مسلمان و شریعتِ اسلام

مسلمان و شریعتِ اسلام

نوشته؛ د. یوسف قرضاوی
ترجمه؛ سهیل مصلح

انسانِ مسلمان در تمام جوانب زندگی‌ِ خود از جمله فکر و فرهنگ، عواطف قلبی، رفتارهای ظاهری و یا به عبارتی، در باورها و اعتقادات، طریقه‌ی عبادات، حلال و حرام، گفت‌و گو و بیان، کردار و اخلاق، دوست‌داشتن و متنفربودن، صلح و جنگ و غیره مکلف به انجام و اجرای قوانین، احکام و دستورات الله متعال می‌باشد، زیرا خود می‌فرماید:

وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَهٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَهُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِینًا.

ترجمه: و هیچ مرد و زن مؤمنی را در کاری که خدا و رسول حکم کنند اراده و اختیاری نیست (که رأی خلافی اظهار نمایند) و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را بکند، به گمراهیِ سختی افتاده است.
نکته: پیامبر ﷺ زینب دختر عمه‌اش را به زید، غلام آزاد کرده‌ی خود به ازدواج داد و زینب گفت: من از اشراف قریشم و غلامی را به شوهری نمی‌پذیرم، سپس آیه‌ی فوق نازل شد.
پس در تعامل با احکام شریعت، در حالت خوش‌حالی و بدحالی ویا رضایت و نارضایتی، مکلف به اجرای دستورِ شریعت می‌باشد، چنان‌چه در حدیثی آمده:

لَا یُؤْمِنُ أَحَدُکُمْ حَتَّى یَکُونَ هَوَاهُ تَبَعًا لِمَا جِئْتُ بِهِ.
ترجمه: هیچ‌یک از شما ایمان نمی‌آورد (مسلمان کامل نمی شود) تا این‌که هوای او پیرو آنچه باشد که من آورده‌ام.

و هم‌چنین پیامبر ﷺ فرمودند:
ثلاثٌ مَن کُنَّ فیهِ وجَدَ بِهِنَّ حلاوهَ الإیمانِ: أنْ یکونَ اللّه ُ و رسولُهُ أحَبَّ إلیهِ مِمّا سِواهُما، و أنْ یُحِبَّ المَرْءَ لا یُحِبُّهُ إلاّ للّه ِ ، و أن یَکْرَهَ أنْ یَعودَ فی الکُفرِ بَعدَ إذْ أنْقَذَهُ اللّه ُ مِنهُ کما یَکْرَهُ أنْ یُلْقى فی النّارِ.

ترجمه: سه چیز است که هر کس داشته باشد، با آنها شیرینى ایمان را مى چشد؛
اول: خدا و رسول را از هر چیزِ دیگر بیشتر دوست داشته باشد؛
دوم: دوست‌داشتنش تنها براى خدا باشد؛
سوم: بعد از آن که خداوند او را از کفر نجات بخشید، بازگشت به کفر را دوست نداشته باشد چنانچه افتادن در آتشِ جهنم را دوست ندارد.

شریعت اسلامی به معنای امر و نهی الله و حلال و حرام او می‌باشد که اجرای آن در تمام جوانب زندگی برای فرد و جماعت لازم است و گویا شریعت اسلامی همان دستور الهی است که همواره با انسان‌ها در تعامل بوده و هرگز از آنها جدا نمی‌شود زیرا الله متعال که صاحب و حافظ شریعت می‌باشد همواره و پیوسته با انسانها است چنانچه خود می‌فرماید:

وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ فَأَیْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِیمٌ.
ترجمه: مشرق و مغرب هر دو ملک خداست، پس به هر طرفی‌که روی کنید به سوی خدا روی آورده‌اید، که خدا به همه جا و هر چیز داناست.

اگر انسانِ مسلمان به شرق و غرب زمین نیز برود، شریعت اسلامی با اوست و برای تمام اوقاتش برنامه و توجیهی دارد، الله متعال می‌فرماید:

ثمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَىٰ شَرِیعَهٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ.
ترجمه: سپس ما ترا بر شریعت کامل در امر دین، مقرر فرمودیم. تو آن را کاملا پیروی کن و هرگز هوای نفسِ مردمان نادان (مشرک) را پیروی مکن.
پس، اسلام در تمام زمان‌ها و مکان‌ها با انسان است و برنامه‌ی فراگیرش تمام جوانب زندگی بشر را شامل می‌شود.

مطالب مرتبط: معنای تشریع در شریعت