از واقعه ی این شهر در روزنامه الاهرام این چنین بازگو می کند، و می گوید: بعد ازظهر در خیابانهای استانبول قدم می زدیم که متوجه حرکت کند ترافیک شهری شدیم و در خیابانها سیل جمعیت سرازیر شد تا آن وقت چنین سیل جمعیتی را ندیده بودیم بیش ازصد هزار نفر از مسجد فاتح شهر به راه افتاده و بسوی مسجد بایزید در وسط استانبول در تظاهراتی علیه محکومیت اردوغان به زندان راهپیمایی می کردند که هر لحظه بر این جمعیت اضافه می شد، دلیل را جویا شدیم ،مردم می گفتند در محکومیت حکمی که به اردوغان داده شده است که تظاهرات می کنیم.

اردوغان از ریاست شهرداری استانبول همانند سکوی پرتابی به جلو عمل کرده و سکولارها را به چالش کشیده و آنان را از زندان به مبارزه طلبید و با جمله مشهورش که می گفت: من تنها تغییر نکرده ام بلکه دگرگون شده ام ،با این جمله به تفکر اسلامی خود اشاره می کرد و هویت حقیقی خود را به گوش سکولارها بدون برخورد با متنفذینشان از نظامی ها می رساند، و با این کار، خود را از سلف صالحش متمایز نشان می داد و بدینوسیله باعث شد تا حزب تازه تاسیسش با نام عدالت و توسعه سهم بیشتری در پارلمان بگیرد و موفقیتهای را کسب کند.

در این بین دخترش را برای تحصیل به آمریکا فرستاد بدون اینکه حجاب را از سرش بردارد و با این کار به سکولارها زهر چشم نشان داد و آنان را به مبارزه طلبید و درمقابل آنان عرض اندام کرد.

در دروه ای که حزبش تصدی امورات کشور را به دست گرفت با وضعیت پیچیده ای روبرو بود و به خوبی وضعیت حساس آنرا مدیریت کرد، و افسار به دهن شیرهای ارتشی بست و بت ارتش ترکیه و هیمنه آنرا بر اداره سیاسی و احزاب درهم شکست و توازن قوا را به نفع احزاب سیاسی و تشکلهای مدنی تغییر داد و توازن را به نحو مطلوبی برقرار ساخت.

این مرد سیاسی در دو اتجاه مهم قدمهای اساسی برداشت، رشد و پیشرفت اقتصادی و پاکسازی موسسات دولتی و زنده ساختن دور و نقش منطقه ای دولت ترکیه و ایجاد تغییر و جایگزینی افکار اسلامی با تفکرات ملی سکولاریستی کمالی دو هدف مهم اردوغان بود، که تحولاتی شگرف را برای ترکیه در صحنه داخلی و خارجی به ارمغان آورد.

با استفاده ازفضای دموکراتیک ایجاد شده در دوره تصدی حزب عدالت و توسعه زمینه برای موفقیت شعارهای اسلامی ایجاد شد، با وجود فضای دموکراتیک ایجاد شده سکولارها به تنگنا افتاده و در محدود کردن آزادیهای فردی دست و بالشان بسته شد از جمله کشف حجاب در مدارس و دانشگاهها و موسسات دولتی که سکولارها مردم را بدان مجبور کرده بودند توسط اردوغان به دایره آزادیهای شخصی بازگردانده شد و به خواست قلبی هر فرد از شهروندان ترکیه ای سپرده شد.

از طرفی دیگر اردوغان روح تمدن خلافت عثمانی که در برگیرنده روحی اسلامی بود به قالب و کالبد ترکیه نوین بازگرداند و در حال زنده کردن هیمنه ای است که امپراطو رعثمانی آن را دارا بوده است.

اردوغان زبان ترکی عثمانی را که آتاتورک درجهت جدا کردن ترکها از میراث عثمانی خود نابود کرده بود دوباره زنده گرداند و حق انتخاب پوشش را برای زنان ترک ایجاد کرد، و از طرف مغرضان با ادعای خواندن اذان با زبان کردی مواجه شد،با تمام این اوصاف ایشان توانست اصلاحات مهمی را پایه گذاری کرده و ارتباط ترکیه را با جهان اسلام به حالت طبیعی و محترمانه خود بازگرداند.

اردوغان در هرفرصت و مناسبتی هویت اسلامی ترکیه را به مردمش یادآور می شد و پیوند اسلام و ترکها را محکم تر از هر چیز دیگر بیان می کرد، این اردوغان بلند پایه ترین مقام ترکیه مدرن است که با خشوع فراوان در مقابل قبر پیامبر رحمت (ص) ایستاده و با چشم گریان به ایشان ابراز ارادت می کند و وفاداری خود را به ایشان اعلام می دارد.

اردوغان را در رمضان برسفره افطاری با پناهندگان سوری می بینیم و با آنان به دعا و نیایش می نشیند، این صدای اذان اردوغان است که طنین آن از مسجد به گوش همه می رسد، و با صدای حزینش ندای قرآن را طنین انداز می کند و قرآن می خواند و در مراسم تعزیه دوستان و آشنآیان واجبات جنازه را انجام می دهد، و در واقع خود را مردمی ترین و توده ای ترین رهبر همه اعصار ترکها معرفی می کند، و این رهبری است که سالها ترکیه را با ملت مسلمانش رهبری می کند و ترکیه با وجود این رهبر مقتدر قوی تر از لحاظ سیاسی و اقتصادی درصحنه بین الملل ظاهر شده و خواهد شد.