خدای پاکی ها  و زیبایی ها

خدای پاکی ها  و زیبایی ها

نویسنده: فرزاد ولیدی-  دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث

خدای پاکی ها  و زیبایی ها، مبنای موضوع اسماء و صفات خداوند متعال حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و سلم است که در دو کتاب صحیح بخاری و مسلم آمده است، می باشد.

إِنَّ لِلَّهِ تِسْعَهً وَتِسْعِینَ اسْمًا مِائَهً إِلَّا وَاحِدًا مَنْ أَحْصَاهَا دَخَلَ الْجَنَّهَ

خداوند دارای ۹۹ اسم است هرکس به آنها ایمان داشته و در قول و فعل آن ها را در زندگی خود برگزیند، مسلماً راه خود را به سوی بهشت فراهم کرده است.

به طور مشخص بخش اعظمی از این اسماء و صفات در قرآن کریم آمده، و بخشی از آنها در احادیث دیگری عنوان شده است که در این نوشتار می خواهم موجز به آن بپردازم.

دو اسم جمیل و طیب از نام هایی است که در حدیث مذکور نیامده است، مستند اسماء جمیل و طیب دو حدیث دیگر از پیامبر صلی الله علیه وسلم است:

قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: أیها الناس إن الله طیب لا یقبل إلا طیباً، و إن الله أمر المؤمنین بما أمر به المرسلین فقال: {یَا أَیُّهَا الرُّسُلُ کُلُوا مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحاً إِنِّی بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ} وقال: {یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُلُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ}

از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: محققاً که خداوند پاک است و جز پاکیزه را نمی پذیرد، و به حقیقت که خدای تعالی به مؤمنان امر فرمود آنچه را به پیامبران امر فرموده که ( ای پیامبران از روزی های حلال و پاکیزه بخورید و عمل صالح انجام دهید.) و خداوند فرمود: ( ای کسانی که ایمان آورده اید، از نعمت های پاکیزه که به شما روزی داده ایم، بخورید. )

 این قسمتی از حدیثی است که در صحیح مسلم، همراه با بخشی از آیات ۵۱ سوره مؤمنون و ۱۷۲ سوره بقره آمده است.

زیبایی خداوند متعال در قسمی از حدیث پیامبر صلی الله علیه و سلم آمده است که می فرمایند: إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَالَ به راستی که خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست دارد. (آلبانی، سلسله الصحیحه ۴/۱۶۷ )

حافظ أبوالعباس القرطبی اسم طیّب و جمیل را جزء نام های خداوند متعال و برگرفته از سنّت می داند. ( المفهم ۳/۵۸ ) خداوند متعال پاک و طیّب است و جز پاکی را قبول نمی کند، همان طوری که زیبا و جمیل است و زیبایی و جمال را دوست دارد.

پاک بودن خداوند متعال، تنزیه از هرگونه نقص و پلیدی و تقدیس ذات باری تعالی است.( قاضی عیاض، إکمال المعلم ۳/۳۵۳ )

در واقع استفاده از هر آن چه که پاک و زیباست، بهره ی عبد از اسم ” طیّب و جمیل ” از اسماء الحسنی و تنزیه از هر آن چه که خبیث و قبیح است، می باشد.

معیار پاکی و زیبایی چیزی غیر از آن است که غالباً انسان ها می پندارند. چه بسا چیزی در ظاهر زیبا نباشد، اما عین زیبایی و چیزی در ظاهر زیبا و عین پلشتی قلمداد شود، همان طوری که چیزی ناپاک جلوه کند و عین پاکی و بالعکس آن هم صادق باشد، همه این ها در معیار انسانی قابل تصور است. پس شایسته آن است که مؤمن هر آنچه را که خداوند متعال پاک و زیبا قلمداد و امر کرده است، مورد توجه قرار دهد.

