دعوت و توشه راه
دعوت و توشه راه
استاد مصطفی مشهور
هر مسافری برای رسیدن به سر منزل مقصود و تحقق غایت و هدف مسافرت خویش برای پیمودن راهش به توشه ای نیاز دارد که به همراه داشته باشد زیرا ممکن است در میان راه مشکلاتی پیش بیاید که او را از ادامه ی سفر باز داشته و بین او و هدفش مانعی ایجاد کند یا مسافرتش را به تعویق اندازد .
راه دعوت در نزد «داعی الی االله »به طریق بسیاری امکان پذیر است که اولین و مهمترین شیوه انتخاب راهی است که باید اهتمام و توجه زیادی در آن مبذول گردد تا توشه ی فراوانی فراهم آید و مسافر را از انحراف در راه یا قطع سفر توقف یا تعویق آن حفظ کند زیرا در این انقطاع و انحراف ها ضررهای ضررهای بسیار نهفته است که خیر و منفعت بسیاری را زایل می گرداند .
قبل از هر چیز اولین مرتبه ی این توشه ایمان به خداوند و ترس از ذات ذولجلال وی نمایان می گردد .در مرتبه ی دوم بعد از آن به کمک های دیگران و مصاحبت اشخاص صالح و نیکوکار و کسانی نیاز پیدا می کند که در مقام ارشاد و راهنمای هستند و این نوع مصاحبتها باعث تجدید قوا و اراده و دوری از انحراف و اشتباه می گردد.
برای این که ارزش گرفتن این توشه را ثابت کنیم می گوییو اگر وسیله ی نقلیه ای در بین راه سوخت تمام کند جز تکه ای آهن چیز دیگری به حصاب نمی آید نه حرکتی دارد و نه گامی به پیش برمی دارد .به همین ترتیب کسی که در راه دعوت قدم می گذارد اگر از توشه ی ایمان و تقوی تهی گردد و یا نقصی در آن پدید آید و در صدد افزایش توشه و یا تجدید آن نباشد به یک جسم جامد مریض و بی حرکت تبدیل می شود که خداوند در باره اش چنین می فرماید :
أَوَ مَن کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَن مَّثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَا / انعام ۱۲۲
یعنی :چگونه قابل مقایسه است آن کس که مرده بود و زنده اش کرده ایم و برای او نوری قرار داده ایم که به کمک آن میان مردم راه می رود با کسی که صفت وی در ظامات «بودن »است و از ان بیرون شدنی نیست .در سوره ی دیگری چنین فرموده است :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اسْتَجِیبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُم لِمَا یُحْیِیکُمْ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ / انفال۲۴
یعنی :شما که ایمان دارید :خدا را و پیامبر «ص» را اجابت کنید و چون به چیزی دعوتتان کند که زندگی جاویدتان می دهد اجابت کنید و بدانید که خدا میان شخص و قلب او حایل می شود و در پیشگاه او محشور می شود .
این توشه ی ایمان و تقوی در اعماق جانها چشمه های پر فیض را جاری می سازد و در قلب و وجدان آدمی قدرت و قوتی را پدید می آورد که عزم و همتها را برای حرکت آماده می سازد این وقت است که همه ی سختی ها بر وی آسان می گردد و او همه ی موانع را زیر پای می نهد و راه برایش روشن و آشکار می گردد .و همه ی اینها در پی صدق و اخلاص و عزم و ثباتی پدید می آید که بیش از هر چیز به معجزه شباهت دارد .
اولین چیزی که ما در راه دعوت بدان نیازمندیم این است که باید ایمان داشته باشیم به این که :خداوند در هر حرکت و سکون با ما است و ما در هر لحظه و ثانیه تحت مراقبت و امتحان او قرار داریم و هر کسی که خداوند با وی باشد هیچ چیزی از او کم و یا ناپدید نمی گردد و شخصی که خداوند با او نبوده و او را ترک کرده باشد عاقبت در گمراهی و نابودی خواهد بود .قرآن کریم این همراهی خداوند را با مؤمنان متقی و پرهیز کار چنین ذکر می کند :
وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُکَ إِلاَّ بِاللّهِ وَلاَ تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَلاَ تَکُ فِی ضَیْقٍ مِّمَّا یَمْکُرُونَ * إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَواْ وَّالَّذِینَ هُم مُّحْسِنُونَ / نحل۱۲۸-۱۲۷
صبور باش که صبر تو جز به تأیید خدا نیست به خاطر آنها غم مخور و از آن نیرنگ که می کنند دلتنگ مباش که خدا با کسانی است که تقوی پیشه کرده اند و کسانی که نیکو کار اند .
وَأَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِینَ / انفال ۱۹براستی که خدا با مؤمنان است .
وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ/ بقره ۱۹۴ یعنی بدانید که خدای متعال با پرهیز کاران است . در راه دعوت برای روشن شدن راهمان به نور خداوندی محتاجیم تا بدون لغزش و انحراف حرکت کنیم و مقصودمان را دنبال نماییم . و این هدف زمانی برآورده می شود که از ایمان و تقوی توشه ی فراوان داشته باشیم .گفتار مذکور مصداق این قول خداوندی است که می فرماید :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِن رَّحْمَتِهِ وَیَجْعَل لَّکُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَیَغْفِرْ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ . /حدید ۲۸
شما که ایمان دارید از خدا بترسید و به پیامببرش ایمان بیاورید تا از رحمت خویش به شما دو چندان عطا کند که به کمک آن راه روید و شما را بیامرزد که خدا آمرزگار و رحیم است .
و در آیه ی دیگری چنین فرموده است : إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَواْ إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبْصِرُونَ / اعراف ۲۰۱
یعنی:کسانی که پرهیز کارند چون پنداری از شیطان بدیشان رسد خدا را یاد کنند و در دم بصیرت یابند .
و در آیه ی دیگری فرموده است : وَأَنَّ هَـذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَن سَبِیلِهِ ذَلِکُمْ وَصَّاکُم بِهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ / انعام ۱۵۳
یعنی :این راه من راه مستقیمی است پس پیرو آن شوید و به راه های دیگر نروید که شما را از راه وی منحرف کنند .این چیزهاست که بدان سفارشتان کرده شاید پرهیزکاری پیشه کنید
در راه دعوت برای این که بتوانیم مؤثر واقع شویم و حق را به جای باطل برپا داریم لازم است که به معنای عزت و قوت و بلندی مقام و شرافت پی برده و خویشتن را از هر گونه ضعف و سستی ذلت و خواری برهانیم و این مهم هرگز بدون برداشتن توشه ای از ایمان تحقق نخواهد یافت .
وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ /آل عمران ۱۳۹
یعنی :سست مشوید و غمگین مباشید که شما برترید اگر ایمان داشته باشید .
وَلِلَّهِ الْعِزَّهُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَعْلَمُونَ / منافقون ۸
یعنی :عزت ازان خدا است و ازان پیامبر او و ازان مؤمنان ولی منافقان نمی دانند .
ودر آیه ی دیگری می فرماید :
کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ /آل عمران ۱۱۰
یعنی :شما بهترین امتی هستید که بر این مردم نمودار شده اید که به نیکی وامیداریو و از بدی باز میدارید و به خدا ایمان دارید .
در راه دعوت چه بسیار نیازمندیم که نفسهایمان را برای جهاد و قربانی شدن عادت دهیم و جان و مال و وقت و تلاش خود را بدون شک و تردید بکار گیریم .و کسی توان این کار را خواهد داشت که مجهز به ایمان بوده و ثواب و رضای خدا ی را بر هر چیز دیگر ترجیح دهد و همهی ثروت و دارای خود را از روی جوانمردی در این راه صرف نماید . الَّذِینَ آمَنُواْ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ الطَّاغُوتِ /نساء۷۶
یعنی :کسانی که ایمان دارند در راه خدا پیکار می کنند و کسانی که کافر شده اند در راه طاغوت پیکار می کنند .
إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّهَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ /توبه ۱۱۱
یعنی :خداوند از مردم جانها و مالهایشان را خرید و در مقابل این که بهشت از آنها است در راه خدا کار زار بکنند بکشند و کشته شوند .
ما در راه دعوت با ضرر و زیانهای متنوع و بسیاری روبرو می شویم و این به جهت سنت خداوندی است و صبر و تحمل در بابر شداید و سختی ها بدون داشتن توشه ای از ایمان و تقوی ممکن نیست .
لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ وَأَنفُسِکُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ مِن قَبْلِکُمْ وَمِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُواْ أَذًى کَثِیرًا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ /آل عمران ۱۸۶
در مالها و جان های خویش بلیه ها می بینند و از کسانی که پیش از شما کتابشان داده اند و از کسانی که شرک ورزیده اند ناهنجاریهای بسیاری می شنوید .اگر صبوری کنید و پرهیزگار باشید صبر و پرهیزگاری از کارهای پسندیده است .
۱. و این منطق پیامبران خدا در برابر آزار و اذیت کفار بود : وَمَا لَنَا أَلاَّ نَتَوَکَّلَ عَلَى اللّهِ وَقَدْ هَدَانَا سُبُلَنَا وَلَنَصْبِرَنَّ عَلَى مَا آذَیْتُمُونَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُونَ
/ابراهیم ۱۲
یعنی :چرا به خدا که به راههایمان هدایت کرده توکل نکنیم به راستی بر آزار های که به ما می رسانید صبر می کنیم و توکل کنندگان باید به خدا توکل کنند .
و منطق جادوگران فرعون پس از این که ایمان آوردند در برابر تهدید های وی چنین بود : قَالُوا لَن نُّؤْثِرَکَ عَلَى مَا جَاءنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالَّذِی فَطَرَنَا فَاقْضِ مَا أَنتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِی هَذِهِ الْحَیَاهَ الدُّنْیَا * إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِیَغْفِرَ لَنَا خَطَایَانَا وَمَا أَکْرَهْتَنَا عَلَیْهِ مِنَ السِّحْرِ وَاللَّهُ خَیْرٌ وَأَبْقَى /طه ۷۳-۷۲
گفتند:هرگز تورا بر این حجت ها که به سوی ما آمده و آن که ما را آفریده ترجیح نمی دهیم هر چه می خواهی بکن که فقط در زندگی این دنیا صاحب فرمان و اختیاری ما به پروردگارمان ایمان آورده ایم که گناهانمان را با این جادو گری که با اکراه بدان وادارمان کرده بودی بیامرزد که خدا بهتر است و پاینده تر .
چقدر احتیاج داریم که خداوند در طرق دعوت ما را ثابت قدم بدارد و شک و تردیدی به درونمان راه نیابد تا باعث دوری و کناره گیری از واجبات گشته و ادای آن را سنگین و گران جلوه نماید خداوند نعمت ثبات را برای مسلمانان منت نموده و می فرماید : یُثَبِّتُ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُواْ بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَفِی الآخِرَهِ/ابراهیم ۲۷
یعنی :خدا کسانی را که ایمان آورده اند به گفتار استوار در زندگی دنیا و آخرت استواری می دهد .
إِذْ یُوحِی رَبُّکَ إِلَى الْمَلآئِکَهِ أَنِّی مَعَکُمْ فَثَبِّتُواْ الَّذِینَ آمَنُواْ / انفال۱۲
یعنی :و چون پروردگارت به فرشتگان وحی کرد که من با شما هستم پس مؤمنان را ثبات دهید .
داعیان حق در طریق دعوت از طرف دشمنان با انواع مختلفی از مشکلات چون وعده و وعید ترس و تهدیدو…روبرو می شوند و بعضی هم بر اثر این مشکلات و تهدیدات دشمن از وظیفه ی دعوت کناره گیری می کنند و در گوشه ای می نشینند و فقط کسانی از آن ورطه نجات می یابند که به سلاح ایمان مجهز بوده و دارای توشه ی تقوی و پرهیز گاری باشند .خداوند می فرماید :
یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَهٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللّهَ لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ * الَّذِینَ اسْتَجَابُواْ لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَواْ أَجْرٌ عَظِیمٌ * الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَاناً وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ * فَانقَلَبُواْ بِنِعْمَهٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ لَّمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُواْ رِضْوَانَ اللّهِ وَاللّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ * إِنَّمَا ذَلِکُمُ الشَّیْطَانُ یُخَوِّفُ أَوْلِیَاءهُ فَلاَ تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ / آل عمران ۱۷۵-۱۷۱
یعنی :به نعمت و کرم خدا شادمانند و خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمی کند کسانی که خدا و پیامبر را پس از ان چشم زخم که به ایشان رسیده بود نیکو کاران و پرهیز گارانشان اجابت کردند پاداشی بزرگ دارند کسانی که مردم به آنها کفتند مردمان برای جنگ با شما گرد آمده اند بترسید ایمانشان فزون شد و گفتند :خدا ما را بس که نیکو تکیه گاهی است آنگاه با نعمت خدا و بهره وری باز گشتند و بدی به آنها نرسیده بود و خدای دارای کرمی بسیار است این شیطان است که یاران خویش را می ترساند اگر براستی مؤمنید از آنها نترسید و از من بترسید .
