ویژگی‌های یک سخنرانی اثربخش
ویژگی‌های یک سخنرانی اثربخش
«زبان»، مهم ترین وسیله ارتباط، گفتگو و
برقراری تماس و تعامل با دیگران است. انسان ها بعضا به مدد زبان، با اشیا، حیوانات
و وسایل پیرامون خود به نحوی عاطفی و احساسی نیز سخن می گویند و خواسته ها و
تمایلات خویش را با آنها در میان می گذارند. سخن گفتن و بیان مطلب، مقوله ای است
که می تواند به نوعی به پیشبرد اهداف و برنامه های ما کمک شایانی نماید. شاید برای
شما بسیار پیش آمده باشد که با سخنی مناسب، تاثیرگذار و پرجاذبه عده ای را با نظر
و خواسته خود موافق و همراه کرده باشید و چه بسا گاهی اتفاق افتاده که بخاطر
نداشتن نفوذ کلام و عدم ارتباط مطلوب، دیگران پذیرش حرف ها و مطالب ما را نداشته و
نتوانسته ایم توفیق چندانی حاصل نماییم. از سوی دیگر، در سطح جامعه اگر توجه کرده
باشیم درمی یابیم که موفقیت و محبوبیت برخی از افراد مدیون و مرهون زبان خوب، بیان
شیوا و گفتار دلنشین آنان است. گو اینکه آنان با کلام خود افراد را جادو کرده و در
اعماق جسم و روح مخاطبان خوب جای می گیرند و وارد می شوند. در هر حال زبان، گفتار،
سخن موهبتی است که بحث و بررسی پیرامون آن مجال بیشتری از این مختصر را می طلبد و
این بشر است که با این ویژگی ممتاز و این سلاح بزرگ، حساس و پراهمیت می تواند در
عرصه های زندگی، کار و حیات خود دگرگونی، پویایی و… را حاصل نماید و چه زیبا
گفته شاعر که: تا مرد سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد.
ویژگی های گفتار و سخن
به نظر می رسد که اگر کلام، سخن و گفتار ما
دارای ویژگی های زیر باشد ما در ارتباطات و امور روزمره خود توفیق بیشتر و مطلوب
تری خواهیم داشت. به دیگر سخن، کلام، گفتار و بیان ما باید:
۱) حتی الامکان بر اساس منطق و پایه های
علمی باشد.
۲) ترجیحا از روی احساسات و عواطف و حب و
بغض نباشد.
۳) منفعلانه و از روی عصبانیت و تعجیل
نباشد.
۴) منقطع، بریده بریده و نامفهوم نباشد.
۵) در جهت رضای حق تعالی و خشنودی او باشد.
۶) بخاطر خوشایند این و آن و یا بخاطر دشمنی
با کسی نباشد.
۷) بیهوده، پراکنده و بی پروا و بی ادبانه
نباشد.
۸) شفاف، صریح، ساده و بی پیرایه باشد.
۹) قوی، مستحکم، ماندگار و جامع و مانع
باشد.
۱۰) بی روح،گنگ، ناممکن و بی سروته نباشد.
ویژگی های یک سخنرانی اثربخش
قبل از هر چیز، برای آنکه یک سخنرانی اثربخش
باشد بایستی مقدمات و تمهیدات مربوط به آن به خوبی مدیریت شده باشد. مثلا: وقت
برگزاری سخنرانی: الف) صبح باشد (چه ساعتی)، ب) عصر باشد (چگونه)، ج) اوایل هفته
باشد یا آخر هفته، د) روز تعطیل باشد یا غیرتعطیل، ه) در وقت روزهای گرم سال باشد
یا سرد، و) در مناسبتی خاص باشد و…
مکان برگزاری سخنرانی
الف) از نظر مسافت و موقعیت جغرافیایی و
نحوه دسترسی شرکت کنندگان
ب) از لحاظ نور، صدا، تهویه و…
ج) دارای فضای سبز و درخت و… است یا در
میان انبوه ترافیک و صدا و….
د) گنجایش لازم و وسعت کاری
ه) محل پذیرایی از میهمانان خاص
و) پارکینگ و عبور و مرور
ز)آبخوری و سرویس های بهداشتی
ح) امکانات از لحاظ برقراری ارتباطات (فاکس،
اینترنت، تلفن و…)
ی) دکور و چیدمان وسایل مربوطه
سخنران
الف) مشهور است، محبوب است.
ب) دارای مقام و موقعیت خاصی در اجتماع می
باشد.
