دانشجو کیست ؟

دانشجو کیست ؟

امیر ارسلان خضری

۱- بارزترین صفت دانشجو پرسشگری است

سؤال کردن پایه تمام پیشرفت بشر است ، تمدن بشری به واسطه سوالاتی شکل گرفت که انسان های تاثیرگذار از خویش پرسیدند وتمام تلاش خود را صرف پاسخ بدان ها کردند. خواستگاه وعوامل شکل گیری سوالات متنوع است. ممکن است سوالات برای رهایی از رنج، بیماری، گرسنگی ودیگر ناملایمات شکل گرفته باشد ویا برای تحقق هدف ویا خواسته ای مطلوب ودوست داشتنی.
هر کجا پیشرفتی هست، هر کجا اختراعی هست، هر کجا که مفاهیم نوینی مطرح شده است، هر کجا که عمران وآبادانی هست، هر کجا که موفقیت وپیروزی نصیب عده ای شده است، هر کجا که ثروتی حاصل شده است ، هر کجا که فرهنگ وهنر تجلی یافته وهر کجا که تمدنی شکل گرفته است، بدانیم که آنجا سوالاتی مطرح بوده وعده ای عمر خود را صرف پاسخ به این سوال ها نموده اند.

دانشجو در هر شرایطی پرسشگر و نقاد است ، از عملکرد های گذشته ، وضعیت حال و رویکرد های آینده ، از ارتباط بین مطالبی که مطالعه کرده  و …

دانشجو می داند که بی معنی ترین سوالات آنهایی هستند که هرگز پرسیده نمی شوند ، پس از سوال کردن نمی هراسد ، و از آن بیمی ندارد که مورد تمسخر پرسش شونده و یا دیگران قرار گیرد بلکه تا زمانی که به پاسخ پرسش خویش نرسیده آرام نمی گیرد ، از هرکسی که توانایی پاسخ دادن دارد می پرسد و هر کتابی که لازم باشد می خواند و مهمترین چیز برای او رسیدن به پاسخی است که قلب و روان او را آرام کند .

و در مقابل پرسش هایی که از او می شود ، هرگز آن را تمسخر نمی کند زیرا او به اصل " بی معنی ترین سوالات " آگاهی کامل دارد و تا مطمعن نشود پرسشگر قانع شده بحث را خاتمه نمی دهد و اگر پاسخ را نمی دانست با شجاعت می گوید نمی دانم و او را با معرفی کتاب و یا شخصی که توانایی پاسخگویی دارد راهنمایی کند و خود نیز به دنبال پاسخ با شد .

دانشجو به نهادینه شدن فرهنگ پرسشگری کمک می کند و هیچگاه از تشویق دیگران به پرسش کردن خسته نمی شود .

 

۲- اصلی ترین وظیفه دانشجو مطالعه می باشد

هیچ لذتی با لذت مطالعه برابری نمی کند ، هر کتاب یک دانشگاه است و با به پایان رساندن آن شما فارغ التحصیل آن دانشگاه خواهید شد ، مگر غیر از این است که نویسنده کتاب خواسته هرچه را که می داند در کتابش قرار دهد پس اکنون شما به اندازه پژوهش نویسنده در این موضوع می دانید .

دوران دانشجویی بهترین فرصت برای مطالعه است ، در اولین روزها پس از ورود به دانشگاه خود را به مسئول کتاب خانه معرفی کنید ، و دوستی خود را با او از همان ابتدایی ترین روزها آغاز کنید ، کاری کنید که نام شما روی سلول های خاکستریش حک شود و به شما اجازه بدهد خود وارد مخزن کتابخانه شوید و تا مناسب ترین کتاب ها را جستوجو کنیم .

کتاب بهترین منبع برای یافتن پرسش هایی است که برای شما پیش می آین د ، مطالعات خود را به سه بخش عمومی ، مهارتی و تخصصی تقسیم کنید . مطالعات تخصصی خود را فقط به تکست و یا رفرنسی که استاد برای عموم مطرح می کند محدود نکنید ، از استاد و یا دانشجویان بالاتر بخواهید که منابع بیشتر و جامع تری به شما معرفی کنند .

برنامه روزانه مطالعه داشته باشید ، زمان و مکان مناسب را خود در طول ترم اول با روش سعی و خطا بیابید ، محیط کتابخانه می تواند مکان مناسبی باشد ، ولی این امر برای افراد متفاوت است .

