چگونه با رفتار متغیر نوجوانان خود برخورد کن
چگونه با رفتار متغیر نوجوانان خود برخورد
کنیم؟
والدین در سنینی که فرزندشان به نوجوانی می
رسد با مسائل و مشکلاتی رو به رو می شوند که قبلا وجود نداشته. بنابراین باید
بدانند چگونه رفتارکنند که آرامش و امنیت هر چه بیشتر برای طرفین حاصل شود . او
مرموز شده و هر ساعت به شکلی متفاوت رفتار می کند و بیشتر تمایل دارد با دوستانش
باشد تا با خانواده . مدام بحث می کند و پرخاشگر شده. امکان ندارد کاری را که از
او می خواهیم بلافاصله انجام دهد. آیا این عبارت برای شما نیز آشناست?
نوجوان داشتن اینگونه است. او دیگر همان کودکی
که با لبخند هر چه می خواستید انجام می داد نیست. نوجوانی سن مرموز شدن – تغییر
کردن و تردید است. از طرف دیگر شما نیز نگران هستید که نکند او مشغول کاری شده
باشد که عاقبت خوبی ندارد پس فشار خود را بر او افزایش می دید. او نیز که خواهان
استقلال بیشتری است واکنش نشان داده و قصد ندارد در محدودیتی که شما ایجاد کرده
اید زندانی شود بدین ترتیب کار به بحث و مشاجره و گاها دعوا می کشد. مساله اینجاست
که در این میان کسی مقصر نیست . والدین اکثرا در دهه چهارم یا پنجم زندگی بوده و
بسیار محافظه کارانه عمل می کنند و حال آنکه نوجوان بی پروا قصد دارد حرکتی سریع
به سوی اهدافش داشته باشد و دسترسی به آرزوهای خود را ممکن و شدنی می بیند. پس اگر
دو طرف وضعیت و شرایط را بخوبی درک نکنند نخواهند توانست ارتباط خوبی با یکدیگر
برقرار نمایند. این شرایط برای نوجوان نیز سخت است. باید توجه داشت که مرحله عبور
از کودکی به بزرگسالی برای خود نوجوان نیز سخت است. چرا که بسیاری از تغییرات در
همین سنین رخ می دهد و نوجوان نیز در مواقعی دچار حالت گیجی ، تردید ، نگرانی و
عدم اعتماد به نفس می شود. او از لحاظ روحی نیز دچار بیشترین تغییرات در حالات
عاطفی شده و خشم شدید و عشق فراوان را تجربه می کند. از نظر جسمی نوجوان به تکامل
رسیده و نیروی جنسی شدیدی دارد به همین دلیل است که اگر در این سنین کسی را برای
صحبت و گفتگو در مورد مسائل خود نداشته باشد ممکن است دچار مشکلاتی شود. او از نظر
هوش در فعالترین وضعیت ممکن قرار دارد و بخوبی قادر به تجزیه و تحلیل انواع مسائل
و دیدگاههاست در این زمان نوجوان شروع به بررسی رفتار ها و نقطه نظرات والدین کرده
و با درک تغییرات میان تفکر خود و والدین مناقشات آغاز می شود. از طرفی نوجوان تحت
فشار بیشتری نسبت به قبل از طرف محیط پیرامونش قرار می گیرد و نیاز به حمایت
والدین در این دوران بیشتر از هر وقت دیگر احساس می شود. برخورد والدین به گزارش
مهر والدین وقتی با بحران نوجوانی رو به رو می شوند در بسیاری از موارد سعی می
کنند کنترل امور را به دست بگیرند. در این راه ممکن است دیکتاتور و جدی شوند و با
نوجوان درگیر شوند تا ثابت کنند قدرت در دست آنان است. برخی دیگر نیز سعی می کنند
اصلا به کارهای نوجوان کاری نداشته باشند تا از هر گونه مجادله پرهیز شود و نوجوان
خودش راهش را پیدا کند. جالب این که هر دو روش بی نتیجه است : نوجوانی که والدین
قدرت طلب دارد بیشتر به طغیان و سرکشی می پردازد تا ثابت کند که مستقل و دارای
قدرت تصمیم گیری است. ممکن است حتی برخی از مسائل را مخفی و از والدین فاصله
