آداب اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی
آداب اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی
نویسنده : محمد عبدالعاطی بحیری / ترجمه : عبدالسلام رمضانی
کسی که آداب شرعی و اسلامی را بر خود ملزم کند خداوند به نور معرفت قلبش را نورانی می کند .
بزرگی دیگر فرموده : بزرگی به عقل و ادب است نه به اصل و نسب .
اما منظور از ادب : به دست آوردن اخلاق نیکو و صفات زیبا است .
بعضی از این آداب :
- ادب نسبت به خداوند
الف: عباداتت را فقط برای او قرار دهید
ب : خداوند را ناظر و مراقب خود بداند
ج: حیای از او در همه اوقات
د: توکل بر او
ذ : رعایت حدود خداوند
ر : هرچه خواستی از ایشان بخواه
ز : فقط از او کمک بخواهی
س : عمل کردن به کتاب (قران)او
ش : حسن ظن نسبت به خداوند
- ادب نسبت به پیامبر صل الله علیه و سلم
الف : ایمان به پیامبر
ب : محبت پیامبر
ج : تآسی و الگو گرفتن ار ایشان
د : دوری از آنچه از آ نهی فرموده
ز: غلو نکردن درشان او
ر : محبت اصحاب و زنان ایشان
- ادب نسبت به قرآن
الف : تلاوت آن با طهارت
ب: خوب تلا وت کردن آن
ج : گوش دادن و ساکت شدن در وقت شنیدن قران
- آداب قضای حاجت
الف : همراه نداشتن چیزی که در آن قران یا ذکرهای دیگر است در وقت قضای حاجت
ب : هنگام وارد شدن به مکان قضای حاجت پای چپ و هنگام خارج شدن پای راست را جلو می اندازد
ج : هنگام وارد شدن بگوید: اللهم انی اعوذ بک من الخبث والخبائث
د : به هنگام خارج شدن بگوید : غفرانک
ذ : در وقت قضای حاجت رو به قبله و پشت به قبله نکند (خصوصا در صحرا)
ر : با دست راست آلت خود را نشوید
ز: نشسته قضای حاجت کند
س : در وقت قضای حاجت حرف نزند و به دیگری نگاه نکند
- آداب وضو
الف : کامل و درست وضو گرفتن
ب : گفتن بسم الله
ج : عدم زیاده روی در مصرف آب
د: گفتن دعای بعد از وضو (أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَریکَ لهُ، وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا عبْدُهُ وَرسُولُه للَّهُمَّ اجْعلْنی من التَّوَّابِینَ واجْعلْنی مِنَ المُتَطَهِّرِینَ » .)
- آداب مسجد
۱ – لباس و بدن پاک باشد.
۲- هنگام ورود با پای راست وارد شده و این دعا را بخواند:
« اللهم َافْتَحْ لِى أَبْوَابَ رَحْمَتِکَ».
« پروردگارا درهای رحمتت را بر من بگشا».
۳- هنگام خروج از مسجد با پای چپ خارج شود، و این دعا را بخواند:
« اللهم انی اسئلک من فضلک»
«پروردگارا درهای فضل و بخششت را بر من بگشا »
۴- کسی که سیر خورده یا دهنش بد بوست خوب نیست به مسجد بیاید تا اینکه دهانش را از بد بوی پاک کند
۵- فرد مومن نباید وقت خود را در مسجد به شوخی و غیبت و همچنین اعمال نا روا بگذراند
۶- باید به محض وارد شدن به مسجد دو رکعت تحیه المسجد خوانده شود
۷- در مسجد خرید و فروش نکند
۸- فرد مومن باید مسجد و دور وبر آن را از آلودگیها پاک کند
۹- نباید در مسجد برای گمشده اعلام شود
۱۰- نباید در مسجد با صدای بلند صحبت شود
۱۱- در مسجد سخن دنیوی نشود
۱۲- نباید براب جای نشستن در مسجد نزاع شود
۱۳- از جلو نمازگزار عبور نکنند
۱۴- از انداختن آب بینی و دهان در مسجد پرهیز شود
۱۵- فرد مومن در مسجد انگشتانش را به صدا در نیاورد (البته به عمد و از روی تکبر )
۱۶- فرد مومن نباید با هیچ قسمت از بدنش بازی نکند
۱۷- قبل از ورود به مسجد موبایل خود را خاموش یا بی صدا کند
۱۸- از آوردن جوراب به داخل مسجد خودداری شود
۱۹- با وضو وارد مسجد شویم
۲۰- از کشیدن سیگا ر در صحن مسجد خود داری کنیم
۲۱- در موقع اذان سکوت را رعایت کنیم و جواب موذن را بدهیم
۲۲- خوردن و آشامیدن و همچنین خوابیدن در مسجد جز در مواقع ضروری درست نیست
۲۳- هنگام وارد شدن به مسجد سلام کردن را فراموش نکنیم
- آداب نماز
الف : خود آراستن لباس قبل از وارد شدن به نماز
ب : وارد شدن به نمازبا خشوع و آرامش
ج : عجله نکردن و طمانینه در نماز
د : داشتن حضور قلب در نماز
ذ : نگاه کردن به محل سجده
