خانواده خوشبخت مسلمان

خانواده خوشبخت مسلمان

خانواده خوشبخت مسلمان ، انس و الفت و خوی گرفتن انسان با جامعه و محیط اطراف، از زمره‎ ی رحمت ‏های الله متعال بر اوست. او را طوری آفریده است که با مهرورزی به دیگر همنوعان انس گرفته و هم مورد محبت و دوستی دیگران قرار می گیرد.

به باور دانشمندان جامعه شناسی و علوم اجتماعی، انسان فطرتا و به اساس سرشت خویش، موجودی اجتماعی است و زندگی همگانی را می پسندد؛ لذا هنگامی که خداوند آدم را آفرید و آدم احساس تنهایی نمود، حواء را برای او آفرید. سپس خانواده ها به وجود آمدند و از ساختار خانواده ها، جوامع و دولت ها تشکیل شد. خداوند متعال می فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ/ ای مردمان! ما شما را از مرد و زنی (به نام آدم و حواء) آفریده ایم، و شما را تیره تیره و قبیله قبیله نموده ایم تا همدیگر را بشناسید (و هر کسی با تفاوت و ویژگی خاص درونی و بیرونی از دیگری مشخص شود، و در پیکره جامعه انسانی نقشی جداگانه داشته باشد). بی‏گمان گرامی‏ترین شما در نزد خدا متقی‏ ترین شما است. خداوند مسلّماً آگاه و باخبر (از پندار و کردار و گفتار شما، و از حال همه کس و همه چیز) است.» [حجرات:۱۳]

خانواده پس از تکوین فرد، دومین رکن مهم در تشکیل بنای جامعه، به حساب می ‏رود. تا جایی که امکان تربیه و ساخت فرد صالح و به وجود آوردن جامعه‏ی نیکو به ساخت خانواده‏ ی صالح وابسته بوده و بدون آن امکان وجود نمی‏یابد. خانواده شاهرگ حیات است. و ساختن خانواده ‏ی مسلمان، گامی مهم و اساسی در راستای بنای هر جامعه به شمار می ‏رود.

بنابراین شریعت اسلامی جهت بهره دهی کارکرد اصلاحی، به خانواده اهتمام فراوانی قایل شده و تربیت درست آن را به عنوان مکلفیت و وظیفه بر دوش انسان قرار داده است. خداوند می‏فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَاراً/ ای مؤمنان! خود و خانواده خویش را از آتش دوزخی بر کنار دارید که افروزینه آن انسانها و سنگها است» [تحریم:۶] و «وَأَنذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ/ خویشاوندان نزدیک خود را (از شرک و مخالفت با فرمان پروردگار) بترسان (و آنان را به سوی توحید و دادگری فرا خوان).» [شعراء:۲۱۴]

و این مسؤولیتی همگانی بر همه افراد یک خانواده است؛ چنانچه از عبدالله بن عمر رضی الله عنه روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «کلُّکُمْ رَاعٍ وَکُلُّکُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ/ هر کدام از شما مسؤول است، و از هریک از شما، در مورد زیر دستانش سؤال خواهد شد» [متفق علیه]. و حضرت عایشه رضی الله عنها از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت می کند که فرمودند: «خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لأَهْلِهِ، وَأَنَا خَیْرُکُمْ لأَهْلِی/ بهترین شما کسی است که برای خانواده ‏ی خود بهترین باشد و من بهترین شما برای خانواده‏ام هستم» [ترمذی].

ویژگی ‏های خانواده‏ ی مسلمان

خانواده ‏ی مسلمان با دارا بودن پاره ای از ویژگی‏ها، خانواده ‏ای متفاوت از دیگران است.

یکی از موارد، توجه به توحید و یگانه پرستی الله متعال است. این خانواده از آوان بدو تولد بدان اهتمام داشته و در گوش نوزاد به شهادت توحید اذان داده می شود تا هنگام مرگ بر همین کلمه بمیرد.

خانواده‏ ی مسلمان به طاعت و عبادت عنایت خاصی داشته و هنگام نماز، کودکان خردسال خویش را باخود همگام ساخته و به سوی مسجد می‏ برد. و بر نماز و روزه و… تمرین شان داده و بر مراقبت از ارزش‏ های اخلاقی همچون امانتداری، راستگویی و راستکاری، دوستی، اخلاص و… همت می‏گمارد و بر خوردن مال از طریق حلال آزمند بوده و از حرام دوری می نماید؛ چنانچه زن صالح و نیکوکار شوهرش را هنگام رفتن به سوی کار و فعالیت، توصیه نموده تذکر می‏دهد: «اتق الله ولا تطعمنا إلا من حلال فإنا نصبر على جوع الدنیا ولا نصبر على نار الآخره/ از خدا بترس و جز از راه حلال، ما را غذا و طعام مخوران؛ زیرا ما بر گرسنگی دنیا شکیبایی می ورزیم اما در قبال آتش آخرت، صبر پیشه نخواهیم بود».

خانواده‏ ی مسلمان رهنمودهای اسلام را در تمامی شؤون زندگی از قبیل خانه، لباس، کالا، غذا، بیداری و خواب و همه خواسته‏ های زندگی، رعایت می نماید؛ چنانچه ارزش‏های زیبایی و نظافت و رفتار نیک را از چشم دور نمی‏دارد. برای آنکه «إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ/ الله زیباست و زیبایی را دوست می دارد» [مسلم].

میانه روی در زندگی را با عدم اسراف، برای خویش سر لوحه قرار می دهد؛ «وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَاماً/ و کسانی اند که به هنگام خرج کردن (مال برای خود و خانواده) نه زیاده روی می کنند و نه سختگیری، و بلکه در میان این دو (یعنی اسراف و بخل، حد) میانه روی و اعتدال را رعایت می کنند.» [فرقان: ۶۷].

آداب و روش درست رفتار با بزرگ و کوچک، برادر و همسایه را مراعات می نماید؛ چنانچه در حدیث عباده بن صامت آمده است؛ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لیس منّا من لم یجلّ کبیرنا، ویرحم صغیرنا، ویعرف لعالمنا حقّه/ هر کس به بزرگسالان ما احترام نگذارد و به خردسالان ما ترحّم ننماید و حق عالمان ما را ادا نکند از ما نیست.» [به روایت احمد].

پاره ای از ابزار سازنده ی خوشبختی

پاره ای از وسایل و ابزار عملی برای تحقق خوشبختی در خانه‏ ی مسلمان، عبارت است از: پرس ‏و ‏جوی شوهر و زن از همدیگر و خبرگیری از همسایه و خانه و… و این از مهمترین عوامل در پیروزی خانه‎‏ ی مسلمان به شمار می رود.

راه اندازی فعالیت و برنامه‏ ای تربیتی برای خانواده گر چه به شکل هفته وار هم باشد.

تفریح و گشت و دید و بازدید برای بر آورده نمودن نیازهای روانی و عاطفی و اجتماعی، گر چه برای یک بار در ماه هم باشد.

نویسنده: شیخ عبدالعزیز رجب / برگردان: عبدالرحمن عزام