اسلام و قرآن از دیدگاه دانشمندان و متفکران غرب

دیدگاه دانشمندان و متفکران غرب در مورد اسلام

نویسنده: کمال روحانی

چه بسا برای مسلمانی واقعی و کسی که از عمق جان و بن دندان به اسلام و آموزه های وحیانی آن ایمان دارد، گمانه ریزی و شبهه افکنی های دشمنان مهم نباشد و خللی در باور وی ایجاد نکند ولی کسانی می خواهند، بدانند متفکران و دانشمندان دیگر ملل در مورد اسلام و قرآن کریم چگونه می اندیشند، لذا در این مقال، دیدگاه ونظر عده ای معدود از اساتید و دانشمندان غیر اسلامی را ذکر خواهیم کرد، بدان امید مطلوب واقع گردد.

v      سر ویلیام موئیس، دانشمند و مورخ انگلیسی (۱۸۱۹-۱۹۰۵م)

” قرآن محمد (ص) کتابی است پر از دلائل واضح و منطقی و مسایل یب شمار علمی و قوانین قضایی و حقوقی و دستورات عالیه که برای حفظ حیات اجتماعی و مدنی در این کتاب مقدس با عبارات  ساده در عین حال محکم و منظم آمده است که خوانندگان را مجذوب می نماید. “[۱]

v      فرد گیوم، استاد دانشگاه لندن، دانشمند انگلیسی (متولد۱۸۸۸م)

” قرآن، کتابی است که ادبیات خاصی دارد و نمی توان تأثیر آن را در ترجمه حفظ کرد. قرآن آهنگ خاص و زیبائی عجیب و تأثیر عمیقی دارد، که گوش انسان را نوازش می دهد.

بسیاری از مسیحیان عرب، تحت تأثیر شیوه ی ادبی قرآن قرار گرفته اند. قرآن بسیاری از مستشرقین را نیز به خود جلب کرده است، هنگامی که قرآن خوانده می شود ما مسیحیان می بینیم اثری جادویی دارد که توجه شنونده را به سوی جملات عجیب و اندرزهای عبرت انگیز خود، جلب می کند. وجود چنین امتیازاتی این طرز تفکر را می بخشد که قرآن قابل رقابت نیست. و حقیقت این است که در ادبیات عربی با آن همه گستردگی که در نثر و شعر دارد چیزی که بتواند مقارنه و موازنه با قرآن کند یافت نمی شود. “[۲]

v      پرفسور آرتور آربری، دانشمند و خاور شناس انگلیسی (۱۹۰۵-۱۹۶۹م)

 ” زمانی که به پایان ترجمه ی قرآن نزدیک می شدم، سخت در پریشانی به سر می بردم، اما در طول ایام پریشانی، قرآن نویسنده را چنان آرامشی می بخشید و چنان حفظ می کرد که برای همیشه رهین منتشر گردید.

از این جهت، من سپاس خود را به آن قدرتی که به بشر الهام نمود و به آن پیامبری که نخستین بار این صحیفه را ابلاغ کردتقدیم می دارم.

…. در تمام این مدت که وظیفه مطلوب خود را انجام می دهم خاطرات آن شب های رمضان را به یاد می آورم؛ آن هنگامی که در ایوان خانه ی جزیره مانند خود نشسته بودم در حالی که شیفته و فریفته الحان خوش قرآن شیخ ریش سفید همسایه بودم که با لذت زیاد و اشتیاق تمام برای مؤمنان و پرهیز گاران  قرآن تلاوت می کرد و من در حالی که دیانت اسلام ندارم، قرآن را خواندم تا آن را درک کنم و به تلاوت آن گوش دادم تا مجذوب آهنگ های نافذ و مرتعش کننده اش شوم و تحت تأثیر آهنگ هایش قرار گیرم و با همان کیفیت که مؤمنان نخستین و واقعی داشتند نزدیک گردم تا آن را بفهمم.

