نقش و مسئولیت های زنان در دیدگاه ما
نقش و مسئولیت های زنان در دیدگاه ما
: صلاح الدین بهاء الدین / مترجم: عبدالعزیز سلیمی
ما زنان را همچون انسانی مسئول و صاحب رسالت همسان با مردان نگاه می کنیم. اما ساختار جسمی و فیزیولوژی ویژه ی انسان ها، در مواردی به تفاوت میان تکالیف و مسئولیت های میان مردان، زنان، کودکان، بزرگتران و مادر و دختر و پدر و فرزند منجر می شود.
اما وجود تفاوت میان مسئولیت ها به هیج وجه به معنای تفاوت در ارزش گذاری و برتری یکی بر دیگری در مقام انسانی و حقوق و احترام و امتیازهای مادی و معنوی نیست. در واقع پدیده ی سرکوبی و حق کشی و منزوی نمودن زنان در جامعه های ما نوعی عرض اندام در برابر آموزه های اسلام، و مخالفت صریح با تعالیم دینی به شمار می آیند و ستمی سرچشمه گرفته از عرف و عادات جاهلی توسط برخی از آدم های سست ایمان بوده و دامن اسلام از چنان ستم و حق کشی هایی پاک است.
این حقیقت بر همگان عیان است که ستم بر زنان و سرکوبی ایشان و زیر پا نهادن حقوقشان در جامعه های ما، به مراتب کمتر از جامعه های غربی است. زیرا زنان در جوامع غربی به جای تلاش برای آزادی، متأسفانه آنان را به صورت کالایی سیاسی و اقتصادی درآورده اند.
اما ما بنا بر آموزه های ایمانی و اصیل دین اسلام بر روی این موضوع تأکید می ورزیم که زنان نیمه ی جامعه و مربی نیمه دیگر و همسان و همسر مردان هستند و به خاطر قرار گرفتن در کنار مردان به عنوان خواهر، دختر، مادر و همسر، اسلام آنان را جفت و همسان با مردان به شمار می آورد.
البته ما همراه با این باور در جهت اصلاح شناخت و اطلاع رسانی به عامه ی مردم و برداشتن موانع موجود بر سر راه بازپس گیری حقوق غصب شده ی زنان و باز گردانیدن محترمانه ی ایشان به مقام والایشان در عصر رسول خدا (ص) به طور مداوم و در هر شرایطی تمامی توان خود را به کار خواهیم گرفت تا بار دیگر با توجه به ویژگی ها و توانایی ها و تخصص هایشان وارد عرصه های زندگی مانند مدرسه، مسجد، دانشگاه، و مهارت های علمی، سیاسی و سیستم های حزبی و جمعیت ها و کانون های حرفه ای و شغلی شوند و این بازگشت آنان بر اساس برنامه های شرعی، هدفمند و اصیل صورت پذیرد.
زیرا امکان ندارد که این چنین حرکت اصلاحی بدون پایبندی تام و تمام و بدون دوری از مرزشکنی شرعی و پرهیز از کوتاهی و توجیهات ناصواب و خودداری از بازی با احکام شریعت از یک طرف، و از طرف دیگر کنار نهادن راهکارهای خشکه مقدس و افراط و سختگیری، به هدف خود یعنی چیره شدن بر انبوه مشکلات و آداب و رسوم ریشه دار دست پیدا نماید. زیرا گناه حرام کردن حلال از حلال نمودن حرام، کمتر نیست.
همانگونه که پیامبر بزرگوار اسلام فرموده اند: «حلال و حرام هر یک معلوم و مشخص اند» و خارج از این دو امور آشکار، در دایره ی متشابهات، باید به دیگر امور – که در میان آن دو خط قرار دارند – به چشم مباح، مقبول یا نهی نشده نگاه کرد و بدون برخورداری از سرمایه ی علمی و تخصصی و مهارت، به هیچ وجه وارد میدان فتوا و بیان حکم درباره ی اوضاع و احوال نشد. زیرا این نگرانی هست که خواسته یا ناخواسته وارد حریم تحلیل حرام یا تحریم حلال بشویم.