یادگیری مهارتهای تند خوانی می تواند علاقه شما را به مطالعه افزایش داده و در کمترین زمان بیشترین اطلاعات را فرابگیرید

 

۳- زمان برای دانشجو ارزشمندترین چیزهاست

گویند زمان طلاست ، اما از آن هم با ارزش تر است ، زمان معادل عمر و زندگی انسان است . عمر آدمی و بخصوص بهار زندگانی ( جوانی ) و از آن خاص تر دوران دانشجویی بسیار گذرا و محدود است . پس ما باید در حد توان موانعی که باعث بیهوده و نامفید شدن می شوند را کنار بزنیم . راهکارهای بسیاری برای در دست گرفتن زمان وجود دارد . مهمترین راهکار برای این امر اصل اولویت بندی امور است . پیشنهاد می شود که دانشجو در ابتدای هر ترم کارهایی را که باید در طول ترم انجام دهد را یاد داشت کند مثلا کدام کتاب ها را خواهد خواند ، کدام مهارت را یاد خواهد گرفت و … و هر شب قبل از خواب بداند که فردا باید چه کارهایی را انجام دهد و اولویت انجام دادن آنها را نیز مشخص کند .

 

۴- دانشجو صاحب اندیشه و هدف است

هدف برای جوان ، همچون فانوس دریایی برای کشتی است که مانع غرق شدنش در دریای زندگی می شود
کشتی های اقیانوس پیما به مدد قطب نما و رادارها، مقصد خویش را در دل شب ‎های تاریک وطوفانهای مهیب می یابند . جوانان نیز در دریای زندگی به مدد هدف و آرمانی که دارند به ساحل سپیده می رسند." ( ماردن)

انتخاب هدف در زندگی دانشجو ، موجب تمرکز قوای فکری او می شود ، به او قاطعیت و جدیت می بخشد ، تردیدها و دو راهی ها را برای او حل می کند ، مدیریت زمان را به او اهدا می کند زیرا کسی که می داند هدف اعلای زندگی چیست فرصت ها را می سازد و منتظر رسیدن فرصت ها نمی ماند ، دانشجو با هدف بر اطرافیان خود تاثیر می گزارد و هدفداری به دانشجویان سرعت عمل، انتخاب مؤثر و قابلیت دفاع و صراحت خاصی می بخشد .

دانشجو تفاوت بین هدف و آرزو را می داند ، او میداند که هدف های یک انسان بیانگر شخصیت او هستند ، دانشجو می داند چنانچه به هدف خود رسید، بلافاصله هدف دیگری را جایگزین هدف پیشین کند و به هیچ وجه ، اسیر ابتذال و روزمرگی نمی شود ، و چنانچه بر سر دوراهی ماند از هم اندیشی مشاوران استفاده می کند تا احتمال موفقیت خود را افزایش دهد ، دانشجو می داند که هر انتخابی باید دلایل کافی داشته باشد ، پس انتخاب هدف باید مستدل و قابل دفاع باشد .

 

۵- دانشجو بر هویت خویش آگاهی کامل دارد

" جستجوی یک جوان در پی هویت ، از برخی لحاظ همان جستجوی معنای زندگی است."(اریکسون)

هویت یعنی شاخص های ارزیابی هر ملت ، این شاخص ها عبارت اند از : ۱- دین ۲- تاریخ ۳- فرهنگ

دانشجو یکایک این شاخص ها را پیرامون ملت خود می داند و مطالعه و پرسش پیرامون شناخت هویت از اولویت های او می باشد . دانشجو می داند که بحران هویت یعنی اینکه اکثریت و یا همه ی ملت از هویت خود اطلاعی نداشته باشند و ویژگی های برتری ملت خود را رها کرده و هویت بیگانه را به طور کامل جایگزین آن کنند . دانشجو باید تاریخ ملت خود را بخواند و بداند که مردمان گذشته چه دینی داشته اند و بداند چه برتری ها و ویژگی هایی در دین جدید بوده که به آن گرویده اند . او باید نخبگان ملت خود را بشناسد و علت برگزیدن این راه توسط آنان را درک کند . او باید با ادبیات دوران متفاوت آگاهی بیابد و شاعران و ادیبان و سبک آنان را بشناسد . دانشجو باید بتواند به زبان مادری خود بنویسد و بخواند ، شعرهایی را از شاعران سرزمین خود از حفظ داشته باشد ، با موسیقی و سازهای محلی آشنایی داشته باشد و …

دانشجو حداقل باید بر تاریخ یک نسل پیش خود ( ۳۰ سال ) تسلط داشته باشد تا بتواند با نسل قبل از خود ارتباطی محکم تر برقرار نماید .

