تربیت فرزندان
راه حلهای برخورد با دعوای فیزیکی و لفظی خواهر و برادر
راه حلهای برخورد با دعوای فیزیکی و لفظی خواهر و برادر
نویسنده: الیزابت پنتلی / مترجم: اکرم قیطاسی
موقعیت
بچه هایم همیشه با هم دعوا می کنند آنچه مرا اذیت می کند این است که گاهی این دعواها فیزیکی می شود؛ لگد زدن، مشت زدن، نیشگون گرفتن، هل دادن و کشیدن مو، معمولا" در نهایت بر سر آنها فریاد میزنم. آیا راهی برای خاتمه این درگیریها وجود دارد؟
فکر کنید
بچه ها بطورذاتی نمی دانند چگونه مذاکره کنند و به توافق برسند. وقتی ناراحت، عصبانی یا آزرده می شوند، گاهی اوقات دعوا را به برخورد فیزیکی تبدیل می کنند. اگر مهارتهایی را که برای کنترل احساساتشان نیاز دارند به آنها نیاموزیم و اگر مسیر مذاکره و توافق را به آنها نشان ندهیم،ممکن است همچنان به برخوردهای فیزیکی برای یافتن مسیر خود ادامه دهند، وظیفه ماست که به بچه ها بیاموزیم چگونه مخالفت های خود را حل کنند، بصورتی که از نظر اجتماعی قابل قبول باشد.
راه حلها
۱.وقتی بچه ها بطور فیزیکی دعوا می کنند، فورا" آنها را از هم جدا کنید و به دو اتاق مجزا بفرستید تا برای مدتی در آنجا باشند و آرام بگیرند، وقتی هر دو آرام شدند، آنها را در یک جا بنشانید و گفتوگویی را بین آن دو ترتیب دهید تا مشکل حل شود.
۲.آن دو را وادارید تا با فاصله از هم بنشینند. به آنها بگویید هر وقت مشکلشان حل شد می توانند از جایشان بلند شوند. ابتدا، می توانید به آنها جهت بدهید. به مرور زمان یاد خواهند گرفت که چگونه خودشان با هم مذاکره کنند و به توافق برسند.
۳.به بچه ها بگویید که تا یک ساعت نمی توانند با هم بازی کنند. آنها را در اتاق هایی جداگانه نگه دارید. در این مدت، به هیچ یک از آنها اجازه ندهید تلویزیون تماشا کنند و یا مشغول بازیهای ویدئویی شوند. اولین پاسخ آنها احتمالا" به این صورت خواهد بود:(چه عالی ! دیگر دلم نمی خواهد با او بازی کنم ) اما پس از یک ساعت بازی به تنهایی، احتمالا"دوستان بهتری برای هم خواهند شد.
۴.از کودک مهاجم بخواهید یکی از کارهای روزمره ی خواهر یا برادری که صدمه دیده است را انجام بدهد،مثلا" مرتب کردن رختخواب او و یا بیرون بردن زباله ها، روش دیگر این است که از قبل مقداری جریمه ی نقدی برای کودک مهاجم در نظر بگیریید، مثلا" 200 تومان . مسلما" کودکی که صدمه دیده، پول را دریافت می کند.
۵.از بچه ها بخواهید با کمک شما توافقنامه ای بین خود امضا کنند. دقیقا" توضیح دهید که چه چیزهایی غیر قابل قبول است و مجازات زیر پا گذاشتن مفاد قراردادچیست. بچه ها را وادارید تا توافقنامه را امضا کنند و آن را در محلی قابل دید بچسبانند. در مواقع ضروری، بر اساس مجازاتهای توافق شده عمل کنید.
۶.همیشه تصور نکنید کودکی مقصر است که دیگری را می زند. بعضی اوقات (قربانی) خواهر یا برادرش را به حد جنون تحریک کرده، اذیت کرده و یا مورد سوء استفاده قرار داده است. گرچه هیچگاه درست نیست که کودکی دیگری را کتک بزند، اما وظیفه شماست که از اذیتهای پشت صحنه ای که کاسه صبر فرزندتان را لبریز می کند آگاه باشید. اگر متوجه شدید چنین مسئله ای در مورد آنها صادق است، بر اساس نوع رفتارشان با آنها برخورد کنید.
