چیروکی – موسی (علیە السلام) و پیاوی ڕەجاڵ

چیروکی – موسی (علیە السلام) و پیاوی ڕەجاڵ

وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ وَلَٰکِنْ یُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَا یَشَاءُ ۚ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِیرٌ بَصِیرٌ (الشورى :۲۷)

خۆ ئه‌گه‌ر خوا ڕزق و ڕۆزی فراوان بکردایه‌ بۆ به‌نده‌کانی له‌ زه‌وی دا سته‌میان ده‌کرد به‌ڵام (خوا) ڕزق و ڕۆزی به‌و ئه‌ندازه‌ ده‌نێرێته‌ خواره‌وه‌ که‌ خۆی بیه‌وێ به‌ڕاستی خوا به‌ ئاگا و بینایه‌ به‌ به‌نده‌کانی. (ته‌فسیری پوخته‌ی قورئان)

موسی (علیە السلام)و پیاوی ڕەجاڵ

 موسی (علیە السلام) پیاوێکی  ڕەجال ورەش و رووتی چاو پێکەوت .

پیاوە کە وتی یا موسی لە پەروەردگارت بپاڕێرە وە ڕزق و رۆزیم پێ ببە خشێ ، ئیتر تاقەتم نە ماوە گیانم گەیشتوتە لێوم .

موسی لە خوا پاڕاوە ،خوایش دوعای موسی قە بووڵ کرد و ماڵ و سامانی زۆری پێ بە خشی.

پاش چە ند رۆژ، موسی لە مناجات گە ڕایە وە !قاڵمەقال سەێری بیینی .پیاوەکە بە گۆریس بە ستراوەتە وە و خە ڵکێکی زۆر  تە موورەیان لێ داوە .

پرسیاری کرد چیبووە؟ وتیان عە رە قی خوار دووەتەوە ،گومژی کردووە (عربدە کشیدە)و قە تڵیشی کردووە.

ئیستاکێ قەراری تٶڵە سە ند نە وەێ دەڕچووە ئەوا دەێ کوژن!!!

زانایان وتوویانە:

گربه مسکین اگر پر داشتى……تخم گنجشک از جهان برداشتى

عاجز باشد که دست قوت یابد…برخیزد و دست عاجزان برتابد

 ترجمە:

پشیلەێ داماو ئە گەر باڵی هه بواێ هێلکەێ چۆلە کەی لە سەر زەویدا نە دەهێشت .پیاوی بێ دەسەڵات ئە گەر دەسی بە دەسەڵات بگا ،عاسی وسەر کش و لە خۆبای دەبێت.زۆر کەسانی هه ن کاتێک دەسەڵاتیان پێدا کرد خۆیان دەست ئە کە ن بە زوڵم و زۆر لە بێ هێزو ناتوانە کان.

قورئان ئە فەرموێت:

وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ … (الشورى :۲۷)

 خۆ ئه‌گه‌ر خوا ڕزق و ڕۆزی به‌فراوانی به‌ به‌نده‌کانی ببه‌خشیایه‌، ئه‌وه‌ ده‌ستیان ده‌دایه‌ تاوان و گوناهو سته‌م له‌ زه‌ویدا، (ته‌فسیری ئاسان)

موسی (علیە السلام) لە م دەم سووری و گوستاخیە إستغفاری کرد.

ماذا اَخاضَکَ یا مَغرُورٌ فِی الخَطَر….  حتَّی هَلَکتَ فَلیتَ النَّملَ لَم یَطِر

هەی قوڵمە چی وای کرد کە بکە وویتە ناوی مهلە کەوە تیا بچیت ،خۆزگای ،مێلوورە هە ڕگیزباڵی دەر نە کردایت .ئە گەر باڵی بێوو هەڵفڕێ تیا دە چی.

بنده چو جاه آمد و سیم و زرش……سیلى خواهد به ضرورت سرش

آن نشنیدى که فلاطون چه گفت …..مور همان به که نباشد پرش ؟

 ترجمە:

کاتێک ئیسانی دوور لە مەکتەبی پیامبەران (علیهم الصلاەو السلام) ،دەسی بە کۆرسی و دە سە ڵات و پارە گە یشت  ،بینای نافە ر مانی و عوصیان دادەمڕزێنێت .دەر ئە نجامیش خۆی شایانی لۆمە وسە رکۆت و سەر زە نش ئە کات.

مە گەر نەۆ بیستووە کە افلاطوون چی وتووە؟مێلوورە باشتر وایە نە فڕت و باڵی نە بێت.

آن کس که توانگرت نمى گرداند….او مصلحت تو از تو بهتر داند

 ترجمه:  ئەوخوایە کە تۆ دەوڵمەند ناکاتەوە ،چاکەی تۆ ،لە تۆ باشتر دەزانێ وە چی بە قازانجی تۆیە.