پدیده ی زیر پا نهادن حقوق و منزوی گردانیدن زنان در جامعه ی اسلامی و بی توجهی به آنان به عنوان انسانی مکلف و مسئول، غالباً بر اثر پیشگیری واقعه پیش از وقوع یا «سد ذریعه» صورت گرفته است. اما در این جا این پرسش مطرح می شود که آیا می توان به بهانه ی جلوگیری از حرامی احتمالی، مرتکب حرامی حقیقی گردید؟
نه! به هیچ وجه قانون و مرزشکنی روا نیست، این هر دو قشر زنان و مردان هستند که دو بال جامعه اند و ساختار جامعه را شکل می دهند و به عمل صالح – با توجه به تمامی معنی و دلالت آن – اقدام می نمایند و این «ایمان» است که انگیزه و سرچشمه ی الهام و عملکرد هر دوی ایشان شده است و کنار گذاشتن هر یک از آنان از میدان «عمل صالح» و اقدام مفید و سازنده به بهانه ی احتیاط به هیچ وجه روا نیست. فراتر از این ما در برابر مسلح نمودن زنان به اسلحه ایمان، و آموزش آنان در به کارگیری هر چه بهتر توانایی هایشان، و تربیت و تزکیه و ایجاد انگیزه و توان برای عمل صالح و سازنده، مسئولیت ایمانی و تاریخی داریم.
در عرصه ی تحلیل امور و اوضاع و سنجش و مقیاس آن ها با یکدیگر، معیار و میزان، سرچشمه گرفتن و برخاستن آن ها از ایمان از یک طرف، و از طرف دیگر صالح و صحیح و درست بودن آن راهکارها و عملکردها است. بر همین اساس است که در قرآن آیات بسیاری در ارتباط با « ایمان و عمل صالح» بدون تبعیض میان زنان و مردان آمده است:
« وَمَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتَ مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ وَلاَ یُظْلَمُونَ نَقِیراً » (نساء/۱۲۴)
« کسی که اعمال شایسته انجام دهد و مؤمن باشد – خواه مرد و خواه زن – چنان کسانی داخل بهشت شوند ، و کمترین ستمی بدانان نشود. »
« مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ » (نحل/۹۷)
« هرکس چه زن و چه مرد کار شایسته انجام دهد و مؤمن باشد ، بدو ( در این دنیا ) زندگی پاکیزه و خوشایندی می‌بخشیم و ( در آن دنیا ) پاداش ( کارهای خوب و متوسّط و عالی ) آنان را بر طبق بهترین کارهایشان خواهیم داد . »
« وَمَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا یَخَافُ ظُلْماً وَلَا هَضْماً » ( طه/۱۱۲)
« و هر کس کارهای نیکو انجام دهد ، در حالی که مؤمن باشد ، نه از ظلم و ستمی می‌ترسد ( که بر او رود ، و مثلاً بر گناهانش افزوده شود ) و نه از کم و کاستی می‌هراسد ( که گریبانگیر کارهای نیک و پاداشش شود . چرا که حساب خدا دقیق است ) . »
« مَنْ عَمِلَ سَیِّئَهً فَلَا یُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَمَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ یُرْزَقُونَ فِیهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ » (غافر/۴۰)
« هر کس عمل بدی انجام دهد ، ( در آخرت ) جز همسان آن ، کیفر داده نمی‌شود ، ولی هر کس کار خوبی انجام دهد ، خواه مرد باشد یا زن – به شرط این که مؤمن باشد – چنین کسانی به بهشت می‌روند و در آنجا نعمت و روزی بدیشان بدون حساب و کتاب عطاء می‌گردد . »
———————————————————–
منبع: اندیشه و سیاست/ مؤلف: صلاح الدین بهاء الدین / مترجم: عبدالعزیز سلیمی / انتشارات: تریفه ۱۳۹۱