۷.سعی کنید لحظاتی را بیابید که آن دو رفتاری مناسب با هم دارند. با توجه مثبت آنها را به ادامه ی کار تشویق کنید. وقتی فرزندانتان بدون دعوا با هم بازی می کنند، چنین تحسینی بکار ببرید: (خوشحالم که شما بچه ها از بازی با هم لذت می برید ) وقتی همه چیز خوب پیش می رود، توجه مثبت شما آنها را تشویق می کند تا رفتار مثبت شان را ادامه دهند.
! اگر فرزندانتان دائم جدلهای فیزیکی دارند، این امر نشانه وجود مشکلی بسیار بزرگ تر است. بهتر است با مشاور یا درمانگر خانواده مشورت کنید. مشکل است که بتوانید این مسئله را به تنهایی حل کنید. از کمک خواستن نترسید. کمک خواستن نشانه ی مهم بودن بچه ها و روابط آنها برای شماست.
دعوای لفظی خواهر و برادر
موقعیت
دعوای بچه ها دارد من را دیوانه می کند.این دعواها معمولا" بر سر مسئله ای بی نهایت جزئی است مانند:اینکه چه کسی از لگوی قرمز استفاده کند از داد و فریاد کشیدن و تهدید کردن خسته شده ام. لازم نیست که دیگر فاش کنم رابطه آنها چگونه است! لطفا" ایده هایی برای به پایان رساندن این بحث و جدلها به من بدهید.
فکر کنید
بیشتر والدین،وقتی دومین فرزند خود را از بیمارسیتان به خانه می آورند،امیدوارند که بچه هایشان دوستانی همیشگی برای هم باشند حتی برخی از ما، دومین فرزندمان را با این هدف به دنیا می آوریم که همبازی فرزند اولمان باشد! وقتی بچه هایمان دعوا می کنند این مسئله نه تنها ما را عصبی می کند،بلکه قلبمان را نیز جریحه دار می سازد. مهمترین توصیه ای که می توانم به شما بکنم این است که آرامش خود را حفظ کنید، منطقی باشیدو به بحث و جدل فرزندانتان به صورتی واقع گرایانه نگاه کنید. دعوا بر سر لگوی قرمز به مرور زمان که یکی از آنها متوجه شود به لگوی آبی نیاز دارد، فراموش می شود. بچه ها به دلایل مختلفی با هم دعوا می کنند. آنها دعوا می کنند چون نمی خواهند چیزی را با هم استفاده کنند، چون می خواهند توجه والدین را به خود جلب کنند، چون هر یک از آنها نظر متفاوتی در مورد منصف بودن دارند، چون مجبورند در یک اتاق با هم باشند. اکثر قریب به اتفاق جنگ و جدلهای خواهر و برادر ها، برای روابط بین بچه ها مضر نیستند. با همه اینها، راههایی برای حل جنگ و جدل خواهر و برادر ها وجود داردو راههایی نیز برای کاهش میزان این جدلها و شدت آنها وجود دارد.
راه حلها
۱.این واقعیتی ثابت شده است که هر وقت بچه ها تماشاگری داشته باشند،با صدای بلندتر و با حرارتی بیشتر با هم دعوا می کنند، زیرا امیدوارند که شما قدم پیش گذاشته و مشکل را حل کنید. گاهی اوقات ممکن است بگویید مخاطب حرفهای پسرتان، خواهرش است، اما نگاهش به من است. بنابراین، منطقی بنظر می رسد اگر شما اتاق را ترک کنید تا آنها خودشان مشکل را حل کنند. بیشتر دعواهای لفظی آنها بدون مداخله شما حل خواهد شد. اگر در موردش فکر کنید، واقعا" این راه حل را دوست خواهید داشت.