ج) جز کدام گروه، حزب و یا قوم و قبیله ای
است.
د) اصالت خانوادگی و سوابق خدمتی.
ه) مدارک تحصیلی خود را از چه مراکزی دریافت
کرده است.
و) حامیان و طرفداران او چه کسانی هستند.
ز) چه ویژگی های فردی و شخصیتی بارزی دارد.
برگزارکنندگان
الف) چه قصدی و هدفی را دنبال می کنند.
ب) سازمان و یا مرکز خاصی است یا بوسیله
تشکل های غیردولتی برگزار می شود.
ج) کار دعوت و پذیرایی را به خوبی برنامه
ریزی کرده اند.
د) نکات ایمنی، بهداشتی و حفاظتی لازم را
مدنظر قرار داده اند.
ه) دارای وحدت نظر و انسجام و هماهنگی
هستند.
و)بروشور و برگه های اطلاع رسانی لازم را
آماده نموده اند.
شرکت کنندگان (مخاطبان)
الف) قشر خاصی از جامعه هستند.
ب) انفرادی دعوت شده اند یا با خانواده.
ج) برای سرگرمی آمده اند یا استفاده علمی
تخصصی.
د) برای سرگرمی کودکان و فرزندان برنامه های
خاصی تدارک دیده شده است.
ه) سرویس برای رفت و آمد آنان مهیا شده است.
و) از محتوا و هدف برگزاری سخنرانی اطلاع
دارند.
اما اکنون می پردازیم به بیان ویژگی های یک
سخنرانی اثربخش:
یک سخنرانی برای یک جمع کوچک و کم تعداد به
مراتب کم دردسرتر از یک سخنرانی با تعداد زیادی مخاطب است در اینگونه موارد بایستی
با استفاده از حرکات دست، ایما و اشاره و مدیریت خوب زمان، کار سخنرانی را به پیش
برد. ممکن است در بخش پرسش و پاسخ و یا در خلال سخنرانی عده ای سوالات غیرمعمول از
شما داشته باشند می بایست مراقبت نمایید در دام آنها گرفتار نشوید که در آن صورت
مجلس از دست شما خارج خواهد شد. در اینگونه موارد بهتر است اول تکلیف را روشن کنید
و بیان نمایید که به سوالات خارج از موضوع و یا در لابلای برنامه سخنرانی پاسخ
نخواهید داد. با آوردن مثال های ملموس، کاربردی و روزمره، جملات، اشعار، ضرب
المثلهای معروف، خاطرات جذاب، تجربیات گذشته، یافته های علمی و… گه گاه فضای
سخنرانی را تلطیف نمایید تا کار شما کسالت آور و خسته کننده نباشد. مطالب خود را
حتی الامکان خلاصه و کوتاه بگویید و برای این کار یادداشت های کوچکی حاوی سرفصل و
کلمات کلیدی سخنرانی تهیه و آماده کنید تا روند سخنرانی و ارائه مطالب روال معقول
و خوشایندی داشته باشد. گاهی اوقات از حضار و شرکت کنندگان بخواهید که کلمات آخر
کلام شما را بیان کرده و از این طریق مشارکت بیشتری به آنها در ارائه مباحث بدهید.
هرگونه حرکات حاضرین را زیرنظر داشته باشید ممکن است هر حرکت آنان پیامی بدنبال
داشته باشد. مثلا اگر آنها زیاد به ساعت خود نگاه می کنند یا بر روی صندلی مدام
جابجا می شوند و یا کارهایی مشابه انجام می دهند احتمالا بدین معنی است که:
الف) خسته شده اند.
ب) وضعیت تنفس و هوای مکان برگزاری مناسب
نیست.
ج)
شما بیش از وقت تعیین شده صحبت کرده اید.
د) مطالب دیگر جاذبه و پذیرش لازم را
ندارند. در بین سخنرانی پرانرژی و پویا باشید.