دانشجو نه تنها باید خود اینها را بداند و از صحت آنها مطمئن باشد بلکه به دیگران نیز یادآور اهمیت موضوع باشد و انحرافات در این زمینه را برای آنها شفاف کند .

 

۶- دانشجو نسبت به اندیشه های متفاوت مطالعه دارد

مطالعه و شناخت روی اندیشه ها و جریانات فکری نه تنها باعث می شود تا با صاحبان دیگر اندیشه ها ارتباطی مسالمت آمیز داشته باشیم بلکه قسمت های زیبای آن را با سنت های خویش ترکیب کرده و از سویی دیگر خود را آماده دفاع در مقابل تهاجم اندیشه های نو علیه هویت و اندیشه و آرمان های خود و ملت خود ، سازیم .

 

۷- دانشجو مسوولیت پذیر است

جوانان ، با نورعلم و فضلیت روشن شده از پیمانه امید لبریز شوید و با شجاعت و مسؤولیت زندگی کنید تا در پیش خدا عزیز و در تمام اعصار معروف باشید (میلتون) 
هرگز دنبال سعادت شخصی خود مگردید بلکه تکلیف خود را انجام دهید (کانت)
به تمام کسانی که به من نه گفتند مراتب سپاسگذاری خود را اعلام می کنم زیرا آنان باعث شده اند که من خودم مسوولیتهایم را برعهده بگیریم (دکتر وین دایر) 

قبول آگاهانه مسوولیت ها و موفقیت در آنها نه تنها بر اعتماد به نفس شما می افزاید بلکه شما را برای پذیرش مسوولیتهایی بزرگتر آماده می سازد و اگر در درست انجام دادن آنها موفق نشدید آن را به حساب بی تجربگی قرار دهید . و بدانید که دنیای امروز از نداشتن حس مسولیت پذیری در جوانان رنج می برد و پیر مردان امروز که این حس در آنها وجود دارد توانایی انجام مسوولیت ها را ندارند . و دانستن اینکه خداوند ناظر اعمال ماست باعث می شود که وجدان اخلاقی خود را برای انجام درست وظایف بیدار کنیم .

 

۸- دانشجو بر مهارتهایی چون کار با کامپیوتر و اینترنت و استفاده از زبان انگلیسی تسلط دارد

دانشجو باید بداند که تمدن بشری سه دوره را به خود دیده است . دوره اول جامعه کشاورزی ، دوره صنعتی و دوره ای که اکنون در آن قرار داریم عصر اطلاعات است . هر کدام از این دوره ها نیازمند مهارت  ها و زیر ساخت های خاص خود بوده اند . مهارت مورد نیاز در دوره اطلاعات تسلط بر استفاده از کامپیوتر و اینترنت می باشد . همچنین لازم به ذکر است که بیش از ۷۰ درصد حجم اطلاعاتی که در اینترنت موجود می باشد به زبان انگلیسی نوشته شده اند . پس تسلط بر زبان انگلیسی یکی از ضروریات دانشجو می باشد . دانشجو حداقل درحد یک مکالمه عمومی انگلیسی صحبت کردن بلد باشد و بر خواندن و نوشتن متون تخصصی خود تسلط کامل داشته باشد . ترجمه خلاصه ای کاربردی از جدیدترن مقالات و کتابهای تخصصی وظیفه دانشجو می باشد . اولا دانشجو مترجم نیست و ثانیا زمان آن را نیز ندارد پس نمی تواند کل متون را ترجمه کند ، از سویی ترجمه و خواندن جزئی ترین بخش ها ما را از هدف اصلی مان که یادگرفتن و به روز کردن اطلاعات خود و آگاه کردن دیگران ، در زمینه تکنولوژی و جدیدترین دستاوردهاست ، دور می کند .

شرکت کردن در دوره های ICDL که در دانشگاه ها هم برگزار می شود و همچنین حضور در یک یا دو دوره کلاس های زبان خصوصی برای یادگیری روش های فراگیری زبان نیز می تواند سود بخش باشد .

 

۹- دانشجو نسبت به اخبار آنچه که پیرامون او روی می دهد مطلع است و موضع خاصی دارد

برای این منظور استفاده از خبرگزاری ها در اینترنت و روزنامه ها پیشنهاد می شود . برای صرفه جویی در زمان و همچنین پوشش کامل خبرها دانشجو باید دو و یا چند خبرگزاری و روزنامه را که اخبارشان مکمل یک دیگر می باشد را پیگیری کند . پیشنهاد می شود که اخبار در تمام زمینه ها پیگیری شود ولی دانشجو می تواند برحسب علاقه و ذوقیات خود خبرها را دنبال کند .

