اهل سنت و محبت امام حسین رضی‌ الله عنه

اهل سنت و محبت امام حسین رضی‌ الله عنه

نویسنده: دکتر جلال جلالی زاده

جای هیچ گونه تکلف و تردیدی نیست که اگر امام حسین رضی‌ الله‌ عنه را امام هدایت و آزادی بنامیم و از سیره وسیرتش قبساتی برای طی کردن مسیر زندگی پر از ناملایمات و انحرافات امروزی بگیریم و در پرتو حیات عالمانه و سعادتمندانه ایشان روشی را برای رسیدن به اهداف و آرمان های بلند انسانی در پیش بگیریم. چگونه از اخلاق و منش این امام همام بهره‌مند نشویم که از هر نظر اسوه و الگویی برای مومنان و موحدان است و خودش از خاندانی بر خاسته است که به تائید و تاکید قرآن تا قام قیامت مشعل‌دار هدایت و نجات انسانیت می‌باشند و محبت و دوستیشان مایه مباهات هر انسانی است، زیرا محبت آنان موجب رسیدن به محبوب حقیقی یعنی خداوند متعال است که پوشش دهنده همه محبت‌هاست، مسلمانان از زمان پیامبر صلى الله علیه وسلم تا امروز به این محبت و دوستی افتخار می‌کنند و به این وصیت پیامبر صلى الله علیه وسلم عمل می‌کنند که فرمود: «أدبوا أولادکم علی ثلاث خصال :حب نبیکم وحب أهل بیته وعلی قراءه القرآن.» (تخریج دیلمی)  یاران وشاگردان پیامبر صلى الله علیه وسلم به این وصیت عمل کردند و جز عده ای معدود از طایفه بنی امیه که با مخالفت با این خانواده و هتک حرمت آنا و شهادت شهسوار کربلا ننگ ابدی را به جان خریدند هیچ مسلمانی را نمی‌توان یافت که مدعی محبت و ولایت آنان نباشد‌، روایت شده است که عمر بن خطاب به زبیر بن عوام گفت: بیا به ملاقات حسن بن علی برویم، اما او اندکی تاخیر کرد، عمر گفت: آیا نمی‌دانی که عیادت بنی هاشم فریضه است و ملاقاتشان سنت است.(غالیه المواعظ، ص۶۲۰)

اهل بیت پیامبر دارای دو فضیلت‌اند، فضیلت خانوادگی و انتساب به سرور کائنات و مفخر موجودات و فضیلت هم‌نشینی و مصاحبت با خاتم پیامبران است که افتخاری بس بزرگ و منزلتی بس ارجمند در نهضت عظیم و جاودان اسلامی است و هیچ کتابی از کتب کلامی و عقیدتی اهل سنت را نمی‌یابی مگر این که بابی را به فضائل اهل بیت نبوت اختصاص داده و در این مورد قلم فرسائی نموده‌اند و حتی إبن تیمیه عقیده اهل سنت را در این باره در کتاب العقیده الواسطیه بیان نموده و گفته است: أهل سنت أهل بیت پیامبر صلى الله علیه وسلم را دوست دارند و به وصیت پیامبر صلى الله علیه وسلم در باره آنان عمل می‌کنند: «أذکرکم الله فی أهل بیتی، أذکرکم الله فی أهل بیتی.» (صحیح مسلم ،کتاب فضائل الصحابه باب فضل علی ،ج۵ ص۱۸۸) وهنگامی که اقبال لاهوری در باره حضرت فاطمه می‌گوید:

مریم از یک نسبت عیسی عزیز /∗/ از سه نسبت حضرت زهرا عزیز 

و اهل بیت که حضرت علی رمز و نماد شخصیت معنوی آنان است پرورش یافته مکتب پیامبر از لحاظ علمی و روحی و آشنا به مقاصد دین والای اسلام و جان فدای استاد و مرشدش در همه لحظات عمرش بوده است. و چگونه امام حسین رضی الله عنه که عصاره فضائل این خانواده و تربیت یافته پاکترین و معصوم‌ترین خاندان موجود در کره زمین و منادی راه نمائی ثقلین می‌باشند مورد توجه جد بزرگوار و پیروان مخلصش قرار تگیرد و نمی‌توان خود را مسلمان دانست اما نسبت ریحان بوستان نبوت بی اهمیت بود، و از عطر دلاویز او خودرا مست نکرد. رسول خدا صلى الله علیه وسلم درباره امام همام می‌فرماید: «حسین منی وأنا من حسین، أللهم أحب من أحب حسینا،حسین سبط من ألاسباط.» (فضائل الصحابه، رقم: ۱۳۶۱)