در حقیقت روح شادابی و نشاط را به حاضرین
انتقال بدهید و آنها را متمایل کنید به اینکه تا پایان همراه شما باشند. می توانید
گاه گاهی تن صدای خود را بالا، پایین کنید و توجه افراد را بدین ترتیب همواره با
خود داشته باشید. میکروفون همانقدر که می تواند در کیفیت کار شما اثر خوب داشته
باشد همانقدر هم می تواند آزاردهنده و اذیت کننده باشد. مراقب میکروفون باشید. نوع
بکارگیری و هنر استفاده از دست ها و قدرت آنها در فهم و انتقال مطالب خیلی مهم
است. اگر بخشی از سخنرانی شما توجه زیادی را می طلبد دست های خود را بیشتر باز
کنید یا بالا و پایین ببرید. نوع پوشش و لباس شما هم بی تاثیر در ارائه سخنرانی
نیست. لباس های رنگ و رورفته، بدون اطو و چروک و ناصاف، کفش های نامناسب، آرایش مو
و صورت هر کدام عواملی هستند که می توانند کار شما را تحت الشعاع قرار دهند. مثلا
در حین سخنرانی متوجه می شوید که یک نفر مدام به کفش های شما نگاه می کند. خوب که
دقت می نمایید درمی یابید که فرضا بندهای کفش شما باز شده و یا خیلی کثیف هستند.
گاهی می توان از اسلاید، اورهد، پاورپوینت،
شعر، داستان های کوتاه و وسایل سمعی و بصری برای انتقال بهتر مطالب استفاده کرد،
بعلاوه آنکه نمودارها، اعداد و ارقام(آمار) و تخته سیاه(وایت برد) هم یاری رسان
شما هستند تا مطالب تان مستندتر باشند. جو و شرایط حاکم بر جلسه سخنرانی را به
خوبی ارزیابی و درک نمایید. اگر احساس کردید که شنوندگان ظرفیت حرف های مبتنی بر
شوخی و مزاح را ندارند از آنها پرهیز کنید. همیشه ممکن است عده ای نخاله و یا
غیرنرمال در مجلس سخنرانی وجود داشته باشند باید بتوانید آنها را اداره کنید تا
اوضاع را به هم نریزند. برای دریافت بازخورد حاصل از سخنرانی خود، در پایان، آدرس
پست الکترونیکی، آدرس اینترنتی و یا تلفن خود را بیان کنید تا نقاط قوت و ضعف شما
را منعکس نمایند. در ابتدای سخنرانی یک بیوگرافی مختصر و مفید از خود برای حاضرین
ارائه دهید این کار باعث می شود شما را بیشتر باور نمایند. در پایان نیز، یک چکیده
و خلاصه در چند خط از موضوع و محتوای سخنرانی را ارائه نمایید.
نکات مهم
-بی طرفی، انصاف، عدالت، حق گویی را در
سراسر طول سخنرانی رعایت کنید.
-اگر با لهجه خاصی صحبت می کنید مراقب باشید
که در افراد جاذبه یا دافعه خاصی ایجاد نکند.
-علاوه بر اینکه سخنان و گفتار شما در اذهان
افراد باقی می ماند، حرکات و اعمال شما نیز به یاد ماندنی خواهند بود. طوری به
شنوندگان نگاه نکنید که احساس شود با فرد یا گروه خاصی بیشتر ارتباط دارید.
-آدرس های بیشتر، منابع و ماخذ تکمیلی و
مطالبی که به صورت جنبی می توانند برای فهم و درک شنوندگان مفید واقع شوند را برای
حاضرین اعلام و معرفی نمایید.
-از علم روانشناسی، جامعه شناسی، مردم شناسی
سعی کنید برای ارائه سخنرانی بهتر بهره بگیرید.
-بزرگ کردن خود را در کوچک پنداشتن و تحقیر
دیگران نبینید. افکار عمومی قاضی و داور خوبی در مورد سخنان و مطالب ما هستند.
-اداره جلسه سخنرانی که مخاطبان آن اقشار
گوناگون جامعه باشند بسیار سخت و فنی تر است از جلسه ای که شنوندگان سخنان شما
مثلا همه دکتر، دانشجو و یا مهندس هستند و این حالت رسالت کاری شما را حساس تر می
نماید که مراقبت و توجه بیشتری داشته باشید.
-از توجه حاضرین و زحمات برگزارکنندگان تشکر
و قدردانی کنید و سعی کنید در صورت امکان ارتباط نزدیک تر و گرم تری با شنوندگان
پس از پایان جلسه سخنرانی داشته باشید.
-هر چقدر شتاب و تعجیل در بیان کلمات و
جملات بیشتر باشد امکان تپق زدن و اشتباه هم بیشتر می شود، پس شمرده و با اعتماد
به نفس صحبت کنید.
-چهره بشاش، احترام و رعایت ادب و کرامت
انسانی، استفاده از تکیه کلام های دلنشین و درک روحیات، عواطف و تمایلات شنوندگان
نکات با اهمیتی هستند که نبایستی از آنها غفلت نمود.
منبع : اینترنت
