دروغ، شایع ترین بیماری اخلاقی بشر

✅ دروغ، شایع ترین بیماری اخلاقی بشر

محمد حامدی

بر همگان واضح است که مهم‌ترین عامل تأمین سعادت مادی و معنوی بشر در دنیا و آخرت صداقت در همه‌ی شئونات زندگی است. و یگانه دشمن ویرانگر اکسیر آسایش و آرامش بشر، دروغ و مصادیق فراگیرش می‌باشد. لذا به عنوان هشداری به خود و دیگران نکاتی را خدمت شما عزیزان تقدیم خواهم نمود.

? تعریف صداقت

هرگاه گفتار و رفتار فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان در حالات پنهان و آشکار زندگی مطابق واقع و فرمان خدا و رسول (ص) بود، در زمره‌ی صادقان محسوب خواهد شد.

? تعریف دروغ

هرگاه گفتار و رفتار فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان در حالات پنهان و آشکار زندگی مخالف واقع و فرمان خدا و رسول (ص) بود، به عنوان دروغ‌پرداز محسوب خواهد شد.

? مصادیق دروغ

۱. دروغ گفتاری

۲. خلاف وعده و پیمان شکنی

۳. ریا و تزویر

۴. غش در معامله

۵. نفاق و دورویی

۶. کبر و غرور (چون غیر از خداوند هیچ کس بزرگ نیست)

۷. عجب و خود پسندی (چون تنها خداوند بی عیب و پاک است)

۸. بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی غیر واقعی

۹. ادعای بدون عمل

۱۰. خیانت‌ورزی در تعهدات فردی، خانوادگی و اجتماعی

? عهد شکنی در سه حالت روی می‌دهد:

۱. عهد با خداوند : دادن تعهد بندگی به خداوند در همه‌ی مجالات زندگی و شکستن آن در عمل

۲. عهد با انسانها : دادن تعهدات مختلف به خانواده و جامعه و شکستن آنها در عمل

۳. عهد با خود : دادان تعهدات مختلف به خود و شکستن آنها در عمل

? چرا انسان برای رسیدن به آرزوهایش به جای صداقت از دروغ استفاده می‌کند؟

زیرا انسان در بیشتر حالات چنین گمان می‌کند که کسب کمال از طریق صداقت مشکل‌تر و پیچیده‌تر است. اما از طریق دروغ آسان‌تر و سریع‌تر می باشد. در حالی که بر اساس قرآن تنها در صورتی می‌توان به رشد مادی و معنوی حقیقی دست یافت که از راه صداقت مسیر کمال را طی نمود. در غیر این صورت کسب سعادت ناممکن خواهد بود.

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً ۖ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ [نحل ۹۷] هر کس عمل صالح را انجام دهد و ایمان داشته باشد چه زن باشد و چه مرد به او حیات مورد رضایت و پاکیزه خواهیم داد و در آخرت نیز با بهترین اعمالش او را پاداش می دهیم.

? آیا از طریق زندگی دروغ آمیز می‌توان به آرامش مطلوب در دو جهان رسید؟

خیر. زیرا خداوند برای دریافت آرامش انسان صدق و راستی را به عنوان یگانه سبب مورد نظر مقرر نموده است.

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ [توبه ۱۱۹] ای کسانی که ایمان آورده اید تقوای خدا را پیشه کنید و همراه صادقان باشید.

وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُکُمُ الْکَذِبَ هَذَا حَلَالٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ ۚ إِنَّ الَّذِینَ یَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ لَا یُفْلِحُونَ [نحل ۱۱۶] شما نباید از پیش خود به دروغ چیزی را حلال و چیزی را حرام گویید و به خدا نسبت دهید تا بر خدا دروغ بندید، که آنان که بر خدا دروغ بندند هرگز روی رستگاری نخواهند دید.

? آیا می‌توان از طریق دروغ به محبوبیت اجتماعی نایل شد؟

خیر. زیرا محبوبیت انسان‌ها در قلوب افراد جامعه صرفاً در اختیار خداوند بوده و قلب‌ها تنها در تصرف خداوند عالم است. و الله چنین مقرر نموده که در میان انسان‌ها صادقان را محبوب و دروغ پردازان را منفور نماید.

وَالَّذِینَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِیمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حَاجَهً مِمَّا أُوتُوا وَیُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَهٌ ۚ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ [حشر ۹] و هم آن جماعت انصار که پیش از (هجرت) مهاجرین (در مکّه به رسول ایمان آوردند و) مدینه را خانه ایمان گردانیدند و مهاجرین را که به سوی آنها آمدند دوست می‌دارند و در دل خود هیچ حاجتی (و حسد و بخلی) نسبت به آنچه (از غنائم بنی نضیر) که به آنها داده شد نمی‌یابند و هر چند به چیزی نیازمند باشند باز مهاجران را بر خویش مقدم می‌دارند (و جانشان به کلی از بخل و حسد و حرص دنیا پاک است) و هر کس را از خوی بخل و حرص دنیا نگاه دارند آنان به حقیقت رستگاران عالمند.

? آیا برای همیشه می‌توان دروغ‌پردازی را پنهان نمود؟

خیر. زیرا خداوند پس از دادن فرصت لازم به انسان برای اصلاح و تداوم تخلف از جانب ایشان ، نهایتا هم در دنیا و هم در آخرت او را رسوا خواهد نمود.

یَعْتَذِرُونَ إِلَیْکُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَیْهِمْ ۚ قُلْ لَا تَعْتَذِرُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَکُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّهُ مِنْ أَخْبَارِکُمْ ۚ وَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَهِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ [توبه ۹۴]

وقتی که شما (از جنگ سالم و فاتح) به سوی آنها بر می‌گردید آنها به عذرهای بی‌جا می‌پردازند، به آنها پاسخ ده که ما هرگز به این عذر تراشی‌ها تصدیق شما نکنیم، بی‌شک خدا حقیقت حال شما را بر ما روشن گردانید، و به زودی خدا و رسولش کردار شما را دیده، آن گاه به سوی خدایی که دانای غیبت و شهود است بازتان گردانند پس شما را به کردارتان واقف کند.

? دروغ‌پردازی از دیدگاه پیامبر رحمت (ص)

یکی از یارانش از ایشان پرسیدند آیا انسان مسلمان ممکن است دچار زنا، دزدی و … شود. ایشان فرمودند آری. باز سوال کردند آیا ممکن است دروغ‌پردازی نماید. ایشان فرمودند هرگز. و حتی دروغ پردازی با حالت شوخی را نیز منع نمودند. و فرمودند دروغ‌های مرتبط با شوخی‌ها نیز در نامه‌ی عمل انسان درج می‌شوند.

بر مبنای قرآن همه‌ی اسرار آدمی در صورت اصرار ، تداوم و عدم توبه در روز قیامت برای همگان آشکار خواهد شد.
ای وای بر این رسوایی بزرگ.
و ای خوشا به حال کسانی که به گونه‌ای زیسته‌ که از برملا شدن اسرارشان در دو جهان ترسی را نداشته ، زیرا در حالات پنهان و آشکار زندگی با خدای خود و بندگانش صادق بوده و راه درست را برگزیده‌اند.

یَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ [طارق ۹] روزی که اسرار آدمیان آشکار می‌شود.

با کمال تاسف ما غالبا بعلت داشتن حسن ظن کامل به خود و سوء ظن به دیگران ، وجود این بیماری مهلک را در خود احساس ننموده و تنها در فکر یافتن آن در زندگی دیگران و اصلاح ایشان هستیم. که این البته از بزرگ ترین حالات فریب خوردگی از جانب نفس و شیطان است. لذا برای رهایی از این درد مهلک لازم است زندگی خود را دقیقا به قرآن و سنت نبوی ارجاع نموده و به اصلاح عیوب خویش پرداخته آنگاه در صدد رفع عیوب دیگران برآییم.

در خاتمه باید این را گفت که موضوع صداقت و راستی به حدی در تأمین سعادت انسان در دو جهان مهم و سرنوشت ساز است که در صورت فدا نمودن همه‌ی دارایی‌هایمان، باز در این معامله برنده هستیم. پس بیاییم همه‌ی توانمان را صرف کسب این کالای سعادت بخش نمائیم.

مطالب مرتبط: دروغ مانع ایمان