ما در راه دعوت به تحکیم پیوند برادری و دوستی نیازمندیم تا در امور دعوت از طریق مذاکرات و دیدارها تعاون و تفاهم ایجاد گردد و این رابطه تنها در میان مسلمانان به صورت درست و واقعی به وجود می آید .
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ / توبه ۷۱
یعنی :مردان مؤمن و زنان مؤمن بعضی از ایشان دوستان دیگرند .
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ / حجرات ۱۰
یعنی :حقاًکه مؤمنان برادرند پس میان دو برادرتان صلح و آشتی برقرار کنید و از خدا بترسید شاید خدا شما را مورد رحمت خویش قرار دهد .
حضرت محمد «ص»این دوستی و محبت را شرط ایمان کامل بیان نموده و می فرماید:
ایمان فردی از شما کامل نمی شود مگر آنکه هرچه را که برای خود دوست می دارد برای برادر خود نیز دوست بدارد »
داعیان راه حق در اثنای دعوت با موانع و عوامل ناگواری مواجه می شوند که باعث توقف و کسالت می گردد تا جای که اگر وضع ادامه یابد به ترک آن می انجامد .ولی در این موقعیت مسلمانان می توانند ثمره ی صبر و استقامت و پیروزی حق و حقیقت را چنان که قرآن وعده داده به همدیگر یاد آوری کنند و از آن پند گیرند تا بتوانند خویشتن را از این ورطه نجات بخشند و در رهای از آن همدیگر را مساعدت نمایند .
داعیان راه حق با صحنه ها و مواضع مختلف رو در رو می شوند که آنان را در رنج و سختی و سرگردانی می افکند در این هنگام داعیان حق باید موضعشان را در برابر این واقعیات و حوادث مطابق احکام اسلامی و ارزشهای والای اسلام و حق و حقیقت روشن سازند و حق را بگویند اگر چه به رنج و مشقت دچار گردند و این حقیقت گوی بدون داشتن ایمان و توشه ای از تقوی و پرهیز گاری ممکن نیست :
وَمَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ وَمَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ / طلاق۳-۲
یعنی :هرکه از خدا بترسد برای وی راه برون رفتنی می نهد و از آنجا که به حساب نمی آورد روزیش می دهد و هر که به خدا توکل کند خدا او را کفایت کند .
وَمَن یُؤْمِن بِاللَّهِ یَهْدِ قَلْبَهُ / تغابن ۱۱
یعنی :هر که به خدا ایمان بیاورد خدا قلب او را هدایت می کند .
وَمَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ یُسْرًا / طلاق ۴
یعنی هر که از خدا بترسد وی را در کارش آسانی نهد .
رَبَّنَا آتِنَا مِن لَّدُنکَ رَحْمَهً وَهَیِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا / کهف ۱۰
یعنی :پروردگارا ما را نزد خویش رحمتی عطا کن و برای ما در کارمان راه یابی مهیا کن .
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا ژ احزاب ۷۰
یعنی :شما که ایمان دارید !از خدا بترسید و سخن صواب گویید .
در حدیث شریفی آمده است :
«بهترین جهاد گفتن سخن حق در پیش سلطان ظالم است »
در صحنه ی دعوت بر هر فردی واجب است که احکام خداوند را در کل گفتار و کردارش مراعات نموده و کوچکترین تخلفی از امر خداوند ننمایند و در تمام امور و احوال اوامر پیامبر را مد نظر قرار دهد و بر وحدت صفوف و اتحاد و اتفاق بین افراد بکوشد و از وحدت و جماعت مسلمانان خارج نشود و برای برآورده شدن این مقصود ایمان راستین لازم است تا صاحبش را از کوتاهی و مخالفت و عدم تعهد باز دارد .
وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَهٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَن یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَهُ مِنْ أَمْرِهِمْ / احزاب ۳۶
یعنی :مرد و زن مؤمن را نرسد که وقتی خدا و پیامبرش چیزی را اراده کردند آنکه باشد ایشان را اختیار در کار خویش .
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ / آل عمران ۱۰۳
یعنی :همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید .
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا کَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَمْ یَذْهَبُوا حَتَّى یَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَأْذِنُونَکَ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ / نور ۶۲
یعنی :مؤمنان فقط آنهای هستند که به خدا و پیغمبرش گرویده اند و چون با وی بر کار جمعی باشند نروند تا از او اجازه خواهند کسانی که از تو اجازه می خواهند همانا کسانی هستند که به خدا و پیامبرش «ص»گرویده اند .
در راه دعوت به علم نافع نیاز مبرم وجود دارد تا شخص داعی دارای روشنای کامل و بصیرت تام شود اما برای رسیدن به این منظور فقط خواندن کفایت نمی کند بلکه ترس از خدا و خلوص نیت لازم است تا خداوند نیز علم و نور و توفیقی از جانب خود عطا نماید .
وَاتَّقُواْ اللّهَ وَیُعَلِّمُکُمُ اللّهُ / بقره ۲۸۲
یعنی :از خدا بترسید که خدا شما را تعلیم می دهد .
وَقُل رَّبِّ زِدْنِی عِلْمًا / طه ۱۱۴
یعنی :بگو پروردگارا مرا دانش افزای .
ما را در راه دعوت و صحنه های مختلف آن نیاز شدید به تأیید و توفیق خداوندی احساس می کنیم مخصوصاً هنگامی که با تزویر و مکر و فریبکاری های مختلف دشمنان مواجه می شویم .خداوند می فرماید :
وَزُلْزِلُواْ حَتَّى یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللّهِ قَرِیبٌ / بقره ۲۱۴
یعنی :و متزلزل شدند تا آنجا که پیامبر «ص»و مؤمنان با وی همی گفتند :یاری خدا کی می رسد بدانید که یاری خدا نزدیک است .
و نصرت و کمک خداوندی فقط برای مسلمانان مجاهد میسر می شود آنجا نیز داشتن توشه ای از ایمان قوی عامل اساسی و شرط لازم تحقق و نصرت و یاری خداوندی است . وَکَانَ حَقًّا عَلَیْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِینَ / روم ۴۷ و یاری مؤمنین بر ما لازم است .
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَیَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ / غافر ۵۱
یعنی :ما پیامبران خود را با کسانی که ایمان آورده اند در زندگی این دنیا و روزی که گواهان قیام می کنند یاری می کنیم .
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَى لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا/نور ۵۵
یعنی :خدا به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند وعده داده که در این سرزمین جانشینشان کند چنان که پیش از ایشان را جانشین کرد و دینشان را که برای ایشان پسندیده است استقرار دهد و ترسشان را به ایمنی تبدیل کند مرا عبادت کنند و چیزی را برای من شریک قرار ندهند .
سر انجام بر ما لازم است که بر عهد وفادار باشیم و هرگز نباید آن را شکسته یا تبدیل و تعویض نماییم تا بتوانیم خود را مشمول یاری خداوند گردانیم و در این راه ایمان و تقوی بهترین زاد و توشه است .
بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ / آل عمران ۷۶
یعنی :بلکه هر که به پیمان خویش وفا کند و پرهیزگار باشد خدا پرهیز گاران را دوست دارد .
مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا / احزاب ۲۳.
یعنی :از جمله ی مؤمنان مردانی اند که به پیمانی که با خدا داشته اند وفا کرده اند برخی شان نذر خویش را انجام داده اند و برخی از ایشان در حال انتظار می باشند و و بدل نکردند و هیچ وجه بدل کردنی .
میزان احتیاج ما به توشه ی راه چنان زیاد است که بی آن نمی توانیم قدمی برداریم و یا عمل خیری انجام دهیم .باید بیش از پیش به فکر ذخیره ی توشه ی ایمان و تقوی در وجود خود باشیم و همواره در افزودن آن بکوشیم و از کاهش آن جلوگیری کنیم .
————————————————
منبع : توشه راه
مؤلف :استاد مصطفی مشهور
مترجم: نعمت الله شهرانی
انتشارات : نشر احسان
