توجه به عبادات قلبی در رمضان

توجه به عبادات قلبی در رمضان

نویسنده: استاد مصطفی اربابی

بسیاری از مردمان از عبادات قلبی هم چون ( اخلاص، توبه،محاسبه، مراقبه، خوف ورجاء)  درمسیر زندگی در غفلت بسر می برند، ودر رمضان به شکل خاصی  ازآن غافل هستند.

         همه گان به عبادات ظاهری )مثل انجام نوافل و ختم های گونا گون قرآن کریم مشغول می شوند.) این درذات خود کار خوبی است. ولی در موازات آن ضرورت دارد که به عبادات قلبی اهتمام داشته باشیم وبا عمل وتلاش این نوع عبادات را کسب نماییم. که ماه رمضان ماه عبادات قلبی است.

ازمراقبه  که ازعبادات خاص این ماه است  آغاز می کنیم .

مراقبه ازعبادات ویژه رمضان است :

چه انگیزه ای است که مومن درماه رمضان در غرفه ای تنهای تنها است ولی به خود اجازه نمی دهد؛ جرعه ای آب بنوشد؛ آن هم دراین هوای گرم وسوزان . به راستی اگر مراقبت الهی را درنظر نمی داشت؛ از نوشیدن آب در حالی که تشنه کام بود خود داری می کرد؟!

مراقبه دوام واستمرار علم ویقین بندگان خدا است براین که خدای عزوجل به ظاهر وباطن او آگاه است .

       آری، مراقبه میوه ی علم بنده است که می داند تحت نظر پروردگار قرار دارد؛ که هم اورا می بیند وهم سخنان او را می شنود. از هر کار او آگاه است، وهرلحظه وهرنفس ودر هرچشم بهم زدن اورا زیر نظر دارد.

علما و دانشمندان علم سلوک و رفتار شناسی اجماع دارند که توجه به مراقبت بندگان ازجانب خدا، سبب حفظ آنان در اعمال وحرکات ظاهری ایشان می گردد. هرکس در سر خویش،خدا را مراقب خود ببیند ،خدای تعالی او را در حالت پنهان و آشکار محفوظ میدارد.

(مراقبه ) بندگی کردن درپرتوی نام های پروردگار همچون:

 ( الرقیب ، الحفیظ ، السمیع ، العلیم ، البصیر ) قرار دارد. هرکس در این نام های مبارک پروردگار بیندیشد و به مقتضای این نام ها عمل کند : مراقبه برای او حاصل شده است .

عادت ها و احوالات قلبی و روش های تغییر رفتار دارای سه جنبه می باشد : (جنبه معرفتی ، جنبه وجدانی ، جنبه سلوکی یا عملی )دانشمندان جنبه وجدانی را حالتی میدانند که موجب کسب سلوک یا عادتی می گردد .

لازم است مروری گذرا بر این سه جنبه داشته باشیم زیرا هرکدام به دیگری پیوند ناگستنی دارد وبه عبارتی یکی ثمره دیگری است .

جنبه معرفتی در جایگاه نخست قرار دارد زیرا جنبه وجدانی را در پی می آورد ، وجنبه وجدانی منجر به جنبه سلوکی یا عملی می شود.

امام محمد غزالی در کتاب احیاء علوم الدین آورده است :

 ( حقیقت مراقبه همان ملاحظه نام ( الرقیب ) الهی است ) که بندگان خدا به ان اهتمام می ورزند . هرکس از کاری به سبب دیگر کسی خودداری کند ، گفته میشود ، او فلان شخص را مواظب بود و رعایت جانب اورا کرد . این (مراقبه) حالتی است در دل که نوعی معرفت را در پی دارد و حالت معرفت براعمال جسمی و روحی انسان در بعد عملی تاثیر می گذارد و به عبارتی : (جنبه عملی را رقم می زند ) اما (حالت) وجدانی عبارت است از مراعات قلبی نسبت به (الرقیب) واشتغال و التفات به پروردگاری که مراقب ما است …..

و اما (معرفت ) (جنبه معرفتی) که ثمره این حالت است همان علم به این حقیقت است که :خدا بر همه ی راز های پنهان آگاه است ، او اعمال بندگان خویش را زیر نظر دارد و هر کار بنده زیر نظر اوست و راز های درونی بر خدا آشکار است چنان که ظاهر پوست برای خلق نیز آشکار است ، بلکه در مقابل خدا هیچ پرده ای نیست که مانع نظارت او گردد

این معرفت هرگا ه به یقین تبدیل شود شک رخت بر می بندد ، و علم یقینی بر دل  مستولی می گردد مثل علم به مرگ که هرگاه بر دل مستولی شود قلب را وا می دارد ادب را در پیشگاه خدای ( الرقیب ) نگه دارد و همه ی هم و غم او به سوی او باشد .

نتیجه :

برادر و خواهر مسلمان :

1. اعمال ظاهری ، و نمایشی اگرچه در جای خود خوب است ولی اگر ریشه در دل نداشته باشد ، چیزی برای صاحبش در پی نمی آورد
2. خدای متعال اسامی : ( الرقیب ، العلیم ، البصیر ، السمیع و ….) را در قران کریم ذکر فرموده تا در پرتوی آن ها دل های ما خالص گردد و ثمراتی همچون خلوص و وارستگی را نصیب ما گردد .
3. مسلمانان همه اعمال ظاهری را انجام میدهند ، اما از برکات ان ها برخوردار نیستند علت ان ، غافل بودن از دل ها است که عبادات ظاهری را بصورت عادات و اداب باستانی به انجام می رسانیم .

خدای ما ( الرقیب ) است می باید ما هم مراقب خود باشیم که از علم و معرفت و وجدان دور نیفتیم .

 “منبع :شبکه الاخوان”

 مترجم :  استاد مصطفی اربابی

@daroaltahfiz