ملاک های انتخاب درست از دیدگاه قرآن کریم

ملاک های  انتخاب درست  از  دیدگاه  قرآن  کریم

نویسنده :  ادریس قیصری ( کارشناس علوم اسلامی )

مقدمه

قران  کریم  ماندگار ترین اثر  تاریخی  است  همان  اثری  که  هنوز بوی  تازگی  از  آن  استشمام  می شود کتابی  که کلام خدا است خداوند  متعال آن را  نور  آشکاری قرار  داده  چنانچه  می فرماید: « ‏یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُبِینًا‏»[ نساء/۱۷۴ ‏]  ای مردم ! از سوی پروردگارتان حجّتی به نزدتان آمده است ( که محمّد است و او با سیرت عملی و دعوت تشریعی خود ، حقیقت ایمان را برایتان روشن می‌سازد ، و مؤیّد به معجزات الهی است ) و به سویتان نور آشکاری فرستاده‌ایم ( که قرآن است و همچون نور با پرتو خود راه را روشن و به سوی نجات رهنمودتان می‌سازد ) . ‏

«‏فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ‏»[تغابن/۸] ‏ ایمان بیاورید به خدا و پیغمبرش و نوری که ( قرآن نام دارد و آن را برای روشن کردن راه سعادت دنیا و آخرت شما انسانها ) نازل کرده‌ایم . خداوند کاملاً آگاه از هر آن چیزی است که انجام می‌دهید . ‏

« وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ»[اعراف/۱۵۷] و از نوری پیروی کنند که ( قرآن نام است و همسان نور مایه‌ی هدایت مردمان است و ) به همراه او نازل شده است.

برخی از  خصوصیات  نور  عبارتند  از  اینکه: نور  خود روشن  است  و برای  غیر  خود  نیز  روشنگری  می نماید  و پنهانیها  را  معلوم  می  کند  و  حقایق  را  آشکار  و اباطیل  را بر  کنار  و شبهه ها  را برطرف  می  کند،  و بیراهه  رفتگان  را  که  راه  برایشان  مشتبه  شده  و یا  راهنمایی  ندارند،  را هنمایی  می  کند  و آنهایی  را  که  راه  هدایت در  پیش  گرفته اند،  بر  هدایتشان  می افزاید.

 لذا در  این  ایام  که ایام انتخابات دهمین  دوره ی  مجلس شورای  اسلامی  و  پنجمین  دوره ی  مجلس  خبرگان  رهبری  هستیم  ضمن اینکه  از  مردم  دعوت می شود  به  کاندیدای اصلح  رای  دهند آنان  را  متوجه  ملاکهای  انتخاب  درست  که برگرفته از  این  نور  مبین  است  می  کنیم.

ملاک های انتخاب درست

۱-    ایمان

اولین شاخصه ای  که  در  قرآن برای  افراد  صالح ذکر  شده است مومن بودن  شخص است.ایمان در  مرکز و قلب با عث  می  شود  تا  شخص  در  مسیر  اجرای  دستورات  الهی  گام  بردارد  و برای  پیاده  کردن آن  در  جامعه اسلامی تلاش  کند. این  ویزگی  انقدر  مهم است  که قرآن می فرماید«‏أَفَمَنْ کَانَ مُؤْمِنًا کَمَنْ کَانَ فَاسِقًا لَا یَسْتَوُونَ‏»[سجده/۱۸۸] ‏ آیا کسی که مؤمن بوده است ، همچون کسی است که فاسق بوده است‌ ؟ !  ( نه ، هرگز ! این دو ) برابر نیستند . ‏

۲-    تقوا

فردی که دارای  منصبی می شود  یا  نماینده ی  یک  ملت است باید  متقی  و خدا ترس باشد تا  این  جایگاه را  جولانگاه منافع شخصی، حزبی، گروهی، و فامیلی نکند. و این  مقام  را  وسیله ای برای  رسیدن به  رحمت  الهی  و  خدمت  خالصانه  به  خلق خدا  بداند  و در  این  جهت گام بردارد. آنگاه نزد  خدا  و خلق خدا  عزیز می شود«إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ‏»[ حجرات/۱۳] بی‌گمان گرامی‌ترین شما در نزد خدا متّقی‌ترین شما است . خداوند مسلّماً آگاه و باخبر ( از پندار و کردار و گفتار شما ، و از حال همه‌کس و همه چیز ) است .

