تجربه های متفاوت تونس در بستر بهار عربی

تجربه های متفاوت تونس در بستر بهار عربی

 سهند ایرانمهر

تونس در روز ملی زن به زنان حق میراث برابر و حق ازدواج با مرد غیر مسلمان داده است.الازهر مصر طی بیانیه ای اعطای این حق را ظلم به زن دانسته است با این حال گام هایی که تونس در زمینه هایی این چنینی گرفته است به ندرت در کشورهای دیگر عربی تکرار می شود.

تونس تنها استثناء بهار عربی است که پرداختن به این موضوع مجال بیشتری می خواهد اما اگر به شکل خلاصه بتوان به دلایل اصلی آن اشاره کرد می توان به چهار عامل اصلی اشاره کرد:

۱- سنت سکولار حبیب بورقیبه
بخش عمده ای از تونسی ها به ویژه فعالین مدنی خود را وارث سنت سکولار حبیب بورقیبه می دانند. حق رأی به زنان، ممنوعیت چندهمسری، تغییر قانون طلاق و حذف دادگاه‌های شرعی جامعه تونس از جمله اقدامات بورقیبه بود. او سرانجام طی کودتایی که توسط زین العابدین علی رهبری می شد سرنگون شد اما دوران او برای طیف فعالان مدنی سکولار همچون دورانی طلایی با رنگ و لعابی وستالژیک زنده نگاه داشته شده است .

۲- ماهیت متفاوت شاخه اخوانی النهضه
النهضه به عنوان  جنبشی اخوانی، رویه ای متفاوت با دیگر اخوانیون در جامعه عرب در پیش گرفته است. این حزب در دوران پس از بهار عربی، به هیچ وجه به دنبال تخاصم با دیگر احزاب نبود. در اکتبر ۲۰۱۱، النهضه به یاری شبکه‌های مردمی و سبقه ضداستبدادی خود با اختلاف بیشترین میزان آرا را به خود اختصاص داد. النهضه در جستجوی یک دولت متحد ملی وارد یک ائتلاف بی‌سابقه با دو حزب سکولار شد و بدین ترتیب رفتار متفاوتی را در سیاست معاصر جهان عرب رقم زد.

راشد غنوشی، رهبر جنبش النهضه تونس در بیانیه مهم سال گذشته این حزب را حزبی فراتر از دین و مذهب معرفی کرد و به صراحت گفت :” مسجد محل مناسک دینی است و جامعه عرصه تخصص. در جنبش اسلامی ما جایی برای کسانی که دموکراسی را مخالف اسلام می بینند و تغییر را با خشونت دنبال میکنند نیست. درهای النهضه به روی  نمازخوان و بی نماز، محجبه و غیرمحجبه باز است… اسلام در جنبش ما اسلام تغییر یافته نیست اسلام پویاست و النهضه به پیوستن یهودیان و مسیحیان خوش امد می گوید”.

۳-نظام قضایی مستقل
نظام قضایی مستقل در تونس از جمله دلایل عدم تکرار سرنوشت بهار عربی در این کشور بود. از نمونه های متفاوت در رفتار این نظام آنکه سال گذشته وقتی حزب سلفی التحریری به صراحت مخالفین خود را تهدید کرد که روزی  به قطع رووس (سرها) آنها دست خواهد زد، ارتش این کشور از این حزب شکایت کرد. فرجام این شکایت اما د رنهایت به تبرئه حزب منجر شد و دستگاه قضایی مانع از توقف فعالیت آنها درجامعه سکولار تونس شد.

۴- سندیکای ۴ گانه
موتور محرک فعالیت های مدنی در تونس بر عهده افراد یا احزاب نیست بلکه ۴ سندیکای مهم و غیردولتی این کشور متکفل فعالیت های مدنی  و ترویج اصول دموکراسی اند . ۴ تشکل صنفی – غیردولتی تونس که برنده جایزه نوبل صلح هم شدند شامل “اتحادیه سراسری کار تونس”، “اتحادیه صنایع، بازرگانی و صنایع سنتی تونس”، “انجمن دفاع از حقوق بشر تونس” و “کانون ملی وکلای تونس” هستند. آنها در سال ۲۰۱۳ میانجی گفتگوهای ملی تونس برای خروج این کشور از بحران سیاسی بودند و نقش موثری در سمت و سوی سیاسی و مدنی این کشور داشته اند.

منبع: وکیل ملت