جدال سکولاریسم فرانسوی با اسلام

حملات تروریستی پاریس، برخورد تمدن‌ها بود؟
جدال سکولاریسم فرانسوی با اسلام

نویسنده: مایکل برندان داوتری
پس از حملات شارلی ابدو در ژانویه و حملات تروریستی وحشتناک این ماه در پاریس، همه به سرعت به خودشان یادآور شدند که اولین کسانی که به حادثه واکنش نشان دادند و بهترین شهروندان فرانسه، مسلمانان هستند. این یک حقیقت است.

اما این هم درست است که اسلام و فرانسه یک رابطه پیچیده ای با هم دارند. بیش از ۷۰ درصد جمعیت زندان های فرانسه، مسلمان هستند. روشنفکران درباره انقلاب دینی که توسط اسلام «ساخت فرانسه» رخ دهد، خیالبافی می کنند. رمان «تسلیم» میشل اوئلبک که در آن تصویری از فرانسه ای ارائه می دهد که توسط مسلمانان فتح شده است، از این دست خیالبافی ها است. عده ای هم رابطه میان فرانسه و اسلام را همانند برخورد تمدن ها که توسط ساموئل هانتینگتون ارائه شده است، تحلیل می کنند.

برای برخی از مسلمانان، دوران مدرن بحران هایی را برای جهان اسلام داشته است. جهان اسلام اگر نگوییم در چند قرن، در چند دهه اخیر دچار تفرقه شده است. خروج قدرت های استعماری موجب گرفتار شدن خاورمیانه به دولت های فاسدی است که توسط توطئه های خارجی یا کمک های خارجی اغوا می شوند. جهانی شدن موجب یادآوری برتری اقتصادی غرب به جهان اسلام شد و همچنین با موعظه های غربی در رابطه با لذت جویی، حقوق بشر و فمینیسم همراه شد. برای برخی از مسلمانان در طول تاریخ این ویژگی های غرب مایه تاسف است و در این زمینه تعارضاتی به وجود آمده است.

چنین اتفاق مشابهی در جامعه فرانسه هم رخ داد. پس از جنگ جهانی دوم، فرانسه به طور کامل خودش را با مفاهیم و ارزش های جهانی تطبیق داد. فرانسه ناسیونالیسم سیاسی را انکار کرد و با شور و شوق به پروژه اروپایی پیوست. فرانسه نشان داد که فرانسوی ها می توانند واپسین انسان مدنظر نیچه باشند. خوب مشکلش چیست؟ هر انسانی می خواهد آزاد، مرفه و دارای تفریح باشد. در چند سال اخیر پسران مهاجران الجزایری و عراقی قهوه و همچنین کمی شراب بوردو می نوشند. رادیکال ها، باعث ارعاب اروپا و مسلمانان متولد اروپا شده اند. برخی از مردان جوان به جای پیوستن به فرانسوی ها در کافه ها، کسب افتخار در سوریه را ترجیح می دهند.

سکولاریسم فرانسوی در مواجهه با اسلام دچار بحران است. سکولاریسم در غرب از لحاظ تاریخی، فیزیکی و روانی در مبارزه با کلیسای مسیحی بوده است. جامعه مسلمانان فاقد آن ساختار و سلسله مراتب کلیسای مسیحی هستند، اما فرانسه این قبیل ساختارها را برای مسلمانان فراهم کرده است. در قضیه ممنوعیت حجاب، فرانسوی ها با پوشیدن صلیب های بزرگ در مدرسه، علیه سکولاریسم اعتراض کردند.

این شکست های متقابل، موجب ایجاد ترس شده است. ترس حالت انفجارگونه دارد. عام گرایی فرانسه هیچ چیزی برای ارائه به بسیاری از مسلمانان نداشته است. در حالی که برخی از مسلمانان چنین هدایایی را رد می کنند، فرانسوی ها واکنشی ندارند یا سکوت اضطراب گونه ای دارند.

چند ساعت پس از حمله به پاریس، رئیس جمهور فرانسوا اولاند پیشنهاداتی را ارائه داد که تا آن روز جزء خواسته های راست های افراطی فرانسه محسوب می شدند. بستن مرزها، اعلام وضعیت اضطراری و برخورد با داعش در داخل و خارج از کشور. آیا سیاست غیرقابل تصور دیگری وجود دارد که لازم و ضروری باشد؟

در حال حاضر بسیاری از روشنفکران فرانسوی طوطی وار پیشنهاداتشان درباره راه فرانسوی برای همه موضوعات را ارائه می دهند و می گویند شوک حملات پاریس به معنای این است که ارزش های فرانسوی باید تعمیق شود. اما پس از سرمایه گذاری های بسیار -مالی، سیاسی و روانی- در این ارزش های جهانی و پروژه اروپایی، چه اتفاقی خواهد افتاد اگر اسلام به آنها نشان دهد که سرود ملی را به طور مشروط اجرا خواهد کرد؟ چه گام های اشتباهی برداشته خواهد شد تا جهان شمولی فرانسه از بین برود؟

منبع: ویک/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی

http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1954256