- آداب عیادت بیمار
الف : دعا کردن برای او
ب : توصیه به صبر و تحمل بیماری
ج : پرسیدن از حال و وضع بیمار
د : زیاد نماندن نزد بیمار بخصوص اگر نیاز به استراحت داشته باشد
- آداب تشییع جنازه
الف : مبادرت ورزیدن در تجهیز جنازه و تشییع آن
ب : بلند گریه نکردن
ج : فکر کردن و تدبر دراثنای تشییع جنازه
د : دعا و طلب استغفار برای میت
ز : تذکرمرگ به حاضرین و تشییع کنندگان
ر : زمزمه کردن ذکر سبحان الحی الذی لا یموت
- آداب رفتن به قبرسان
الف : متواضع بودن و دوری از تکبر
ب : سلام کردن به مدفونین در قبرستان
ج : ننشستن بر روی قبر
د : دست نگذاشتن بر قبر
ز : دعا برای مردگان
ر : خیر گفتن نسبت به اموات
- آداب اجازه گرفتن
الف : سه بار طلب اجازه کردن
ب : سلام کردن
ج : نباید روبه روی در ایستاد
د : اصرار نکردن در اجازه دادن
ذ : در وقت اجازه گرفتن اسم خود را بگوید
ر: اجازه گرفتن از پدر و مادر و همچنین خواهر و برادر از همدیگر
- آداب مهمانی
الف : باز کردن در منزل قبل از رسیدن مهمان
ب : آماده کردن طعام برای مهمان
ج : پذیرای از مهمان
د : گشاده رو بودن در برابر مهمان
ذ : بدرقه کردن مهمان
۱۳ – آداب سلام کردن
الف : التزام به صیغه سلامی که از پیامبر وارد شده
ب : اول سلام بعد کلام
ج : طوری سلام کنیم که مخاطب متوجه شود
د : جواب دادن سلام به بهترین شیوه
ذ : سلام کردن فقط با اشاره مکروه است
- آداب عذا خوردن
الف : بسم الله کردن قبل ازخوردن غذا
ب : شستن دست ها قبل و بعد از غذا خوردن
ج : با دست راست غذا خوردن
د : تکیه نکردن در موقع غذا خوردن
- آداب سفر
الف : استخاره قبل از سفر
ب : همراه خوب
ج : به تنهای مسافرت نکردن
د : خواندن دعای سفر
- آداب خوابیدن و بیدار شدن
الف : وضوگرفتن قبل از خواب
ب: خواندن دعای سنت(باسمک اللهم اموت واحیا)
ج : بستن در خانه و شستن کاسه و خاموش کردن آتش
د : برطرف راست خوابیدن
ذ : مسواک کردن
ر : خواندن دعای سنت (الحمد للله الذی احیانا بعد ما اماتنا والیه النشور)
- آداب دعا
الف : دعا کردن در اوقات مبارک (ماه رمضان . روز جمعه . صبحگاهان …)
ب : دعا کردن روبه قبله و بلند کردن دستان
ج : با صدای آرام
د : طعام پاک باشد
ذ : یقین به اجابت و اصرار بر دعا و تکرار آن
ر: دعا برای خود و دیگران
- ادب نسبت به پدر و مادر
الف : سلام کردن به آنها
ب : آرام صحبت کردن با ایشان و بلند نکردن صدا در حضور ایشان
ج : جلو آنها نیافتیم
د : احترام آنها در حال حیات ودعا برای آنها بعد از مرگ
ذ : ارتباط با دوستانشان بعد از مرگ آنها
ر : پدر و مادر را با اسمشان صدا نزنیم
ز : سبب دشنام دادن به ایشان نشویم
- ادب نسبت به همسایه
الف : ارتباط با او و نیکی کردن نسبت به آنها
ب : اذیت نکردن ایشان
ج : تحمل آنها و صبر در برابر اذیتشان
د : اگر نیازمند بود به او بخشش کنیم
ذ : محافظت بر مال و آبروی وی
ر : قهر نکردن با او و نصیحت کردنش
ز : شریک بودن در غم و شادی همسایه
۱۹ – آداب دوستی کردن
الف : اخلاق نیکو
ب : پوشیدن عیب های دوست و رفیق
ج : حسودی نورزیدن به آنها
د : تلاش در رفع نیاز آنها
ذ : به دیدار آنها برویم
ر : امانتداری و حفظ اسرار دوستی
ز : نصیحت کردن و عدم دوری از دوستان
۲۰ – آداب جمعه و عید رمضان و قربان
الف : آماده شدن برای جمعه
ب : زیاد صلوات
ج : غسل کردن و گرفتن ناخن و اصلاح موهای بدن
د : با آرامش رفتن به مسجد و ساکت شدن هنگام خطبه
ذ : پوشیدن زیبا ترین لباس
ر : تبریک به مردم به سبب جشن
ز : عبادت بیشتر
س : به جا آوردن صله رحم و نوازش یتیمان
ش : فراموش نکردن نیازمندان و کمک به ایشان
۲۱ – آداب روزه
الف : عجله کردن در افطار
ب : سحری خوردن
ج : تاخیر در سحری خوردن
د : ترک سخنان بیهوده
ذ : غسل جنابت قبل از فجر
ر : ترک حجامت و مانند آن
ز : صدقه دادن
——————————————-
برگرفته از کتاب : منهاج الصالحین فی االاداب الاسلامیه /مولف : محمد عبدالعاطی بحیری / ترجمه : عبدالسلام رمضانی