۳-    سابقه درخشان

سابقه ی درخشان از دیدگاه قرآن جهاد فی سبیل الله است که امروزه به تعبیر استاد پیرانی جهاد مدنی است، باید دید کدام یک از  افراد  در  جهاد مدنی  سهم داشته  و در راه خدمت به مردم از  جان  و مال  هزینه کرده است و به قول  معروف امتحان پس داده ها کدامند؟ قرآن  کریم  در  این باره می فرماید: «‏لَا یَسْتَوِی الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ غَیْرُ أُولِی الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِینَ دَرَجَهً وَکُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِینَ عَلَى الْقَاعِدِینَ أَجْرًا عَظِیمًا‏»[ نساء/۹۵] ‏ ( جهاد با رعایت این همه احتیاطی که گذشت ، بس بزرگ و ارزشمند است ) . مسلمانانی که ( به جهاد نمی‌روند و در منازل خود ) می‌نشینند ، با مسلمانانی برابر نیستند که با مال و جان ، در راه یزدان جهاد می‌کنند . خداوند مرتبه‌ی والائی را نصیب مجاهدان کرده است که بالاتر از درجه‌ی خانه‌نشینان است ، مگر چنین خانه‌نشینانی دارای عذری باشند ( که ایشان را از بیرون شدن برای جهاد بازداشته باشد . در این صورت درخور سرزنش نیستند ، و پاداش بزرگ خود را از خدا دریافت می‌دارند و مرتبه‌ی بالائی دارند ) . خداوند به هر یک ( از دو گروه مجاهد و وانشستگان معذور ) منزلت زیبا ( و عاقبت والائی ) وعده داده است . و خداوند مجاهدان را بر وانشستگان ( بدون عذر ) با دادن اجر فراوان و بزرگ ، برتری بخشیده است .  ‏ ‏

در جایی دیگر خداوند متعال فرموده اند« ‏وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ‏؛ ‏أُولَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ‏»[ واقعه/۱۰-۱۱] ‏ و پیشتازانِ پیشگام ! ‏‏ آنان ، مقرّبان ( درگاه یزدان ) هستند . ‏

« السَّابِقُونَ . . . » : پیشقدمان در خیرات و پیشاهنگان در حسنات . پیشوایان و رهبران مردم در اخلاق و صفات انسانی و انجام اعمال و افعال خداپسندانه.

البته نکته ی ظریفی در  اینجا وجود دارد و آن این که: این ویژگی  و تمام  ویژگی های دیگر باید پیوسته در  فرد  بوده  و استمرار داشته باشد. افراد با سابقه باید  در  حال  حاضر  هم این سابقه را حفظ کرده  و با اعمال  و گفتار خود، آن  سابقه  را  از  بین  نبرده باشند. همانطور که شرط رستگاری در قیامت به همراه داشتن عمل صالح تا  هنگام مرگ است، نه مدتی از عمر انسان، کسی که سابقه ی  خوبی داشته باید آن را تا آخر عمر نگه دارد نه با کارهای ناشایست دیگری این سابقه را از بین ببرد.

۴-    وفاداری به دین و ملت:

وفاداری آن قدر  مهم است  که خداوند متعال در میان صفات نیک حضرت ابراهیم علیه السلام آن را  در  آیه ای  مستقل بیان  کرده است و فرموده:« ‏وَإِبْرَاهِیمَ الَّذِی وَفَّى‏» [نجم/۳۷] ابراهیمی که ( قهرمان توحید بوده و وظیفه‌ی خود را ) به بهترین وجه ادا کرده است .  ‏

۵-    اهلیت  و لیاقت داشتن

خداوند متعال فرموده اند: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا…» [نساء/۵۸] ‏ بیگمان خداوند به شما ( مؤمنان ) دستور می‌دهد که امانتها را ( اعم از آنچه خدا شما را در آن امین شمرده ، و چه چیزهائی که مردم آنها را به دست شما سپرده و شما را در آنها امین دانسته‌اند ) به صاحبان امانت برسانید.