بگیرد. نوجوانی هم که والدین بسیار انعطاف پذیر دارد ممکن است احساس کند بی ارزش
است و نادیده گرفته شده و والدین اهمیتی به مسائل و بعضا مشکلات او نمی دهند. در
هر دو حال نوجوان حمایت کافی را از والدین نمی گیرد. فرصت را مغتنم بشمارید به جای
اینکه دوران نوجوانی فرزندتان به عنوان دوران مشکل ساز بنگرید سعی کنید آن را یک
فرصت با ارزش تلقی کنید. شما در این زمان وقت دارید تا رابطه ای متفاوت از دوران
کودکی فرزندتان با وی برقرار نمایید. سرکشی او را یک حمله به قدرت خود تلقی نکنید
بلکه یک مرحله مهم در استقلال او بدانید. چنانچه کنجکاو هستید که از امور او اطلاع
داشته باشید می توانید این را با وی در میان بگذارید و از طرف دیگر به او کمک کنید
که در مورد ارزشها و باورهای گوناگون فکر کند. در کنار او باشید و خود را کنار
نکشید . بسیاری از والدین گفتگوهای موثری در مورد مسائل گوناگون با نوجوانشان
دارند. شما می توانید دستاوردهای مثبتی از این دوران فرزندتان داشته باشید که یکی
از آنها مشورت است. می توانید به او نزدیکتر شده و صمیمیت خود را افزایش دهید.
البته زمانی را برای تنها بودن یا گذراندن با وی را نیز به او بدهید و در هنگام
لزوم در کنارش باشید. فرزندان ما به جایی می رسند که افرادی مستقل با روحیه و
افکار خاص خود می شوند بنابراین تضاد آنها با والدین امری عادی و طبیعی است . اما
می شود با ساده گرفتن و آگاهی از این مرحله آن را خوشایند کرد. بهترین کار در
لحظات بحرانی چیست؟ بهترین کار چند لحظه مکث و کشیدن چند نفس عمیق است با این کار
به خود فرصت آرامش و واکنش صحیح می دهید . بهتر است در لحظات بحرانی با نوجوان بحث
نکنید و فکر کنید که بهترین و مناسب ترین واکنش شما چه می تواند باشد البته با
آرامش . چگونگی برقراری ارتباط با نوجوان به گزارش مهر نوجوان تمایل دارد بیشتر با
دوستان و هم سن و سالان خود باشد اما در عین حال نیازمند والدین نیز می باشد البته
نیازمند حمایت – راهنمایی – تشویق و تایید والدین نه چسبندگی و دستورات آنها. این
یک رابطه ظریف است که در عین ارتباط با او و نشان دادن علاقه به امور وی کمی او را
راحت و به حال خود بگذارید. اکثر نوجوانان تمایل دارند والدین در حکم مشاور آنها
باشند تا راجع به مسائلشان در شرایط گوناگون با آنها مشورت کنند. چنانچه شما این
نقش حمایتی را بخوبی ایفا می کنید لازم نیست نگران اهمیت وجود خود در زندگی
فرزندتان باشید زیرا مطمئنا او نیز از ارزش شما بخوبی آگاه است. تحقیقات نشان داده
اند نوجوانانی که با والدین خود در مورد مسائلی مانند مواد مخدر و دیگر بزهکاریها
گفتگو می کنند ۳۶ درصد کمتر دچار این گونه کجروی ها می شوند. پس فکر نکنید که اگر
راجع به این موارد صحبت نکنید شانس ابتلاء او را کاهش داده اید اما باز هم
خاطرنشان می کنیم که به استقلال او احترام بگذارید و اگر نخواست راجع به مورد خاصی
صحبت کند او را تحت فشار قرار ندهید و به عبارت دیگر سعی در کنترل اجباری وی نکنید
که نتیجه عکس خواهید گرفت. از طرفی دیگر یکی از مهمترین عوامل در برقراری ارتباط
با نوجوان این است که برایش وقت بگذارید . گاهی اوقات ترتیب دادن یک فعالیت خاص یا
حتی سفر نیز مفید است. البته مشارکت در کارهای عادی مانند تماشای تلویزیون ، قدم
زدن ، چیدن میز یا حتی شستن ظرفها با یکدیگر نیز بسیار سودمند است. می توان وقتی