در برابر آن زحمات، این نعمت عظیمی که درک قرآن است برایم حاصل شد، لذا این اثر ناقص – یعنی ترجمه خود را به یاد آن خاطرات رویا انگیز شب های مصر اهدا می کنم.  “[۳]

v      هربرت جورج ولزز، دانشمند و محقق انگلیسی (۱۸۶۶-۱۹۴۶م)

در پاسخ سوالی که یکی از مجله های علمی در اروپا نموده بود که بزرگ ترین کتابی که از آغاز تاریخ بشر تا کنون بیشتر از سایر کتب در دنیا تأثیر بخشیده و از همه مهم تر به شمار آمده کدام است، چند کتاب را نام برد و در پایان نوشت:

” اما کتاب چهارم که مهم ترین کتاب دنیاست، قرآن است؛ زیرا که این کتاب آسمانی اثری که در دنیا گذارد نظیر آن را هیچ کتابی به خود ندیده است. قرآن کتاب علمی و دینی و اجتماعی و تهذیبی و اخلاقی و تاریخی است. مقررات و قوانین و احکام آن با اصول قوانین و احکام آن با اصول و قوانین و مقررات دنیای امروز تطبیق می کند و برای همیشه قابل پیروی و عمل است هر کس بخواهد دینی اختیار کند که سیر آن با تمدن بشر پیشرفت داشته باشد باید که دین اسلام را اختیار نماید و اگر واهد که معنی این دین را بیابد به قرآن مراجعه کند. قرآن بهترین راهنمائی یک عقیده قلبی یعنی توحید و اخلاق فاضله است. در قرآن بهترین عبارات و عالی ترین جملات نازل گردیده، اسلوب فصاحت و بلاغت آن به حدی زیباست که عقول عقلا را حیران ساخته است، قرآن کتابی است ابدی و جهانی. “[۴]

v      ج.م. رود ویل، اسلام شناس انگلیسی

وی در مقدمه ای که بر ترجمه قرآن نوشته و در سال ۱۸۷۶م به طبع رسیده، چنین نظر داده است:

” باید اعتراف کرد که قرآن، به واسطه ی ارشادات عالیه و نظریات عمیقش سزاوار است که مورد توجه کامل قرار گیرد. این کتاب، همان روح قوی می باشد که یک ملت نادان و فقیر رامنقلب ساخت و تمدن نیرومندی را که رونقی کامل داشت به وجود آورد. تمدنی که بال های خود را از سمت مغرب تا اسپانیا و از سمت مشرق، به حدود هند گسترش داد و در اندک زمانی امپراطوری بزرگی را تأسیس نمود. قرآن، مقام والائی دارد؛ زیرا نام خداوند و خالق جهان و ستایش او را در میان ملل بت پرست، نشر داد و آن را به همه کس اعلام نمود. اروپا باید فراموش نکند که مدیون قرآن است. همان کتابی که آفتاب علم را در میان تاریکی قرون وسطی در اروپا، جلوه گر ساخت. “[۵]

v      دکتر مارکس، دانشمند انگلیسی (۱۸۱۸-۱۸۸۳م)

” قرآن، شامل پیام های خدایی است که در تمام کتب مقدس عموما” بای جمیع ملل آمده و آن از جمله مسائلی است : که فکر و اندیشه خداشناسی و یگانه پرستی را تأیید نموده، وحدانیت مصدری را تثبیت می کند که راهنمایان بشر و معلمان بزرگ تعلیمات خود را از آن فرا گرفته اند و از آن استمداد می جویند.

