بابا ، مادر ! حرف اضافی ممنوع !

بابا ، مادر  !   حرف اضافی ممنوع !

دکتر ویل جاکوبس و رنی گوردن جاکوبس / مترجم:مهدی قراچه داغی

اختصار را را عایت کنید

والدینی که فرزندانشان با اختلال کمی روبرو هستند .و یا در زمینه پردازش با مسائل با دشواری رو به رو هستند اغلب از عبارات کوتاه استفاده می کنند.برای مثال اگر می خواهند فرزندشان آماده خواب شود،کافی است به او بگویند:«برو لباس خوابت را بپوش». عبد می توانند پیام بعدی را مخابره کنند«لطفآ صورتت را بشور و دندان هایت را مسواک بزن».اگر عبارتشان بیش از اندازه کلی و عمومی باشد و یا در یک جمله عبارات مختلفی را مخابره کنند کودک پیام را از دست می دهد و یا آن را گم می کند.تمام بچه ها تا اندازه ای با کمبود محبت مواجه هستند زیرا اغلب آن چه را که می خواهند می شنوند و بقیه را فراموش می کنند.

این هیچ ارتباطی با هوش ندارد.متأسفانه نکته ای است که اغلب به آن توجه نداریم و چه بسا وقتی کودک حرفمان را نمی شنود به او بد و بیراه و ناسزا می گوییم.این طرز برخورد اشکالتی را به همراه دارد:

·         کودکانمان عصبانی می شوند و برای مخدوش کردن تلاش هایمان نقشه می کشند.

·         فکر می کنند که عقل درست و حسابی نداریم و ارزش  آن را نداریم که با ما وقت صرف کنند.

·     می آموزند اگر صبر کنند،کار بخصوصی را که از آنها خواسته ایم انجامش دهند یا خودمان انجامش می دهیم و یا فراموشش می کنیم.

·         تمام موارد فوق.

بخش اعظم آنچه را می خواهیم به فرزندانمان بگوییم برای رشد و سلامت آنها ضروری است و به حفظ آرامش در منزل ما کمک می کند.بسیار ضرورت دارد تا راه هایی برای مخابره پیام هایمان به فرزندانمان بیابیم تا آنها را به گوش دادن و رعایت خواسته خود تشویق نماییم.

مهم ترین کاری که باید کرد این است که همان عبارات و خواسته هایمان کوتاه  و خلاصه باشد.گفتن یک یا دو جمله کافی است.در شروع،رعایت این دو نکته بسیار دشوار است.اما آن را برای مدتی بیازمایید و مطمئن باشید که نتایج مثبت شما را تشویق می کند تا این روش جدید صحبت را تمرین کنید.به این فکر کنید که چه می خواهید بگویید.بعد حرفتان را ساده و مستقیم بیش از اندازه ندهید.

برای مثال ممکن است صبح بخواهید بگویید«تا ده دقیقه دیگر به مدرسه می رویم».دیگر نیازی نیست که بگویید «تا ده دقیقه ی دیگر باید به مدرسه برویم.اگر تا آن موقع حاضر نشوی تو را در خانه می گذارم.می دانی که باید به سر کار بروم و تو همیشه کاری می کنی که من دیر برسم.خسته شدم از بس هر روز صبح سر این مطلب با تو بحث کردم».

کودک شما می داند که باید به سر کار بروید و احتمالاً او هم از بس به سرش داد کشیده اید خسته شده است.گله و شکایت شما مسأله را حل نمی کند،فقط خشم و تنش بیشتری تولید می کند.

وقتی کودک ما کار اشتباهی می کند،به احتمال زیاد وسوسه می شویم که بر سرش داد بکشیم.در بسیاری از مواقع تحت تأثیر شرایط،رفتار تحقیرآمیزی را با کودک به نمایش می گذاریم.حال آن که به مراتب مؤثر تر است اگر خودتان را ابتدا آرام کنید.چند نفس عمیق بکشید.چند دقیقه ای روی حرفی که می خواهید بزنید فکر کنید.اگر به شدت ناراحت هستید با همسرتان مشورت کنید و پاسخ و واکنشتان را به تأخیر بیندازید.به فرزندتان بگویید:«به راستی کار تو ناراحت کننده است.باید در این باره فکر کنم».یا«من و مامان در این باره فکر می کنیم و بعد تصمیم مان را به تو اطلاع می دهیم:.گاه همین منتظر گذاشتن کودک مجازات مناسب و کافی است.به شما فرصتی می دهد که به طرزی اندیشمندانه پاسخ دهید.وقتی نرم و ملایم و در ضمن با قاطعیت برخورد می کنیم،حف هایمان اثر بخشی بیشتری پیدا می کنند.