 

۱۰- دانشجو در بطن جامعه قرار دارد

تفاوت عمده بین دانشجو بودن در دانشگاه های مرکز و دانشگاه های حاشیه در این است که دانشجویان مرکز به مقتضای شرایطی که در آن قرار دارند سیاسی تر هستند و فعالیت های خود را در این حوزه متمرکز می کنند ولی دانشجویان حاشیه در حوزه مسائل اجتماعی فعالیت چشمگیرتری دارند . هردوی این حالات با توجه به شرایط محیطی قابل توجیه است .

دانشجو  آداب و رسوم مردم شهر خود را می شناسد و به درست و نادرست آنها احترام می گذارد و با روش هایی نیکو به اصلاح و تجدد در آنها همت می گمارد . دانشجو بر مشکلات و معضلاتی که گریبان گیر مردم شهر است آگاهی دارد . همکاری با تشکلها و انجمن های اجتماعی یکی از اولویات دانشجو محسوب می شود . دانشجو از نهادهای کمک به سالمندان و کودکان بی سرپرست و معتادین و … دیدار می کند . او از همایش ها و سمینارهایی که از سوی دانشگاه و یا تشکل های اجتماعی به منظور افزایش آگاهی عمومی برگذارمی شود استقبال کرده و در حد توانایی به برگذاری هرچه بهتر آن کمک می کند .

دانشجو به اختلاف در اندیشه ها و عملکردهای متفاوت لایه های اجتماعی به عنوان نقطه عطفی برای ایجاد یک رقابت سالم و در نهایت حل و بهبود معضلات اجتماعی می نگرد و به هر اندیشه ای که گامی در این راه بر می دارد احترام گذاشته و همکاری خود را برای همگامی در این راه اعلام می دارد .

 

۱۱- دانشجو در حد وسع قلمی توانا و سخنی شیوا دارد

کاغذ و قلم ابزاری است که هیچگاه نباید از دانشجو دور بیفتند . دانشجو می تواند از هر وسیله ی دیگری که استفاده راحت تری نسبت به قلم و کاغذ دارد مانند موبایل و کامپیوترهای جیبی و … استفاده نماید . او سوالاتی که برایش پیش می آید را یاداشت می کند تا در اولین فرصت به دنبال پاسخ آنها باشد ، او نکات مهمی را که از جلساتی که در آنها حضور دارد یاداشت می کند ، لازم است دانشجو تاریخ هر کدام از یاداشت ها را در گوشه ی آن درج نماید . دانشجو باید دفترچه یاداشت خاطرات روزانه داشته باشد ، اگرچه هر روز در آن ننویسد ، این خاطرات روزانه معادل تاریخ هزارساله است که در هویت و رفتارهای شخص تاثیر می گذارند و شاید روزی این نوشته ها بخشی از تاریخ یک ملت را تشکیل بدهند . ضرورت دارد که دانشجو تحلیل حوادث و رویدادهایی که پیرامون او رخ می دهد را یاداشت کند هرچند که این تحلیل و نقد کاملا مغایر با حقیقت باشد ولی بیانگر یکی از احتمالاتی است که ممکن است روی بدهد . مشارکت در نشریات دانشجویی می تواند تمرین خوبی برای نوشتن باشد .

دانشجو باید مکان و زمان مناسب سخن گفتن را بداند و در مواقعی که باید سخن بگوید ، سکوت نکند . دانشجو باید آماده پاسخگویی در مقابل سوالات احتمالی که در حوزه فعالیتهای خویش از او می پرسند باشد و زیباترین و خلاصه ترین پاسخ را که می تواند پرسشگر را قانع کند را بدهد و این امر روی نخواهد داد مگر اینکه به طور کامل متوجه سوال و گفته ی مخاطب شود ، پس برای آنکه بتوانیم زیبا سخن بگوییم باید شنونده خوبی باشیم . همچنین دانشجو باید توانایی دفاع از نظرات و عقاید و اهداف خود را داشته باشد .