راستی انسان قرن ۲۱ با این همه پیشرفت و نوگرایی خیره کننده چه بهره ایی از دو نام ” طیّب و جمیل” بُرده است، معیار پاکی و زیبایی را در چه چیزی جستجو و مورد استعمال قرار داده است؟ این ها سوالات و بهتر است بگویم مسائل اساسی است که باید به جستجوی جواب و تحلیل آن ها رفته، و مورد توجه قرار داد، تا بتوان از درد و آلام بشر در این عصر و زمانه کاست و به جامه ی پاکی و زیبایی آراست.

رویّه ای که امروزه انسان ها دنبال می کنند، انواع آفت ها و مرض های جسمی و روحی را سبب شده، و چه بسا انرژی و وقت زیادی را برای حل این آفات و ناراحتی ها صرف و اگر هم نتایجی را به دنبال داشته باشد، و از درد و ناله ی آن کم و یا ازبین ببرد، آفات و دردهای دیگری متولد می شوند.

به عنوان نمونه تولد ویروسHIV  ایدز که تا سال ۲۰۰۹ باعث مرگ ۳۰ میلیون نفر شده است. (ویکی پیدیا ) و جدیداً تولد نوظهور ویروس COV 19 که در بدو تولد و کمتر از چهار ماه ۲۰۰ کشور را به خود مشغول ساخته است. به وجود آمدن این نوع بیماری ها عدم بهره ی انسان امروزی از فرامین و دستورات اللهی و تبعیت از هوی و هوس و أمیال و آرزوهای نفسانی بوده است، و نمی خواهد که تنها راه برون رفت از این مشکلات که در پیروی از فرامین اللهی است را بپذیرد و به آن جامه ی عمل بپوشاند. از همه این ها وخیم تر ممالک اسلامی و سردمداران آنها که هر یک خود را طلایه دار اسلام و سعادت بشری می دانند و هر آنچه که تظاهر می کنند، چیزی غیر از واقعیتREALITY و حال و روزی که شیخ سعدی به خوبی آن را ترسیم می کند را با خود یدک می کشند.

سعدی در کتاب گلستان آورده است که: زاهدی مهمان پادشاهی بود. چون به طعام بنشستند کمتر از آن خورد که ارادت او بود و چون به نماز برخاستند بیش از آن کرد که عادت او، تا ظنّ صلاحیت در حق او زیادت کنند.

ترسم نرسی به کعبه، ای اعرابی

کاین ره که تومی روی به ترکستان است

چون به مقام خویش آمد سفره خواست تا تناولی کند. پسری صاحب فراست داشت. گفت: ای پدر! باری به مجلس سلطان در طعام نخوردی؟ گفت: در نظر ایشان چیزی نخوردم که به کار آید. گفت : نماز را هم قضا کن که چیزی نکردی که به کار آید.

ای هنرها گرفته بر کف دست

عیبها بر گرفته زیر بغل

تا چه خواهی خریدن ای مغرور

روز درماندگی به سیم دغل

در واقع برخورداری انسان از زیستی پاک همراه با زیبایی حقیقی جلوه نمی کند، تا زمانی که مدار اصلی زندگی بر پایه ی ایمان به خداوند متعال قرار نگیرد، در واقع زیور جان آدمی بر پایه ی ایمان است. الله متعال در بخشی از آیه ۷ سوره الحجرات می فرماید: حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإِیمَانَ وَزَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ وَکَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْیَان أُولَئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ ( خداوند ایمان را در نظرتان گرامی و دوست داشتنی کرده است و آن را در دلهایتان آراسته است، و کفر و گناه را در نظرتان زشت و ناپسند جلوه داده است، فقط آنان ” که دارای این صفات هستند، یعنی ایمان در نظرشان محبوب و مزیّن، و کفر و فسق و عصیان در نظرشان منفور و مطرود است” راهیابند و بس.

جان و ملخص کلام: زیبایی حقیقیTRUTH  پشتوانه ی ایمانی دارد، و هر کس ایمانی عمیق و مستحکم داشته باشد جلوه های آفرینش بیشتر برایش رُخ می نماید.