جوانان به دنبال الگویی شایسته

جوانان به دنبال الگویی شایسته

نویسنده: آبتین امیری

جوان امروز به شدت نیازمند یافتن الگوهای مناسبی هستند که به واسطه ی آن ها بتوانند راه درست زیستن را در دنیای پر هیاهو بیاموزند. امروزه بحران هویت و سردرگمی اجتماعی جوانان تا حدود زیادی به الگوبرداری نامناسب از شخصیت های موجود باز می گردد؛ چرا که می بینیم در شهرهای بزرگ و کوچک اسلامی ارزش های اصیل به سادگی زیر پا نهاده می شوند و این هنرپیشگان، خوانندگان و بازیگران سینما هستند که به الگوی نسل جوان تبدیل می شوند، غافل از این که آن ها می توانند ظاهری زیبا و دلربا داشته باشند، اما هرگز نمی توانند برنامه ای برای درست زندگی کردن ارائه دهند.

بحران ایمان، بحران اخلاق و بحران سلامتی روان از مشکلات اکثر این گونه شخصیت هاست. لذا با وجود این که زیباترین ظاهرها و ژست ها را در برابر دوربین ها می گیرند و قلب جوانان را به تسخیر در می آورند، هنگامی که عمق زندگی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد، نه تنها در رفتار اجتماعی، بلکه حتی در زندگی خانوادگی خود نیز موفق نیستند و بسیاری از آن ها در دریایی از پوچی دست و پا می زنند و در اوج شهرت و محبوبیت به خودکشی یا جنایت روی می آورند.

اگر در جامعه چنین افرادی به الگوی رفتاری جوانان تبدیل شوند، نباید انتظار داشت که در میان نسل جوان راه صحیح زندگی فردی و اجتماعی پیموده شود، بلکه جوانان در حالی که فکر می کنند در اوج لذت و افتخار هستند به بیراهه می روند.

در این میان نباید از تلاش سازمان یافته ی دشمنان پنهانی غافل بود که میلیاردها دلار را هزینه می کنند تا با الگوسازی و شخصیت سازی کاذب، نوع رفتار، پوشش و شیوه ی زندگی کردن جوان مسلمان را در قالب دلخواه خود قرار دهند.

بسیاری از هجوم های فرهنگی و تبلیغی که ما آن را به شکل مد، لباس، آرایش رفتار می شناسیم برنامه ای هدایت شده برای کنترل و سرگرم نمودن نسل جوان مسلمان به امور ظاهری و بدون محتوا و بی ارزش است، به طوری که انرژی این نسل پرتوان کاملاً صرف مسائل بی هدف شود.

البته باید اعتراف کرد که جریان های اسلامی با این که همواره مدعی اصالت ارزش های خود بوده اند، هیچ گاه در الگوسازی برای نسل جوان موفق نبوده و نتوانسته اند چهره ی حقیقی اسلام را به این نسل عرضه نمایند؛ لذا تصور بسیاری از جوانان مسلمان این است که اسلام چیزی جز مجموعه ای از قوانین سخت گیرانه نیست که تنها هدفش نابودی لذت های زندگی است، پس بهتر است اکنون به آن توجهی نشود و در موقع پیری به سراغش رفت.

این واقعیت تلخ سبب شده بسیاری از حقایق اسلام و شخصیت های آن در پشت ابرها پنهان بماند و بر سردرگمی های موجود در الگویابی افزوده شود.

بی شک اگر نسل جوان مسلمان نتواند بر این جریان غلبه کند و الگوی مناسبی را برای زندگی به روش اسلام بیابد، نه تنها موجودیت خود را در شادی ها، پوشش ها و لذت ها برآمده از فرهنگ غرب خواهد یافت، بلکه شاهد مصائب حاصل از این روش در زندگی خواهد بود. مصائبی مثل اعتیاد، فساد اخلاقی، شاربخواری، استفاده از قرص های روانگرد و جنون زا، دوران جوانی را خواهد بلعید و حداقل زندگی جوان را به سوی روزمرگی و پوچی سوق خواهد داد.

این حقیقتی غیر قابل انکار است که الگویابی مناسب می تواند راه نجات و سربلندی و عزت دنیا و آخرت باشد، تا آن جا که خداوند رفتار پیامبر خدا را الگوی مناسبی برای مسلمانان می داند:

(لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ ) احزاب: ۲۱

«بی شک سرمشق و الگوی زیبائی در ( شیوه پندار و گفتار و کردار ) پیغمبر خدا برای شما است . برای کسانی که امید به خدا داشته ، و جویای قیامت باشند. »

یکی از منابع مصدرهای شریعت «سنت» است. «سنت» یعنی الگو قرار دادن رفتارها و عملکردهای پیامبر خدا (ص) در زندگی و این که در انواع روابط فردی، اخلاقی، خانوادگی، عبادی و اجتماعی، پیامبر (ص) اسوه ی رفتاری ما باشد، چرا که پیامبر خدا (ص) سرور کاینات است و ابلاغ کننده دین خدا به بشر است؛ و اگر قرار باشد ما کسی را الگوی خود قرار دهیم چه کسی بهتر از پیامبر (ص) را می توانیم برای این کار بیابیم.

