تربیت، اخلاق و تزکیه

معنای واقعی عبودیت

 

معنای واقعی عبودیت

استاد ناصر سبحانی

عبودیّت عبارت است از فرمانبرداری بی چون و چرا از دین خداوند و این مترادف است با قوانینی که انسان را برای استفاده ی درست از مظاهر رحمت خداوند در زمینه ی تزکیه ی نفس هدایت می کند ، یعنی انسان از لحظه ی پا نهادن به دوران آگاهی تا وقتی که می میرد، بایستی زندگی اش عبارت از اطاعت بی چون وچرا باشد و برای این هدف است که آفریده شده است .

انسان برای تزکیه ی نفس خود بایستی در زمینه های مختلفی کار کند ، مثلاً در ایجاد ارتباط با خداوند ،با خود،با افراد همنوع خود ،با نظامی که حاکم است ،و با نعمتهای خداوند .

در ارتباط با خداوند :    انسان مسئول است همیشه با او در ارتباط باشد .

در ارتباط با خود :       شناختن معروفها ومنکرها و بعد تحّقق بخشیدن به معروفها در خود و دوری گزیدن از منکرها ست .

در ارتباط با همنوع :     از نزدیک ترین  فرد به انسان که همسر و مکمل اوست ،شروع می شود و به اصول و فروع ( والدین، اولاد، اقربین، ذویالقربی،جامعه یبشری) می رسد .در این ز مینه نیز انسان موظّف است که آنچه را در اختیار دارد و دیگران بدان نیازمندند،به آنان برساند و آنچه راکه در اختیار دیگران است و او بدان نیازمند است ، طبق ضوابطی از آنان در یافت کند زندگی اجتماعی را به معنای واقعی آن برقرار کند . این نوع زندگی عبارت از آن است که استعدادها پس از قرار گرفتن در کانال  خاصّ خود ،با هم مرتبط و هماهنگ شوند و وظیفه ای که بر عهده ی انسان است با به کار گرفتن این استعدادها ،تحقّق یابد .

در ارتباط با نظام حاکم :   اگر حاکم طبق آنچه خداوند نازل کرده فرمانروای می کند ،انسان بایستی سمع و طاعه داشته باشد و از نصیحت بهره گیرد و اگر حاکم طبق آنچه خداوند نازل کرده فر مان نمی راند ، وظیفه ی دیگری دارد و آن این که زمینه ی براندازی اش را فراهم کند و بعد عملاً هم آن را براندازد و به جای آن حکومتی  خدای برپا کند .طبعاً این زمینه سازی زمان بسیاری می خواهد .

در ارتباط با نعمت ها :   ضوابط خاصّی در مورد به دست آوردن نعمت ها و استفاده کردن از آنها وجود دارد که انسان مسئول رعایت آنها است .این خلاصه ی مفهوم عبودیت است که به عهده ی انسان ها گذاشته شده است .

 

 

اخلاص و رعایت کردن قالبها ،دو رکن عبودیت

 

مسئله مهمّی که در اینجا بایستی به آن توجه شود ،این است که عبودیت تنها تحقّق بخشیدن به قا لب ها و ظواهر نیست ، مثلاًدر روزه تنها آن قسمت ظا هری اش که خود داری از خوردن و آشامیدن و روابط جنسی است ، یا این که تنها بیع و رهن و اجاره طبق ظوابط دینی انجام شود و همچنین تنها ازدواج و طلاق و از این قبیل مسایل که مطابق با ظوابط دینی صورت پذیرد ، ملاک نیست و همین طور سایر مسایل. قبلاً یاد آور شدیم که عبودیت دو رکن دارد : یکی رعایت قالب های مقرّرشده از جانب شریعت ، دوم اخلاص در تحقّق بخشیدن به این قالب ها ،بگونه که فقط به خاطر خدا این کارها انجام شود .اگر یکی از این دو رکن نباشد عبودیت صورت نمی پذیرد ؛ مثلاًاگر کسی از طلوع فجر تا غروب خورشید از خوردن و آشامیدن و روابط جنسی خودداری کرد ،امّا به خاطر خدا نبود – خواسته تمرین کند و یا اعتصاب غذا کرده ویابه دلایل دیگر – در این صورت نمی توان گفت این خودداری به خاطر خدا انجام شده و عبادت است .اساساً این کار عبودیّت نیست و روزه تلقی نمی شود .تنها در صورتی روزه خواهد بود که این خودداری به خاطر خدا و تمرین برای متّقی شدن باشد : ( لعلّکُم تَتَّقونَ ) .

شاید یکی بگوید : شخص می تواند تمرین های دیگری به جای خوداری از خوردن و آشامیدن و روابط جنسی انجام دهد تا متّقی شود و به آن نتیجه برسد و دیگر نیازی به خوداری از خوردن و آشامیدن و روابط جنسی نباشد ؛ امّا چون خداوند علیم وحکیم می دانسته که تنها با این شیوه و قالب خاص است که آن هدف خاص به تحقّق می رسد ، و گرنه  این کار را نمی کرد ؟ زیرا او حکیم است و کار بیهوده ای انجام نمی دهد .

بنابراین عبودیت فقط در صورتی تحقّق می یابد ، که هم قالب و شیوه های مقرر شده از سوی خداوند رعایت گردد و هم اخلاص و رضایت او مورد نظر باشد . لذا انسان تنها در صورتی به مقام عبودیت نائل خواهد آمد ، که همه ی زندگیش را با فرامین و دستورات دین خدای تبارک و تعالی تطبیق دهد و همیشه با خدایش در ارتباط باشد ، چون خالصانه برای خدا عمل کردن ممکن نیست مگر با ارتباطی مستمر در کانال مقرر شده از طرف خداوند .

‫۲ دیدگاه ها

  1. با سلام و خسته نباشید
    خوشحالم از این که تلاش هایی در جهت روشن کردن راه مردم مخصوصا جوانان از طریق اینترنت صورت می گیرد .موفقیت روزافزون شما را از درگاه ایزد منان خواستارم.
    در ضمن خواسته بودید در زمینه ی ترجمه ی متون از عربی به فارسی یاریگرتان باشم.در زمینه ی زبان عربی شاید زیاد نتوانم مطلب به خوبی ترجمه کنم.فقط در زمینه ی زبان انگلیسی مطالبی از سایت های معتبر اسلامی ان شاءالله ترجمه خواهم کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخ دادن معادله امنیتی الزامی است . *

دکمه بازگشت به بالا