آیا با توبه و استغفار می توان بیماری روانی را درمان نمود؟

آیا با توبه و استغفار می توان بیماری روانی را درمان نمود؟

نوشته: دکتور جاسم مطوع / ترجمه: عبدالخالق احسان

آیا با توبه و استغفار می توان بیماری روانی را درمان نمود؟

این پرسش را بخاطری مطرح نمودم که بسیاری از کسانی که بعد از گناه، توبه می کنند و بعد از کوتاهی استغفار می نمایند، راحتی روحی، آرامش و اطمینان درونی را احساس می کنند، این احساس آرامش را چگونه تعبیر و توجیه نماییم؟ پیش از این که تفسیر و تعبیر این احساس را بیان کنیم و به این پرسش پاسخ بدهیم، باید پیامدهای گناه و معصیت را بر حالت روحی و روانی گنهکار بیان نماییم.

در این مورد بخوانید:  معنی و مفهوم استغفار

کسی که مرتکب گناه و معصیت می گردد، اولین تأثیر بر او احساس غم و اندوه است، اندوه برای خودش، در مقابل مردم و در پیشگاه پروردگارش، سپس احساسات منفی فشار عصبی، پریشانی، استرس و ناراحتی پی در پی به او هجوم می آورند، آنقدر این فشارها سرش سنگینی می کنند که گاهی از خودش احساس نفرت کرده و آرزو می کند، ازین دنیا خلاص شده و راحت گردد، با احساسات دردآور شکست، بیهودگی و ناامیدی زندگی می نماید، برخی بخاطر تنفر از وجود شان، تصمیم می گیرند از مردم دوری گزینند، علاوه بر آنها، شخص به ضعف اعتماد به نفس و شک و تردید نسبت به خودش دچار می گردد.

این احساسات منفی که یادآوری کردیم، همه احساسات قلبی و روانی است، مداوا و درمان آن ها تنها توبه و بازگشت و استغفار و طلب آمرزش می باشد؛ چون توبه توازن نفس را بازیابی نموده و شخص توبه کننده با روحیه مثبت و خوش بین به زندگی نگاه کرده و برای خود و زندگی اش آرزو های جدیدی را به سر می پروراند، احساس نیکبختی می نماید؛ چون از گره خفقان گناه و سرزنش و نکوهش وجدان رها گردیده است، توبه روح و روان را شستشو داده و سنیگنی های گناه را از دوش شخص برداشته و مشکلات و اندوه ها را می زداید.

توبه و استغفار تأثیر سحر گونه ای دارد و روان انسانی را از خودتحقیری آزاد نموده و اعتماد به نفس را ایجاد می نماید، و انسان در حالتی قرار می گیرد که ذات خودش را با خوبی ها و بدی هایش می پذیرد در حالی که پیش از توبه با خودش در ستیز بوده و ذات خود را پست و فرمایه و منفور می دانست، هم چنان توبه، توبه کننده را از ترس، نگرانی و ناراحتی عصبی که مانع موفقیت اوست، نجات می دهد و انسان را در مقابل شیطان های انسانی و جنی نیرومند می سازد؛ چون شخص توبه کننده به پروردگارش پناه جسته و از او کمک می خواهد و به رحمت و بخشش او تعالی اعتماد دارد، هرگاه رابطه او با خودش و آفریدگارش درست شود، و امور خود را به او تعالی بسپارد، احساس راحتی روحی و اطمینان قلبی می نماید، این در واقع روان درمانی است و توبه درمان بیماری های روانی بشریت می باشد.

آن چه توبه کننده را به ثبات و پایداری بر توبه تشویق و یاری می رساند، این است که الله متعال به توبه او خوشحال شده و توبه کننده را دوست می دارد، الله متعال می فرماید: {إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ } [البقره: ۲۲۲] بی گمان خداوند توبه کاران و پاکان را دوست می دارد.

هم چنان، آن چه توبه کننده را از تکرار دوباره گناه باز می دارد، پاداش بزرگی است که با توبه حاصل می گردد و همه بدی ها و گناهانش به نیکی ها و حسنات تبدیل می شود، الله متعال بعد از بر شمردن انواع گناهان مثل: شرک، کشتن انسان و زنا که از گناهان بزرگ و نابود کننده می باشند، می گوید: {إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا} [الفرقان: ۷۰] مگر کسی که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، که خداوند (گناهان چنین کسانی را می بخشد و ) بدیها و گناهان ( گذشته ) ایشان را به خوبیها و نیکیها تبدیل می کند، و خداوند آمرزنده و مهربان است ( و نه تنها که سیّئات را می بخشد، بلکه آنها را تبدیل به حسنات می نماید ).  تبدیل نمودن بدی ها به نیکی از بزرگترین انگیزه های است که انسان را به توبه تشویق نماید تا راحتی روحی و روانی را احساس نماید.

توبه برای این که صحیح بوده و قبول شود، شرایطی دارد که باید رعایت گردد:

اول: پیشمانی از ارتکاب گناه،

دوم: ترک گناه،

سوم: مجاهده و مبارزه بر نفس به عدم تکرار دوباره گناه؛

اما استغفار کلمه ای است که به زبان گفته می شود و از انواع ذکر می باشد، کسی که استغفار نماید، ثواب های زیادی کسب نموده و گناهانش محو می گردد و شخص احساس راحتی، خشنودی و آرامش درونی می نماید.

توبه و استغفار راز سعادت و نیکبختی در زندگی است، حتی پیامبران علیهم السلام توبه می نمودند، و قرآن کریم از توبه آنان خبر داده است، پیامبر خدا داوود علیه السلام از حادثه دو شخصی که با هم دعوا داشته و از محراب نزد او آمدند و ایشان بدون این که دفاع طرف مقابل را بشنود به نفع یکی شان حکم نمود؛ توبه کرد، موسی علیه السلام از این که از خداوند خواسته بود تا او تعالی را ببیند، توبه نمود، یونس علیه السلام از این که قوم خود را رها کرد بخاطر این که از او فرمانبرداری نکردند، توبه نمود، پیامبر ما محمد مصطفی صلی الله علیه و سلم در هر جا و هر مجلسی زیاد استغفار می نموده و می گفت: ای مردم به سوی خداوند برگردید و توبه نمایید که من روز صد بار توبه می کنم.

سرشت انسان ضعیف است و در تیر رس گناه و معصیت قرار دارد، توبه و استغفار می آیند تا برایش قوت و اعتماد بدهند، و گناهی را که مرتکب شده از بین میرند و نگاه او را نسبت به خودش تصحیح می نمایند.

 همه میدانند که بیماری ها دو قسم اند، بیماری جسمی و بیماری روحی، مریضی های جسمی را توسط نشانه های آشکار آن و آزمایش و لابراتوارها می توان تشخیص داد، اما مریضی های قلبی که از پیامد های گناه و معصیت می باشند، تشخیص و شناسایی آن دشوار است و خود شخص وقتی به غم و اندوه و پریشانی دچار گردد، مریضی را احساس می نماید، و درمان آن هم توبه، ایمان، دعا و پرهیزگاری می باشد، لذا می گوییم: توبه و استغفار مداوای  بیماری های روحی و روانی است؛ چون هرگاه قلب اصلاح و پاک شود، همه اعضای بدن پاک می شوند.