در جریان یک همایش در دانشگاه نیویورک دکتر استفن ویس به کسانی که قرار است بعداً آموزگار شوند توصیه می کند هر وقت ناراحت شدند به خود فرصت استراحتی بدهند.او می گوید هر گاه ناراحت شوم به صدای بلند می گویم:«استفن زمان استراحت است».

در اولین شغلی که بعد از فارغ التحصیلی داشتم،از شانس خوبی برخوردار شدم.دکتر میشل گرین مدیر«مرکز هدایت کودکان در اسپرینگ فیلد ماسا چوست»راهنما و مدیر من بود. او اغلب به پدرها و مادرها توصیه های روان در مان گرانه می داد و در مواردی نیز بستری شدن را توصیه می کرد.والدین در پایان جلسه از او به خاطر همه کمک هایش تشکر می کردند.من که یک روان در مانگر بومی بودم از او پرسیدم که چگونه می تواند به والدین خبر های بد بدهد و آن ها هم آن را بپذیرند.او در جوابم گفت:«اگر تبسمی بر لبانتان داشته باشبد می توانید هر حرفی را بزنید».ما هم که پدر و مادر هستیم با رفتاری خوشایند بدون ساعت ها دادو فریاد کشیدن روی فرزندانمان تأثیر بگذاریم.

مادری دربارهی تجربه اش با پسر پانزده ساله اش صحبت می کرد.پسرش با اختلال کمی توجه رو به رو بود.اغلب اوقات تحت تأثیر رفتار پسرش به شدت عصبانی می شد و فریاد می کشید.در آن روز به خصوص پیتر از او خواسته بود تا او را به یک فروشگاه لوازم دوچرخه ببرد و او لوازمی برای دوچرخه اش خریداری کند.سوزان به او گفته بود اگر کارهایی را که به او واگذار کرده است،انجام دهد او را می برد تا لوازم مورد نیازش را بخرد.اما هر چه روز می گذشت پیتر کاری را که به او محول شده بود را انجام نمی داد و هم چنان اصرار داشت قبل از این که فروشگاه تعطیل شود،مادرش او را به آن جا ببرد.وقتی مادر دوباره کارهایش را به او یاد آوری کرد پیتر بیش تر عصبانی شد و فریاد کشید که از او متنفر است.بعد همه ی اشیای روی میز آشپز خانه را به زمین ریخت،لگدی به دیوار زد و صندلی را به گوشه ای پرتاب کرد. سوزان با لحنی ملایمی گفت:«این رفتارش قابل قبول نیست».بعد کلید اتومبیلش را برداشت تا برای آرام کردن خود کمی رانندگی کند.کمی دیر تر،وقتی به خانه برگشت،آشپز خانه به طور کامل نظافت شده بود.پسرش کارهایی را که قرار بود، انجام داده بود و بعد یاد داشتی به نشانه ی عذر خواهی روی میز آشپز خانه گذاشته بود.اگر سوزان در خانه مانده بود به احتمال زیاد او و پسرش بر سر یکدیگر فریاد می کشیدند،تنش میان آن ها بالا می رفت و احتمالاً آسیب بیشتری وارد می شد.شاید هم پیتر با خود به این نتیجه می رسید که کار درستی انجام داده است.گفتن توأم با ملایمت«این قابل قبول نیست»یا «از رفتارت ناراحت شدم»به مراتب از فریاد کشیدن مناسب تر است.

