رحم عاریه ای و مادران سفارشی از نظر شرعی

رحم عاریه ای و مادران سفارشی از نظر شرعی

نویسنده: دکتر یوسف قرضاوی/ ترجمه : دکتر احمد نعمتی

پرسش: نظر شرع و فقه اسلامی درباره ی این که زن شوهرداری ،رحم زن دیگری را عاریه بگیرد، چیست؟یعنی میان اسپرم شوهرش با تخمک خودش لقاح رخ دهد؛سپس آن را در رحم زن دیگری بگذارند.

پاسخ: این موضوع در یکی از کنفرانس های «سازمان اسلامی علوم پزشکی»-که در کشور کویت برگزار گردید-بررسی شد. این گردهمایی ها  اغلب از نخبگان علم فقه و دانشمندان علوم پزشکی تشکیل می شود . پس از گفتگو و بررسی فتوا صادر شد،که هر کدام از زن و شوهر یا هر دو می توانند از امکانات دانش امروزی در مساله ی باروری بهره بگیرند ، به شرطی که اسپرم و تخمک از زن و شوهر واقعی گرفته شود ؛ و از نفر سومی بهره گرفته نشود ؛ و این کار همان به دنیا آوردن بچه های آزمایشگاهی نامیده می شود.

اگر اسپرم از مردی ، جز شوهر اصلی زن گرفته شود ؛ خواه این مرد شناخته شده باشد ، خواه نه ،چنین کاری به طور قطع حرام است ؛ یا اگر تخمک از زنی جز زن اصلی شوهر گرفته شود باز این کار غیر مجاز و حرام است ؛ همچنبن اگر تخمک از زن اصلی شوهر ،در رحم زن دیگری باشد این کار نیز جایز نیست زیرا این پرسش پیش می آید که مادر واقعی کدام یک از آن ها است؟ آیا زن صاحب تخمک که ویژگی های ژنتیکی خاص خود را دارد یا زنی که رنج دوران آبستنی و زایمانی را می کشد به علت گم شدن و مبهم بودن ماهیت مادر واقعی در میان دو زن حتی اگر زن دوم هووی  زن نخست ، یعنی همسر دوم شوهرش باشد باز جایز نیست زیرا حقیقت و هویت مادری از میان می رود و روشن نمی شود که مادر واقعی کدام است؟ و نوزاد به کدام یک از دو زن تعلق دارد؟ زن صاحب تخمک یا زن صاحب رحم؟

فقیهان درباره ی این، اختلاف  نظر دارند.بعضی ها گفته اند : مادر آن زنی است که تخمک از اوست و من با نظر آن ها موافقم بعضی هم گفته اند زنی که رحم از اوست که ظاهر قرآن با این گروه است.خداوند متعال در سوره ی« مجادله آیه ی ۲»فرموده اند : بلکه مادر ایشان جز کسی که آن ها را زاییده است نیست.

به هر حال همه ی فقیهان این موضوع را رد کرده و آن را مجاز ندانسته اند و اگر برخی زنان  در کار تخمک گذاری کاستی ای دارند مانند این است که رحم ندارند یا اگر مردی اسپرم نداشته یا اسپرمش بی جان باشد از آن دست مردانی هستند  که در قرآن عقیم خوانده شده اند؛ پس کسانی هستند که با اراده ی خداوند عقیم شده اند و هیچ چیزی نمی تواند اراده و مشیت خدا  را رد نماید. این دردی است که مبتلا به آن جز بردباری و شکیبایی در برابر مشیت الهی و خوشنود بودن به قضای او چاره و درمانی ندارد. شایسته است چنین کسانی غریزه ی پدر و مادر بودن خود را با سرپرستی بچه های یتیم و بی سرپرست بر طرف نمایند . این کار دارای  پاداش  و اجر بزرگی است. در حدیث آمده است : من و کسی که سرپرستی یتیمان را به عهده بگیرد در بهشت مانند این دو هستیم(که به دو انگشت سبابه و میانی خود اشاره نمودند)

درود بر سرورمان محمد(ص)و آل محمد…..

—————————————–

منبع : دیدگاههای فقهی معاصر نوشته ی دکتر یوسف قرضاوی ترجمه ی دکتر احمد نعمتی

تهیهوتنظیم برای نوگرا منوچهر مرادی