راه هدایت از مسجد می‌گذرد
راه هدایت از مسجد می‌گذرد
نویسنده: اسماعیل کس‌نزانی
«از آن وقت به بعد کسی را از خودمان ندیدم که از جماعت تخلّف نماید، مگر کسی که آشکارا منافق باشد و گاهی پیش می‌آمد که دو نفر یکی را کمک می‌کردند تا او بتواند خود را به مسجد برساند و در صف نماز بایستد.»
هدایت عبارت است از قرار گرفتن در مسیر دین و شریعت خداوند، هدایت یعنی عبادت خداوند و خدمت به خلق، یعنی تزکیه نفس و پاک کردن روح از آلودگی‌های گناه، هدایت یعنی صبر، یعنی تعهّد و سازندگی و …
اما برای نیل به چنین راهی و دستیابی به چنین خصوصیات و اهدافی، لازم است ایمان آوریم و عمل صالح انجام دهیم:
[إنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ یَهْدِیهِم رَبُّهُم بِإیمانِهمِ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمُ الأنهَارُ فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ] یونس/۹
«بی‌گمان کسانی که ایمان می‌آورند و کارهای شایسته انجام می‌دهند، پروردگارشان آنان را به سبب ایمان (راستین و کارهای نیک) رهنمودشان می‌نماید (و به بهشت نائلشان می‌کند که) جویبارها در زیر (کاخ‌های) ایشان، در بهشت پرنعمت روان است.»
آری! هدایت خداوند شامل حال افرادی خواهد شد که لیاقت خود را با ایمان و عمل صالح نشان دهند.
از ابن مسعود c روایت است که پیامبر h فرمود:
[مَنْ سَرَّهُ أنْ یُلْقَى اللهَ تَعَالى غَدَّاً مُسْلِمَاً فَلْیُحَافِظْ عَلَى هَؤلاءِ الصَّلَواتِ حَیثُ یُنَادِی بِهِنَّ فَإنَّ اللهَ شَرَعَ لِنَبیِّکُم h سُنَنَ الهُدَى وَ إنَّهُنَّ مِن سُنَنِ الْـهُدَى وَ لَو أنَّکُم صَلَّیْتُم فِی بِیُوتِکُم کَمَا یُصَلِّی هَذَا الـمُتَخَلَّفَ فِی بَیْتِهِ لَتَرَکَهُم سُنَّهَ نَبِیِّکُم، وَ لَوْ تَرَکْتُم سُنَّهَ نَبِیِّکُم لَظَلَمْتُم …]۱ مسلم
«کسی که خوشحال می‌شود از این که فردای قیامت به عنوان یک فرد مسلمان، خداوند را ملاقات کند، هر وقت صدای اذان را از هرجا شنید بدانجا برود، و نمازهایش را به صورت جماعت بخواند و بر این کار پیوسته محافظت نماید، خداوند سنت‌های راهنما و هدایت‌بخش را به پیامبران بخشیده است، که این نمازهای پنج‌گانه، از این گونه سنت‌ها می‌باشد، اگر شما به جای مسجد در خانه‌تان نماز بخوانید، همچنان که این مرد متخلف، نمازش را در خانه‌اش می‌خواند، آن وقت شما سنت پیامبرتان را ترک کرده‌اید، بدیهی است اگر سنت پیامبرتان را ترک کنید، گمراه می‌شوید.»
عبدالله c می‌گوید:
«از آن وقت به بعد کسی را از خودمان ندیدم که از جماعت تخلّف نماید، مگر کسی که آشکارا منافق باشد و گاهی پیش می‌آمد که دو نفر یکی را کمک می‌کردند تا او بتواند خود را به مسجد برساند و در صف نماز بایستد.»
در این حدیث پربار، پیامبر h رفتن به مسجد و شرکت در نماز جماعت را یکی از راه‌ها و سنت‌های هدایت معرفی می‌کند و بیان می‌دارد اگر کسی خواهان هدایت است، باید به این سنت پایبند باشد، پی در پی به مساجد رفت و آمد کند و در حد توان نمازها را بصورت جماعت بجای آورد و بدون عذر آنها را ترک نگوید، زیرا همانطور که گفته شد بعد از ایمان عامل اصلی هدایت خداوند متعال، عمل و عبادت بنده است و چه عملی همچون نماز همیشگی و روزانه است؟
هنگامی که اذان گفته می‌شود، تمام نیروهای غیرخدایی و طاغوتی (شیطان و نفس و دنیا و ثروت و شهوت…) انسان را وسوسه می‌گردانند، تااو را سرگرم سازند و از جماعت و رفتن به مسجد بازدارند، و چگونه انسان هدایت نمی‌یابد، هنگامی که هر روز پنج بار، نفس و شیطان و دنیا را شکست دهد؟!
خداوند متعال می‌فرماید:
[وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِیْنَا لَنَهْدِیَنَّهُم سُبُلَنَا …] عنکبوت/۶۹
«و آنان که در راه ما جهاد کنند، همانا راه‌های خود را با آنان نشان خواهیم داد.»
امام ابن قیم می‌گوید:
«خدای سبحان هدایت را به جهاد پیوند می‌دهد، بنابراین کامل‌ترین انسان‌ها در هدایت، موفق‌ترین آنان در جهاد می‌باشد. و واجب‌ترین جهاد، جهادِ با نفس و جهاد با هوا و جهاد با شیطان و جهاد با دنیاست. و هرکس این چهار نوع جهاد را در راه خدا انجام دهد، خداوند به پاس این جهاد و تلاش مبارک او را به سوی راه‌های خود هدایت می‌کند.»۱
و با توجه به فرموده‌ی الگوی هدایت h بهترین راه مبارزه و پیروزی بر نفس و شیطان، رفتن به مسجد، شرکت در نماز جماعت می‌باشد.
آری! بلند شو و وضو بگیر و از همین امروز راه هدایت را در پیش گیر …
———————————–
منبع: نام کتاب: مسجد جایگاه تربیت و دعوت / نویسنده: اسماعیل کس‌نزانی /ناشر: آراس
۱. فقه السنه، ج۱ص۳۶۵، دیدگاه فقهی معاصر، ج۱ص۳۴۹
۱. آیین تربیتی تابعین، مؤلف: عبدالحمید بلالی، مترجم: عبدالله عبداللهی، نشر احسان، چاپ اول ۸۳، ص۵۶