ممکن است درباره ی نقش تو ضیحاتی برای آموزش فرایند تصمیم گیری به فرزندانتان اطلاعی نداشته باشید.وقتی فرزند شما درباره تصمیم تان سؤال می کند،می توانید به زبان خلاصه و مختصر به او توضیحاتی بدهید.اگر او به صحبت شما گوش بدهد متوجه می شود که شما به چه موضوعاتی بها می دهید و چه موضو عاتی برای شما مهم هستند.اما این امکان هست که فرزندتان به حرف شما گوش ندهد و به جای آن خودش را آماده بحث با شما کند. وقتی منطق حرف تان را با در میان می گذارید،به ندرت نیاز به تکرار حرف تان پیدا می کنید.البته استثنایی هم بر این حرف هست و آن این که کودک شما با مشکل شنیداری رو به رو باشدو در نتیجه مجبور باشید که یک حرف را در چند نوبت تکرار کنید.توضیح و کیفیت آن،باید با سن و سال کودک رابطه داشته باشد.هر چه سن کودک بیش تر باشد توضیحات منسجم تر و پیچیده تر می شود.

در ادامه مطلب با توجه به گروه های سنی مختلف،توضیحاتی در این زمینه داده ایم.

پیش دبستانی:

برای کودکان این سن سال بسیار مهم است که عبارات کوتاه و دقیق باشند.مهم این است که در هر مورد بیش از یک عبارت با آن ها درمیان گذاشته نشود.دم غروب است.اتاق نشیمن انباشته از اسباب بازی است.شما می خواهید شام را تدارک ببینید و نظم و ترتیبی به اتاق ها بدهید.شما به کودک کم سالتان می گویید:«خوب حالا اسباب بازی ها را جمع کنیم تا وقتی پدر می آید اتاق مرتب باشد».نیازی به این نیست که شرح و تفصیل دهید و تک تک کارها را که باید انجام شود یادآور گردید.به عبارت دیگر بدون این که دستور بدهید همکاری او را می طلبید.پیام صریح و روشنی مخابر وی کنید.

دبستانی:

کودک شما از مدرسه به خانه می آید غذای مختصری می خورد و دقایقی را به استراحت می گذراند.بعد نوبت به حرف هر روزه می رسد«جانی وقت ان رسیده که تکالیفت را انجام بدی»عبارت غیر منتظره ای نیست،به خصوص اگر در زمانی ابراز شود که معمولاً برای انجام تکالیف مدرسه در نظر گرفته شده است در این جا هم درست نیست که برایش داد سخن بدهید و بگویید اگر تکالیف مدرسه اش را انجام ندهد چه اتفاقی می افتد یا دیروز تکالیفش را به موقع انجام نداد و بنابر این نتوانست بازی کند.هر یاد آوری گذشته،هر بازگویی یک رفتار منفی مربوط به گذشته،صحنه را برای یک تبادل منفی آماده می سازد.گفتن یک جمله ساده با لحنی بی طرفانه کافی است.

نوجوان:

با توجه به مقررات خانودگی شما،در طی روزهای هفته که مدارس باز هستند،فرزندان نوجوان شما اجازه ندارند که شب را در منزل دوستانشان بمانند.شما خسته اید،کار لباس شویی در منزل هم تمام نشده است.استفان به اتاق لباس شویی می آید و می گوید:«تکالیف مدرسه ام را انجام دادم و خسته ام.می خواهم به خانه تد بروم تا برای کامپیوترش برنامه جدیدی بریزم.»به جای این که با او بر سیر این مطلب بحث کنید که چراتد نیاز به کمک داردو یا به جای این که از استفان بپرسید که آیا به واقع تکالیفش را تمام کرد یا نکرده،بهتر است به آرامی به او بگویید:«تو که مقررات را می دانی در روزهای هفته که مدرسه داری،رفتن به منزل دوستان مجاز نیست».اگر استفان روی حرفش پافشاری کرد خیلی راحت حرفتان را تکرار کنید«تو از مقررات اطلاع داری».

وقتی از کودکی می خواهید که کاری انجام دهد،یا به درخواستی از ناحیه شما عمل کند جملات خود را به یک یا دو عبارت خلاصه کنید.

————————————————-

منبع:حرف اضافی ممنوع

مؤلفان:دکتر ویل جاکوبس و رنی گوردن جاکوبس

مترجم:مهدی قراچه داغی

انتشارات:پیک بهار/سال۱۳۸۱چاپ اول

تنظیم برای نوگرا:HADI