سرنوشت این ملت بزرگ با  داشتن هدفهای  مهم  و نیز  درگیر  بودن با  انواع  مشکلات  بیرونی  و داخلی و… نیاز به  فردی  و یا افرادی  امین  و لایق  دارد  تا  با  مدیریت صحیح  و درست ، بتوانند این  کشتی  را در  مقابل توفانهای  سهمگین  داخلی  و خارجی  حفظ  نموده  و در  مسیر درست  هدایت  کنند. این  مهم آن قدر  مورد  توجه است  که  خداوند متعال  کلمه « یأمرکم» را به کار  می برد  و امر  به چیزی  دلالت بر  مهم  بودن  آن دارد.

۶-     شرح صدر و تحمل مشکلات

شرح صدر  آن قدر  مهم است  که حضرت موسی از  خداوند طلب شرح صدر  می کند. «‏قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی‏» [طه/۲۵] ‏ ( موسی خاشعانه به دعا پرداخت و ) گفت : پروردگارا ! سینه‌ام را فراخ و گشاده دار ( تا در پرتو شرح صدر ، خشم و کین از دل برخیزد ، و با آرامش تمام رسالت آسمانی را به جای آورم ) . ‏

خداوندمتعال در  یاد اوری  نعمت های بزرگ به پیامبر-صلی الله علیه وسلم- شرح صدر را ذکر  می  کند«‏أَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ‏» [شرح/۱] ‏ آیا ما سینه تو را نگشودیم ( و دلت را از بند غم حیرت رها نساختیم ، و تاب تحمّل نابسامانیهای محیط جاهلیّت و سختیهای مسؤولیّت بزرگ نبوّت را به تو عطاء نکردیم‌ ؟ ) . ‏

شرح صدر . کنایه از : سعه صدر ، رهائی از غم و اندوه حیرت و ضلال پیش از نبوّت ، تاب تحمّل مشکلات مسؤولیّت نبوّت و رهبری ، صبر و حوصله در برابر ناملایمات محیط و دردسرهای کفّار و مشرکان و دیگران است ( نگا : انعام‌ / ۱۲۵ ، زمر / ۲۲ ، طه‌ / ۲۵ ، نحل‌ / ۱۰۶ ) .

شرح صدر  و تحمل  در برابر مشکلات و حرفهای  منافقان داخلی  و خارجی   و دشمنان داخلی  و خارجی و … آنقدر  مهم است که در اولین آیه ی سوره ی شرح به آن پرداخته است.

۷-    خود را خادم مردم بداند:

یکی از  ویژگی های  حاکمان دینی  کارکردن برای  مردم و خود را  خادم مردم دانسته و این کار را با عمل ثابت کنند و فقط شعار نباشد. و به خاطر جیب خودشان نباشد« وَیَا قَوْمِ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ مَالًا إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ» [هود/۲۹] ای قوم من ! من در برابر آن ،  ( یعنی تبلیغ رسالت پروردگارم ) از شما ( پول و مزد و ثروت و ) مالی نمی‌خواهم ، چرا که مزد من جز بر عهده‌ی خدا نیست ( و پاداش خود را تنها از او می‌خواهم و بس ) .

۸-    نگاه ویژه به محرومان:

درجامعه افرادی  هستند که به دلایل  مختلف از تهیه اولیات زندگی  خود عاجزند حکومت باید به این افراد  نگاه ویژه ای  داشته باشد  و آنان را شناسایی  کند. پیامبر  ما  حضرت  محمد المصطفی  با  محرومان  می نشست  و غذا  می خورد  نه به  خاطر  فیلم برداری  بلکه به  خاطر  خوشحال  کردن  دل ان  محرومان، با آنان همصحبت  می شد و ساعتها با آنان صحبت می  کرد، دست  کارگران را می بوسید.