ارتباط با جنس مخالف در فرایند اجتماعی شدن ما

ارتباط با جنس مخالف در فرایند اجتماعی شدن ما

دکتر فردین علیخواه (جامعه شناس)

این روزها در شبکه های اجتماعی، هر کس وارد گروهی میشود در زیر کلمه members آن گروه، عکسهایی از زنان و مردانی می بیند که شمارۀ تلفن آنان در کنار عکسشان قرار دارد. رفتار “برخی از” هموطنان (بیشتر مردان) در قبال این عکسها قابل تأمل و تحلیل است. آنان روزی چند بار مدام ذوق مرگ میشوند و از خودشان میپرسند: ” یعنی اگه این دگمۀ send message را فشار بدم و بعد هر چی بنویسم و  send کنم فورا پیامم به اون طرف میرسه؟ نه!”. مدام انگشت اشاره را روی صفحۀ تلفن همراه ُسر میدهند و عکسهای دیگران را یکی یکی مرور می کنند. روی بعضی از عکسها مکث میکنند؛ ضربۀ آرامی به عکس زده و صبر میکنند تا عکس در سایز بزرگ بالا بیاید.

گاهی با دیدن برخی عکسها هیجان زده میشوند و با خودشان حرف میزنند:”اوه اوه. این عکسو نگاه کن. این حتما اهلشه! مگه میشه نباشه؟ رد خور نداره! الان یه پیام براش میفرستم”!!! و لحظه های خوش آنان همچنان ادامه مییابد.

? باید مراقب کسانی بود که پس از اسارتِ طولانی مدت؛ آزاد می شوند. آثار تلخ محرومیت سختی که آنان تجربه کرده اند به آسانی برطرف نخواهد شد و به همین دلیل احتمال میرود که آنان بی مهابا دست به هر کاری بزنند.

 مثلا آنقدر غذا بخورند تا بمیرند! باید زمانی سپری شود تا آنان به زندگی عادی بازگردند. این؛ حکایتِ جامعۀ ماست. ابزارهایی مانند تلگرام، فرصتهای جدیدی فراهم کرده اند که دسترسی آسانتر به شمارۀ تلفن خانمها یکی از آنهاست. جامعه ما در خصوص ارتباط با جنس مخالف، آدمهای محروم بسیاری داشته است.

به همین دلیل برخی از هموطنان طاقتِ دیدنِ این همه شماره تلفن (از زنان) را ندارند. اساسا یاد نگرفته اند که دسترسی به شمارۀ تلفن هر فرد نمیتواند موجب فرصت طلبی و مزاحمت شود. متأسفانه در این خصوص فرایندِ اجتماعی شدن ما نیز ضعف هایی دارد. یعنی نه در کودکی بلکه در بزرگسالی باید یاد بگیرند که ارتباط محترمانه چگونه است، حفظ شأن آدم ها یعنی چه، حقوق طبیعی هر آدم چیست، چه هنجارهایی را باید در ارتباط با دیگران رعایت کرد، اینکه نوع پوشش یا آرایش یک دختر یا زن در یک عکس به معنای ” دعوت نامه” نیست(جایی میخواندم که در دهه های قبل برخی از زنان معترضِ اروپایی روی دامن شان مقوایی می چسباندند و روی آن خطاب به مردان مینوشتند:” نگاه نکن. دامن تو را به چیزی دعوت نمیکند، این فقط یک دامن است .

?کم نیستند کسانی که در شبکه های اجتماعی بیشتر از آنکه نشان دهند آدم اند نشان می دهند که ” نر ” یا ” ماده” اند!  در این خصوص مسأله دیگر جامعه ما ” بی اخلاقی” در فضای مجازی است. آدمهای محروم و مبهوت! در ارسال پیام های بی شرمانه مقیّد به هیچ حد و مرز اخلاقی و عرفی نیستند. احساس می کنند که هیچ کس آنها را نمی بیند. از هر عکسی خوششان آمد بی درنگ برای صاحب عکس پیشنهاد بیشرمانه میفرستند. متأهل یا مجرد بودن یا موقعیت اجتماعی صاحب عکس هیچ تأثیری در تصمیم آنان ندارد. البته ناگفته نماند که بخشی از همین آدمهای محروم و مبهوت که…خودشان متأهل اند و البته بسیار هم سخت گیر برای همسرشان!

?شاید این دوره، دوره ای موقت باشد. یعنی آدمها با آزمایش و خطا؛ به تدریج یاد بگیرند که چه هنجارهایی را باید در ارتباطات اجتماعی رعایت کنند. ولی در این بین قطعا مشکلات و آسیب هایی بروز خواهد یافت که باید نسبت به آنها آگاه بود. این آسیبها در جاهایی بیشتر است که در آنها فاصله بین زندگی واقعی و آنچه در شبکه های اجتماعی جریان دارد بسیار زیاد است. جایی که در دنیای واقعی از تفکیک جنسیتی صحبت میشود و دنیای مجازی بار تبعات آنرا به دوش میکشد. جایی که نهادهای آموزشی و پرورشی؛ تعامل اجتماعی صحیح بین دختر و پسر را به دانش آموزان یاد نمیدهند. در دبیرستانها “روش محترمانه ارائه پیشنهاد و روش محترمانه رد پیشنهاد” به جنس مخالف؛ در دروس مهارتهای اجتماعی گنجانده نمیشود. مدتی قبل یکی از همین صدها جملۀ حکیمانۀ منتشر شده در تلگرام را می خواندم که می گفت “هر آنچه سرکوب شود به شکل دیگری باز خواهد گشت”.