خوا چاکەی هەرکەسێ باشتر لە خۆی ئەزانێت ،وە هەرچی بوی بە باش بزانێت ،چە دەوڵمەند ی بێ یان فەقیری بێت پێ ئە بەخشێ.

قۆرئان : إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ کَانَ بِعِبَادِهِ خَبِیرًا بَصِیرًا (الإسراء :۳۰)

بێگومان په‌روه‌ردگارت گه‌ر بیه‌وێ ڕزق و ڕۆزی فراوان ده‌کاو ده‌به‌خشێت بۆ هه‌رکه‌سێ خۆی بیه‌وێ، یان که‌می ده‌کا بۆ هه‌ر که‌سێک مه‌یلی لێ بێت .چونکه‌ به‌ڕاستی ئه‌و (خوا)یه‌ سه‌باره‌ت به‌به‌نده‌کانی خۆی به‌ئاگاو بینایه‌، ئه‌زانێ کێ به‌سامان حاڵی چاک ده‌بێ و، کێش حاڵی پێ تێک ده‌چێ و، ڕوو له‌فه‌سادو خراپه‌کاری ده‌کات، (ته‌فسیری ڕامان)

خوا ئەگەر ڕزق ورۆزی بە فەراوانی و لێشیاوی بە بەندەکانی ببەخشیایە ،لەزەویدا ستەمیان دەکرد ودەستیان  بە تاوان و گوناە و فیزو و دەعیە و فڕت و فێڵ ،پێڵان کردن،دەکرد.وە سوپاسگزاری خوا یان نەدەکرد.

ئە وەیان ئه وت کەقاروون وتویە تی :قاروون ئە یگوت :ئەم سامان و داراییەم هەر بە هۆی زانست وزانیاری و نەخشەی خۆمه وە پێمدراوە.

بەڵام حیکمەتی خوا وایە ؛ە رزق و رۆزی بۆ هەمووی بەندەکانی بەرفەراوان نەبێت ،چونکە لێشاوی نیعمەتەکان ،ئینسانە کان بۆ نافەرمانی و سەرکشی هان ئەدات.خوا ئاگا و بینایە بە کارو هەڵویستی بەندەکانی خۆی کە چی ئەڵێن وە چی ئەنجام ئە دەن .

صاحبی کششاف ئەڵێ ؛خوای تبارک و تعالی زۆر بە ئاگا یە، بە بییرو بۆچوونی بەندەکانی کە بۆ کوێ دەگەڕێنەوە. وە هەر چی بە چاکەیان بێت پێیان ئە بەخشێت .بۆیە فەقیر یان ئاخا و دەۆڵمەندیشان دەکات ،رزق و رۆزیان دەگرێتەوە وە یان بەرفەراوانی دەکات .

حکمەتی ڕەببانی ئەمەی واجب کردووە .ئە گەر هەموو بەندەکانی دەوڵمەندبن ،سەرکشی و تاغیگەری زۆڕ دەبێ وە ئەگەر هەموویان فەقیر بن تێیا دەچن و ئەفەۆتن.

شوبەی تێدا نییە کە سەر کشی لە فەقردا کەمترە وفیزو دەعیە لە دەوڵمەندیا زۆرترە.هەر دووکیشیان (فەقرودەوڵمەندی)سە بەبی زاهیرین بو سەرکشە وە یان فەرمانبۆردای.

ئەگەر ڕزق وڕۆزی بو هەموان بەرفەراوان بێت گوناەوو عوصیان زۆڕ دەبێ وە گەر نە عەکسی ئە مە یە.

سَلَامٌ عَلَیْکُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ (الرعد/۲۴)

سه‌لامتان لێ بێ چونکه‌ ئارامتان گرت (له‌ دنیادا) جا چه‌ند سه‌رئه‌نجامێکی چاکتان بوو.(ته‌فسیری پوخته‌ی قورئان)

{سُبْحَانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ (۱۸۰) وَسَلَامٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ (۱۸۱) وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ (۱۸۲)الصافات}

په‌روه‌ردگارت پاک و بێگه‌رده‌ په‌روه‌ردگاری باڵا ده‌ست له‌وه‌ی بێ باوه‌ڕان ده‌یڵێن ده‌رباره‌ی سڵاوو دروودیش بۆ گشت پێغه‌مبه‌ران وسوپاس و ستایشیش بۆ خوای په‌روه‌ردگاری هه‌موو جیهانیان.

————————–

سه رچاوه کان:

گولستانی سە عدی شیرازی

ته‌فسیری پوخته‌ی قورئان