میراث اسلامی سرشار از الگوهایی است که هر یک از آن ها می تواند راهگشای نسل های مختلف مسلمان در برابر مشکلات زندگی باشد؛ از مبارزه گرفته تا هجرت، ساده زیستن و مجاهدت مالی و جانی در راه خدا را در رفتار پیامبر (ص) و شاگردان او، یعنی اصحاب و شاگردان اصحاب می توان یافت.

محبت ها، گذشت ها، ایثار برای خیر انسان ها و حتی نوع روابط خانوادگی پیامبر خدا (ص) بهترین الگوی رفتاری برای ماست.

در صدر اسلام در هنگام دعوت مکی مجاهدت و پایداری پیامبر (ص) و یارانش در راه عقیده مثال زدنی است. آن ها سخت ترین شکنجه ها را متحمل شدند، اما از عقیده و باور خود دست نکشیدند. هر چه از سال های آغاز دعوت می گذشت، فشارها بر پیامبر (ص) و یارانش بیش تر می شد، تا این که مشرکین آن ها را حتی برای امور عادی زندگی تحت فشار نهادند.

برخی مثل «یاسر» پدر «عمار» و همسرش «سمیه» شهید شدند، برخی مجبور به هجرت و فرار از مکه شدند و برخی به دلیل ایمان آوردن رشته ی خانوادگی و خویشاوندیشان قطع شد.

محاصره ی اقتصادی علیه مسلمانان و آزار و اذیت پیروان پیامبر (ص) عرصه را بر زندگی آن ها تنگ کرده بود، ولی آن ها با توکل بر خد به مقاومت خود ادامه دادند و تسلیم فشارهای مشرکین نشدند. سال های سخت و طاقت فرسایی بر محمد (ص) و کسانی که به او ایمان آورده بودند گذشت؛ اما همین پیامبر (ص) بعد از چند سال دوری از شهر خود مکه، هنگامی که با ده هزار سپاهی جنگی وارد این شهر شد و می توانست انتقام سختی از دشمنان خود بگیرد، دشمنانی که بیش از بیست سال او را آزار دادند و با شکنجه و جنگ مانع دعوت اسلامی او و یارانش شدند، با آن ها چه رفتاری داشت؟ «همه ی آن ها را بخشید.»

در میان اصحاب پیامبر (ص) نیز افرادی زیادی بودند که زندگی آن ها الگوی مناسبی برای جوانان مسلمان است.

اگر سیرت این افراد مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و شیوه ی آن ها در رویارویی با مشکلات مورد بررسی قرار گیرد، این شیوه های زیبا می تواند جوانان را در الگویابی یاری دهد و تأثیر خوبی بر زندگی آن ها بگذارد؛ زیرا عملکرد مسلمان در صدر اسلام و قرون اولیه ی هجری به گونه ای بوده که مورد توجه و الگوی نسل های بعدی قرار گرفته است.

از طرفی باید قبول کنیم که بسیاری از شخصیت های مطرح، در مناطق اسلامی در چند قرن اخیر الگوی مناسب رفتاری برای دیگران نبوده و نیستند. خصوصا افرادی که با تن پروری و سوء استفاده از نام دین نوعی بدبینی در خصوص فعالیت حرکت اسلامی ایجاد کرده اند. منفعت طلبی ها و هواپرستی سبب شده که بسیاری از افرادی که در ظاهر مقید به اصول اسلام هستند و برای کوچک ترین اشتباهات در اجرای احکام شرعی مثل نحوه ی وضو گرفتن دعواهای بزرگ به راه می اندازند، در رفتار شخصی و اجتماعی خود متهم به سوء استفاده از موقعیت دینی خود و عدم رعایت اخلاق باشند و با استفاده از سادگی مردم به مال اندوزی بپردازند.

بدون تردید این افراد هرگز نمی توانند الگوی مناسبی برای نسل جوان مسلمان بوده و معرف اسلام برای کسانی باشند که می خواهند اسلام را بشناسند. در بسیاری از مواقع شاهد هستیم که این افراد برای حفظ مقام و جایگاه خود حتی با فعالان حرکت های اسلامی که مخلصانه در راه دین خدا تلاش می کنند و جوانان مسلمانی که می خواهند کاری گر چه کوچک برای جامعه ی خود انجام دهند مقابله می کنند، زیرا این فعالیت ها را نوعی تداخل و مزاحمت برای حفظ جایگاه سنتی خود می دانند.

در این شرایط بازگشت به قرآن و سنت بهترین راه حل است؛ زیرا هم در قرآن کریم داستان های مناسبی برای شخصیت های خوب و رفتاری قابل قبول در شرایط مختلف وجود دارد و هم سنت پیامبر (ص) و سیرت یاران او مدارک مناسبی را برای الگوبرداری نسل جوان عرضه می نماید. همین الگوها ما را در انتخاب های درست و رفتارهای مناسب در برابر شرایط مختلف و مراحل مختلف زندگی یاری می کند و سبب می شود بدی را از نیکی تشخیص دهیم و چهره ی حقیقی دین و مردان مخلص آن را به خوبی بشناسیم.

—————————————————————-

منبع: نسل جوان بیداری و مسئولیت ها / مؤلف:آبتین امیری / انتشارات: ایلاف ۱۳۸۵