در قرآن آیاتی موجود است که اختصاص به طلب علم و دانش و تفکر و بحث و تدریس دارد و چاره ای جز اعتراف ندارم که این کتاب محکم بسیاری از اشتباهات بشر را تصحیح کرد. “

v      کینت گریک، استاد دانشگاه کمبریج انگلستان

” من مسلمان نیستم تا بگویم قرآن کلام خدا می باشد. ولی در مدت چهارده قرن که از آمدن قرآن می گذرد هیچ کس تنوانسته است در زبان عربی کلامی بیاورد که با قرآن برابری نماید. قرآن کتابی نیست که برای یک دوره به خصوص آمده باشد، کتابی است جاوید برای تمام اعصار و تا جهان است نوع بشر می تواند ( و باید) که قرآن را راهنمای زندگی خود قرار بدهد و بر طبق دستور های آن رفتار نماید. چرا قرآن برای یک دوره به خصوص نیامده و هرگز کهنه نمی شود و تا روزی که نوع بشر باقی است راهنمای انسان خواهد بود؟ زیرا چیزی وجود ندراد که در قرآن نیامده باشد. هنگامی که قرآن را برای نخستین بار گشودم و تحت تأثیر آن قرار گرفتم، تصور کردم اثری که آن کتاب در من کرده استثنائی است و در سال های بعد که با چندین تن از مترجمان قرآن به زبان های اروپایی مکاتبه کردم و بعضی از آن ها را دیدم، دریافتم تأثیری که خواندن قرآن در ما اروپاییان می کند همگانی است، اما مشروط براین که قرآن در متن اصلی خوانده شود و ترجمه قرآن در هیچ یک از زبان های اروپایی تأثیر اصلی را ندارد. “[۶]

v      ویل دورانت، دانشمند محقق و مورخ معروف معاصر ( متولد۱۸۸۵م)

” در قرآن قانون و اخلاق یکی است، رفتار دینی در قرآن شامل رفتار دنیوینیز هست و همه ی امور آن از جانب خدا و به طریق وحی آمده است. قرآن ، شامل مقرراتی در خصوص ادب و تندرستی و  ازدواج و طلاق و رفتار با فرزند و برده و حیوان و تجارت و سیاست و ربا و دین و عقود و وصایا و امور صناعت و مال و جریمه و مجازات و جنگ و صلح است مدت چهارده قرن، قرآن در حافظه ی اطفال مسلمان محفوظ مانده و خاطرشان را تحریک کرده، اخلاقشان را فرم داده و قریحه صدها میلیون مرد را صیقلی کرده است. قرآن در جان های ساده عقایدی آسان و دور از ابهام پدید می آورد که از رسوم و تشریفات ناروا و از قید مراسم بت پرستی و کاهنی آزاد است، و ترقی اخلاق و فرهنگ مسلمانان به برکت آن انجام گرفته و اصول نظم اجتماعی و وحدت جمعی را در میان آن ها استوار کرده و به پیروی مقررات بهداشت ترغیب شان کرده، عقولشان را از بسیاری اوهام و خرافات و از ظلم و خشونت رهائی داده. “[۷]

v      دکتر فلیپ.ک. حتی، استاد دانشگاه پرینسون ( متولد ۱۸۸۶م)

” قرآن کلام خداست و آخرین کتاب وحی نازل از آسمان است.این کتاب الهی ازلی و غیر مخلوق است. آن چه از قرآن است: از حروف و قراآت و اسالیب لغوی و مجازات کلامی مطابق است به عینه با ام الکتاب یا لوح محفوظ در سماء علوی ابدالاباد وجود دارد. قرآن از تمام معجزات بزرگ نر است و اگر سراسر اهل عالم جمه بشوند همانا از آوردن مثل آن عاجز خواهند ماند… مؤثرترین قسمت های قرآن شریف که به اعماق ضمیر و درون نفس انسانی نفوذ می کند آن قسمتی است که از مسئله آخرت و عقبی سخن می گوید… اوامر و احکام قرآنی منحصر به چند اصل نیست؛ مثلا” قاعده احسان یکی از مقررات شریف قرآنی است و مانند دیگر کتب آسمانی که متضمن تعالیم عالیه اخلاقی است در قرآن شریف آیات عدیده که نمونه اعلای مکارم اخلاق است نازل شده. “[۸]