 

۱۲- دانشجو دیوار بین دانشگاه و دنیای واقعی را درهم می نوردد

با توجه به سیستم آموزشی کشورمان که به بعد تئوری تکنولوژی و علوم توجه دارد تا به کارایی و کاربرد علوم در دنیای واقعی ، دانشجو می تواند در مراکز که به رشته تحصیلی او مرتبط هستند ، داوطلبانه به فعالیت مشغول شود ، او می تواند تجربیات دنیای واقعی را کسب کرده و آموخته های تازه ی خود را به آنها افزوده و نوآوری در این زمینه داشته باشد و در نتیجه جامعه با آغوشی باز به استقبال چنین متخصصانی می رود ، این امر چیزی شبیه مدیریت ژاپنی ( تلفیق سنت ها و تکنولوژی) است . به علاوه این نوع فعالیت در نوع درس خواندن دانشجو نیز موثر است ، زیرا او در هر لحظه در فکر این است که چیزهای جدید تری بیاموزد و آنها را با دنیای واقعی تطبیق دهد در نتیجه او در کلاس حضور موثرتر دارد و ذهن او تحلیلگرتر و تفکر او انتقادی تر خواهد شد .

در این راستا انجام دقیق پروژه ها و تحقیاتی که به دانشجویان محول شده می تواند نقش موثری در این زمینه داشته باشد .

 

۱۳- پژوهشگری انتظاری است که از دانشجو می رود

هر چند پژوهشگری تنها مختص دانشجویان نیست اما دوران دانشجویی بهترین فرصت برای پژوهشگری می باشد . انتخاب موضوع پژوهش یکی از مهمترین دغدغه ها می باشد . برای این کار اولا باید ذهنی خلاق داشته باشیم ، برای خلاق شدن باید مانند کودکان اندیشید ، ساده و بی تکلف . ولی گاهی نیاز به یافتن موضوعی جدید هم نمی باشد ، ما می توانیم با بازنگری و برسی عملکردهای بسیاری از موضوعات پیشین و تطبیق دوباره آنها با علم روز و اصلاح آن کمکی به عرصه پژوهش نماییم .

برای اینکه پژوهشی عالی انجام دهیم باید از تمام امکانات کتابخانه و اینترنت و همچنین نظرات و تجربیات اساتید و پژوهشگران دیگر استفاده نماییم .

لازم به ذکر است که دو شعار باید در ذهن دانشجو حک شود :

۱- تغییر تنها راه پیشرفت است با این وجود بسیاری از آن سرباز می زنند

۲- جایزه ی نوبل را به همت ها و تلاش های بالا می دهند

پس رسالت اصلی دانشجو ایجاد تغییر است و برای رسیدن به نتیجه باید صبر و همت زیادی را داشته باشد .

 

۱۴- دانشجو جایگاه معلمی اساتید را ارج می نهد

دانشجو بر اهمیت تعلیم و تربیت واقف است و می داند مسوولیت این وظیفه بر عهده دو قشر است : مادران و معلمان . هنگامی که جایگاه این دو قشر فراموش شود جامعه رو به سوی نابسامانی خواهد داشت . هنوز هم زیادند معلمانی که منتظر شنیدن پرسشی هستند تا جان خود را برای پاسخ دادن فدا کنند . پس این وظیفه ی ما است که این وظیفه را به معلمان یاد آور شویم و جایگاه واقعی آنان را در جامعه دوباره احیا کنیم .

 

۱۵- دانشجو در ایجاد ارتباط با دانشجویان دیگر و کمک به دانشجویان ورودی کوشا است

همه ی ما اولین روزهایی را که وارد دانشگاه شدیم و هیچ نمی دانستیم ، منتظر بودیم کسی ما را راهنمایی کند را به یاد داریم ، پس در اولین فرصت خود را به دانشجویان جدید می رسانیم به سوالاتشان پاسخ گفته و از همه مهمتر به آنان کمک می کنیم که از همان لحظه آغازین رسالت خود را بشناسد و از تمام ظرفیتهای خود استفاده بنماید .

 

۱۶- دانشجو از سفر کردن نمی هراسد

 سفر یکی از آن جایگاه هایی است که بهترین شرایط را برای آموختن و یادگیری تجربه در اختیار آدمی می گزارد . پیامبر اسلام می فرماید "در سفر خیری برای شما نهفته است" . در این راستا دانشجو از همایشها و نمایشگاه هایی که در شهرهای دیگر برپا می شوند استقبال کرده و بر حسب اولویت در آنها حضور می یابد . او از مناطق اطراف شهر خود و شهرهای دیگر دیدن می کند که هم با آداب و رسوم مردمان آن آشنا شود و همچنین در ارتباط خود با دیگران از آنها استفاده کند ، خیر و تجربه ای که در سفر است را تا به سفر نروید نمی توانید آن را درک کنید .