روش های دعوت و بالا بردن کیفیت دعوت ، و شناخت محاسن اسلام
روش های دعوت و بالا بردن کیفیت دعوت ، و شناخت محاسن اسلام
نویسنده: محمد شکیب ضربی
روش های دعوت مطابق با هر عصر و دورانی دچار تغییراتی شد و به نوعی به تکامل نسبی رسیده است؛ از همان ابتدا که پیامبر اکرم خطاب به مردم می فرمود: (قُولُوا لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ تُفْلِحُوا) تا به امروز که انواع و اقسام شبکه های تلویزیونی، ماهواره ای، رادیویی، اینترنتی و سایر رسانه ها که هر کدام ابزاری برای دعوت قرار گرفته اند.
برای موثر افتادن یک دعوت، بایستی نکات زیادی رعایت شود تا نتیجه ی مدنظر از تداعی داعی حاصل گردد. این یک واقعیت است در صورتیکه در تبلیغ و ترغیب و دعوت، اصول و ضوابط رعایت نشود نه تنها نتیجه ای حاصل نخواهد شد بلکه تبلور انزجار و نفرت در طرف مقابل نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود. سوا از انتخاب یکی از روش های متعدد دعوت در عصر پیشرفته امروزی، یکی از حساس ترین نکات، خود فرد داعی است.
در این مورد بخوانید: اسلام و نهضت جهانی دعوت
برای اینکه تلاش یک داعی در جهت ترغیب و تشویق فرد مقابل مثمرثمر بوده و او را به شاهراه هدایت نزدیک کند بایستی که کیفیت دعوت به سر حد مطلوب رسیده و قابلیت اقناع و ارشاد را داشته باشد. برای این منظور لازم است داعی، ویژگی های زیادی را داشته باشد تا کلام و تلاش وی موثر واقع شود؛ بعنوان مثال ابتدا باید به آنچه که خود مشوق آن است، اعتقاد و یقین قلبی داشته باشد، در راستای آنچه که خود به سمت آن دعوت می دهد عامل باشد، ضمن همت گماردن و تلاش هرگز از اصل دعا و توکل غافل نشود و بسیاری از نکات دیگر که در این مختصر نمی گنجد.
اما یکی از مهمترین نکاتی که بایستی در دعوت تمام داعیان رعایت شود تا بازده تداعی آنها افزایش یافته و احتمال اقناع مخاطب را بیافزاید، انتخاب مضمون دعوت می باشد. فرد داعی بایستی با علم به ویژگی های شخصیتی، علمی، روحی- روانی و اجتماعی فرد مقابل، روش متناسب با او را اتخاذ کرده و ضمن تمرکز بر اصول و ضوابط و در چارچوبی مشخص از مضمونی متناسب با شأن شخصیت وی استفاده کند.
نکته ی دیگری که شایان ذکر است این که مضمون دعوت یک داعی – جدا از مخاطب وی که از هر طبقه اجتماعی باشد – بایستی که ضمن پافشاری به اصل واحد، متضمن معرفی محاسن اسلام و بررسی قیاس بین ادیان، رهبران و پیروان آنها نیز باشد.
از آنجا که اسلام دین بر حق و ابلاغیه ی مستقیم خداوند متعال به بشریت است بنابراین ذاتا مسلط و برتر از سایر ادیان می باشد و این واقعیتی است که هر غیر مسلمانی نیز لااقل قلبا آن را قبول داشته و بدان باور دارد اگر چه بر زبان آنرا انکار نماید.
(وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَیْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَهُ الْمُفْسِدِینَ) (نمل: ۱۴)
《و آن را از روی ستم و سرکشی انکار کردند، در حالی که دل هایشان
به آن یقین داشت، پس بنگر عاقبت مفسدان چگونه بود. 》
همین برتری ذاتی اسلام و احساس ضعف قلبی کفار و مشرکین که آنها را لحظه ای از تلاش باز نمی دارد، بهترین فرصت برای بیان برتری اسلام و اقناع سرگشتگان به پذیرش اسلام و رجوع آنها بسوی حق می باشد.
بی شک ورود به میدان قیاس بین ادیان، رهبران و پیروان آنها، تمام حقایق را بر ملا خواهد ساخت و همین امر سببی حیاتی بود که سران کفر را به فکر انداخت تا بمنظور جلوگیری از بروز حق و ثبوت ناحقی خود، با تمام قوا به تضعیف مسلمین و خدشه دار کردن چهره ی اسلام بپردازند تا جایگاه و موقعیت فعلی خود را حفظ کنند؛ بنابراین آتش دشمنی معاندین با مسلمین از سرتاسر جهان شعله ور شد و به این ترتیب تمام سعی و تلاش خود را تا قرون متمادی با بهره گیری از انواع و اقسام روش های انسانی و غیرانسانی معطوف لکه دار کردن محاسن اسلام و نمایاندن چهره ای زشت و پلید از مسلمین نمودند.
بی تردید متقابلا بر ما مسلمانان نیز لازم و ضروری است تا در پاسخ به دشمنان و بدخواهان، آئینه ی تمام نمای اسلام بوده و محاسن آن را با تمام وجود و نهایت تلاش به همگان معرفی کرده و با انگیزه ای پرشور گمگشتگان مسیر حق را به قیاس بین واقعیت ها تشویق نموده و نتیجه گیری را به خودشان واگذار نمائیم.
پس شناخت محاسن اسلام بسیار ضروری است؛ به ویژه برای کسانی که در راستای دعوت الی الله در حال انجام وظیفه هستند.
بدیهی است به مجرد اینکه انسان خود را در بحر عمیق توحید با بینشی عابدانه غرق کند، ضمن استنشاق رائحه ی بندگی و عبودیّت، ناخوداگاه جان و روح وی به ثباتی کم نظیر و آرامشی دل انگیز می رسد که گویا این، خود بخشی از حسن ذاتی بندگی و مسلمانی است؛ و هر چه بیشتر می رود و در جستجوی عمق لامتناهی این بحر، بیشتر سر به زیر می کشد، ابواب دیگری بر وی منکشف می شود که خود معناگر معنای لطیف اسلام و متضمن محاسن بیشمار آن می باشد.
اما درک این مهم فقط برای یک مسلمان و البته مومن ممکن است و فهمیدن آن بخش از محاسن اسلام که عامیانه تر و ساده فهم تر باشد البته که نیازمند مطالعه و جهد است و خواسته ی ما از تک تک داعیان اسلام چیزی جز این نیست.
ملتمس دعای خیر- محمدشکیب ضربی ۱۳۹۶/۰۴/۲۵ تربت جام – خراسان رضوی
————————
منبع: کتاب محاسن شناخت اسلام و تجربه ی یک قیاس متفاوت / مولف: محمد شکیب ضربی / نشر احسان