v      پرفسور مری گلیورد دورمان، دانشمند و خاورشناس

” قرآن لفظ به لفظ به وسیله جبرئیل بر محمد (ص) وحی شد و هریک از الفاظ آن کامل و تمام است. قرآن معجزه ای است جاوید و شاهد بر راست بودن ادعای محمد (ص) قسمتی از جنبه ی اعجاز آن مربوط به سبک و اسلوب انشای آن می باشد، و این سبک و اسلوب به قدری کامل و عظیم و با شکوه است که در حقیقت امر نه جن و نه انس توانایی بر آوردن مثل آن را ندارند و نمی توانند کوچکترین نظیر و شبیه به آن بیاورند. قسمت دیگر از اعجاز قرآن مربوط به تعلیمات و پیشگویی های است که در آن مندرج می باشد و این قرآن به نحو اعجاز دارای اطلاعاتی است که مرد درس نخوانده ای؛ مانند محمد (ص) هیچ گاه قادر نبود شخصا” آن کلمات و الفاظ و اطلاعات را جمع آوری کرده باشد.”[۹]

v      دکتر جرینه، هنگامی که علت مسلمان شدن او را سؤال کردند، پاسخ داد:

” من در تمام آیات قرآنی که در زمینه ی علوم طبیعی و بهداشتی و طبی بود مطالعه کردم و آن ها را به خوبی فهمیدم و با علوم جدید منطبق دیدم از این رو مسلمان شدم؛ زیرا یقین کردم که محمد (ص) متجاوز از هزار سال پیش بدون این که معلم بشری داشته باشد، حق را بیان کرده است اگر هر عالمی آیات مربوط به علم خود را در قرآن مطالعه کند و خود را از غرض دور نگه دارد، بدون تردید مانند من مسلمان خواهد شد. “[۱۰]

v      سُدیو، مستشرق و نویسنده مشهور فرانسوی (۱۸۱۷-۱۸۹۳)

” در قرآن چیزی از مقررات اخلاقی و اجتماعی فو گذار نشده و قوانین آن بر پایه ی علم و اساس آن بر عدل و احسان استوار است و هدف آن نشان راه حق و جلوگیری از باطل و دفع گمراهی و ضلالت و یبرون رانده بشر از تارکی های ذلت و خواری به سوی نور و فضائل و کمالات انسانیت است. قرآن توانست مردم عرب را از انواع فجایع و رسوائی ها و ارتکاب گناه باز دارد و آن ها را به راه راست هدایت فرماید، این کتاب، مشتمل بر حقایقی است که چشم های عیب جویان را از دیدن و گوش های آن ها را از شنیدن کور و کر کرده است. “[۱۱]

v      دکتر موریس فرانسوی

” محققا” قران، بهترین و برترین کتابی است که قلم صنع و دست هنر ازلی برای بشر، ظاهر ساخته است. قرآن برترین کتابی است که عنایت ازلی به سوی بشر فرستاد و آن کتابی است که شک و ریب در آن راه ندارد. بدون کوچک ترین اغراق یا تعصب باید گفت از همه جهات معجزه است. “[۱۲]

v      پرفسور هانری کربن، اسلامشناس معاصر فرانسوی

” اگر اندیشه محمد (ص) خرافی بود و اگر قرآن او وحی الهی نبود، هرگز جرأت نمی کرد بشر را به علم دعوت کند. هیچ بشری و هیچ طرز فکری به اندازه محمد (ص) و قرآن به دانش دعوت نکرده اند تا ان جا که در قرآن نهصد و پنجاه بار از علم و فکر و عقل سخن به میان آورده است. “[۱۳]

—————————————–

نام کتاب: دین سوزی معاصر / تألیف و تحقیق: کمال روحانی / نشر اراس