نوجوان از مدرسه بر می گردد به صحبتهای او گوش کرد و کم کم سر صحبت را در مورد
وقایعی که برایش اتفاق افتاده باز کرد. اما مراقب باشید که صحبت هایتان جنبه
دستوری و قضاوتی نداشته باشد. تشویق کننده باشید نوجوانان اصولا در مورد بسیاری
چیزها تردید داشته و نیازمند تشویق و تایید شما هستند. البته هر فردی متفاوت از
فرد دیگر است و نوع خاصی از تشویق را بیشتر می پسندد پس دقت کنید تا به موقع او را
تشویق نمایید و از او تعریف کنید به ویژه در جمع تحسین کردن اثر بهتری خواهد داشت
به شرطی که مصنوعی نباشد. برای مثال اگر او بیش از پیش در درس خواندن تلاش می کند
یا اگر در کاری به شما کمک می کند یا اینکه لباسهای مرتب و مناسبی را می پوشد از
او تقدیر کنید. گاهی اوقات گشتن به دنبال نکات مثبت کار ساده ای نیست و یا شاید ما
به آن عادت نکرده ایم. تعریف و تمجید از کسی که با او تضاد و مجادله داریم را دوست
نداریم. برای حل این مشکل بهترین راه توجه به مسائل جزیی اما مطلوب است . برای
مثال می توان گفت : من از نحوه صبحت کردن تو با دوستم خیلی لذت بردم . یا گاهی
اوقات از موارد بد جزیی صرفنظر کنیم. چگونگی شروع صبحت با نوجوان یکی از عوامل مهم
در صحبت با نوجوان انتخاب وقت مناسب است. در شرایط مناسب این کار راحت تر انجام می
شود. گاهی اوقات شما باید با حوصله و حتی ایجاد یک زنگ تفریح این زمان مناسب را
ایجاد نمایید. در گفتگو ها نیز یک طرفه فقط به انتقاد و موضع گیری نپردازید. برخی
از مسائلی که نوجوان را نگران می کند به شرح زیر است : آیا می توانم دوست پیدا کنم
یا آیا کسی را دوست خواهد داشت؟ من باید با پیشنهاد دستانم مبنی بر کارهایی که
خانواده ام مرا منع می کند چه کنم؟ آیا امتحاناتم به خوبی برگزار می شود؟ آیا شغل
خوبی پیدا می کنم؟ در زندگی دنبال چه بروم؟ چگونه باید با والدینم رفتار کنم تا در
عین احترام نظرات خود را نیز مطرح کنیم؟ اگر من جای والدینم بودم جور دیگری رفتار
می کردم؟ – نوجوان چه می خواهد ؟ نوجوان خواهان اعتماد والدین است.استقلال می
خواهد. می خواهد با والدینش راجع به آنچه آنها نمی خواهند گفتگو کند. –
والدین چند دسته هستند؟ ۳ گروه از والدین
فرزندانی بی مسوولیت برای آینده تربیت می کنند: والدینی که بیش از حد از فرزندان
حمایت می کنند و همه کارها را به جای آنها انجام می دهند. برای مثال صبحانه شان را
آماده جلویشان گذاشته – اتاق و لباسهایشان را مرتب کرده و حتی در تکالیف بخشی از
کار را به عهده می گیرند. گروه دوم والدینی هستند که بشدت سخت گیر هستند و دائم در
حال ایراد گرفتن – انتقاد کردن و دستور دادن هستند. دسته سوم والدینی هستند که بیش
از حد نوجوان را آزاد می گذارند تا هر چه می خواهد اعم از درست یا غلط انجام دهد.
نکته قابل توجه این است که شما برای رفتار مناسب و روحیه ای شاد در برخورد با
نوجوان نیازمند آرامش هستید ، پس برای رسیدن به این آرامش بیاید زمانی را نیز برای
پرداختن به خود و علایقتان اختصاص دهید. تمام انرژی و وقت خود را صرف تمرکز بر
کارهای فرزندتان نکنید. جالب این جاست که وقتی نیازهای شما به عنوان والدین تامین
شود شادتر بوده و نزاع با نوجوانتان نیز کاهش می یابد و از روابط لذت بیشتری
خواهید برد .
منبع: نشریه فرهنگی، اجتماعی، آموزشی پژواک
ایران