۲.سعی کنید بفهمید آیا الگویی برای دعوای بچه ها وجود دارد یا خیر. آیا آنها معمولا" بر سر چیزی مشخص، مثلا" رایانه یا انتخاب برنامه های تلویزیونی با هم دعوا می کنند؟ در این صورت برنامه ای زمانی برای استفاده از رایانه یا تلویزیون تهیه کنید. آیا همیشه وقتی مشغول تهیه شام هستید،آنها دعوا می کنند؟ می توانید برای آماده کردن شام از آنها کمک بگیرید، میان وعده هایی سالم به آنان بدهید و یا فعالیتی منظم مانند انجام تکالیف یا کارهای خانه ، تنظیم کنید. آیا آنها بر سر این مسئله دعوا می کنند که چه کسی در کدام قسمت خودرو یا میز بنشیند؟ صندلی خاصی را به هر شخصی اختصاص بدهید و برنامه را بطور چرخشی تغییر بدهید. آیا شبها هنگامی که برای رفتن به رختخواب آماده می شوند، دعوا می کنند؟ به آنها بگویید که برای مدتی مشخص به نوبت از دستشوئی استفاده کنند. ایده ما این است که (نقاط حساس) روابط بین بچه ها را بیابید و برای جلوگیری از مشکلاتی که مکررا" منجر به بحث و جدل آنها می شوند، برنامه ای تهییه کنید.
۳.به فرزندانتان بیاموزید که چگونه با هم مذاکره کرده و به توافق برسند.از آنها بخواهید نزدیک هم بنشینند . به آنها امکان انتخاب بدهید. بگویید که(داوری خواهید کرد یا وساطت) البته آنها می پرسند منظورتان چیست. به آنها بگویید که داوری یا حکمیت یعنی اینکه شما در مورد مسائل تصمیم می گیرید و آنها بر اساس آن زندگی می کنند، وساطت نیز به این معنی است که آنها تصمیم می گیرند و شما کمک می کنید تا به بهترین نتیجه گیری برسند. به مرور زمان و با تمرین، آنها یاد خواهند گرفت که چگونه خودشان بحثهایشان را حل و فصل کنند.
۴.اگر بحث آنها بر سر مسائل بسیار جزئی است، اغلب می توانید با شوخی یا معطوف کردن حواس آنها به کاری دیگر ، ناراحتی را از بین ببرید.مثلا" اگر یکی از بچه ها شکایت می کند که برادرش با تمسخر به او نگاه می کند، دلیلی منطقی وجود ندارد که مداخله کنید. موضوع را نادیده بگیرید و بپرسید چه کسی دوست دارد که در درست کردن کیک به من کمک کند. شوخی کنید که: (اوه ، نه! من یکبار در کتابی داستان پسری را خواندم که چنین شکلکی از خود درآورد و صورتش به همان شکل خشک شد.دیگران باید غذایش را میکوبیدند تا او با نی بخورد. غذا خوردن به این صورت برای او خیلی مشکل بود. به همین علت آنقدر لاغر شد که گربه تصور کرد او یک تکه نخ است و او را در اطراف خانه بدنبال خود می کشید.)
۵.از این اتفاقها می افتد که بچه ها بخوبی با هم بازی می کنند،شما با خود فکر می کنید (چه خوب حال وقت دارم به کارهایم برسم) وقتی بچه ها بخوبی با هم کنار می آیند، به آنها بی توجهی نکنید. در این زمان با یک بشقاب بیسکویت نزد آنها بروید و هر دو را تحسین کنید. با تشویق کردن رفتاری که دوست دارید تکرار شود، آن رفتار را بیشتر و بیشتر مشاهده خواهید کرد.
! اگر بچه هایتان از بودن با هم لذت چندانی نمی برند و اغلب حرفهای ناراحت کننده و ظالمانه به هم می گویند، کار عاقلانه این است که با مشاور یا درمانگر خانواده مشورت کنید. از کمک خواستن نترسید!
———————–
منبع:راهنمای کامل تربیت کودک / مولف: الیزابت پنتلی / مترجم: اکرم قیطاسی /انتشارات: تهران ۱۳۸۳
تنظیم برای نوگرا: باران