بنابر این با توجه به این فرموده گران‌سنگ نبوی به طور قاطع گفت: که محبت نبی و بغض امام حسین با هم قابل جمع نیستند و مطمئنا هر مسلمانی اگر به دنبال تحقق و اجابت دعای فرستاده خداوند باشد باید محبت فرزند و نوه‌اش را جزء عادات و عمل قلبی خود قرار دهد و ممکن نیست کسی ادعای محبت پیامبر صلى الله علیه وسلم را داشته باشد ولی از ایشان اطاعت نکند زیرا محبت اهل بیت از آثار عمل به سنت ایشان واهتدا به هدی رسول خاتم و توصیه به احترام و مراعات مکانت آنان است که از سوی بسیاری از محدثان، فقهیان و شاعران زیادی ذکر شده است. ذکر فضائل و کرامت‌های آن شخصیت بزرگ از زبان صحابه و یاران پیامبر صلى الله علیه وسلم در کتاب‌های بسیاری روایت شده که ذکر نام هر یک از آنان به درازا می‌کشد کتاب‌های أسد الغابه (۴۹۶/۱)، کنز العمال (۲۶۱/۲)، البدایه والنهایه (۳۶/۸)، مشکاه المصابیح (۳۷۷/۳-۳۷۱)، صحیح البخاری (۳۳/۵)، سنن الترمذی (۶۱۴/۵)، سنن إبن ماجه (۵۶۱/۱)، المعجم الکبیر (۲۰/۳)، صحیح مسلم (۱۳۰/۷)، و بسیاری از کتاب های مرجع و منبع حدیثی و تفاسیر مملو از فضائل اهل بیت به ویژه امام شهیدان امام حسین می‌باشد.

ابو سعید خدری روایت کرده است که پیامبر صلى الله علیه وسلم در فضیلت حسنین رضی الله عنهما فرمود: «الحسن والحسین سیدا شباب أهل الجنه». ونیز فرمود: هرکس حرمت اسلام، من و خانواده‌ام را نگاه دارد دین و دنیایش را حفظ خواهد کرد. (المعجم الکبیر: ۳/۱۲۶)

ابوبکر صدیق گفته است: أرقبوا محمدا صلى الله علیه وسلم فی أهل بیته؛یعنی کسی که پیامبر را دوست دارد باید خانواده‌اش را دوست داشته باشد و کسی که می‌خواهد خود را به پیامبر نزدیک کند باید خانواده‌اش را گرامی بدارد و بر خشنودی و أدای حقوق آنان اقدام نماید و در بردباری و فداکاری، وفا، علم و کرم و تمسک به قرآن و سنت به آنان تاسی جوید. (ریحانه النبی، ص۳۵)  داستان طواف خانه خدا از سوی امام زین العابدین و استقبال حجاج از ایشان و سؤال هشام بن عبدالملک که او چه کسی است؟ و پاسخ فرزدق خواندنی است:

هذا ابن خیر عبادالله کلهم /∗/ هذا التقی النقی الطاهر العلم

(الموسوعه الصوفیه، ص۴۳۳)

امام شافعی درباره‌ی محبت اهل بیت می‌گوید:

یا آل بیت رسول الله حبکم /∗/ فرض من الله فی القرآن أنزله

یکفیکم من عظیم الذکر أنکم /∗/ من لم یصل علیکم لا صلاه له

در باره‌ی لعن یزید، شیخ الاسلام ابن تیمیه گفته است: هرکس امام حسین را شهید نموده و یا در کشتنش معاونت داشته و یا خرسند بوده، لعنت خدا و فرشتگان و مردم بر او باد. (مجموع الفتاوی: ج۴ ص۴۳۷)

آن‌چه که می‌توان از نوشته‌ها و بیانات عالمان اهل سنت در باره‌ی محبت اهل بیت استنباط نمود دوری از افراط و تفریط و دیدگاهی عاقلانه و عرفانی و با اسلوبی صحیح و معتدل است که موجب تقریب و وحدت مسلمین و تقویت روابط بین مسلمانان و زدودن شکوک و ابهامات است. محبتی که به دور از سوء استفاده و یا استثمار افراد ساده لوح و یا جمع آوری مال و خدم وحشم می‌باشد بلکه بر عکس موجب فلاح و رستگاری و رسیدن به بهشت جاودان است. محبتی که به معنای حرفی است یعنی محبت آنان به سبب محبت خدا و رسولش که عبادت و فرمانبرداری است. محبتی که موجب معرفت کامل به ذات ذوالجلال و شناخت درست و صحیح پروردگار می‌باشد.

شیخ سعید نورسی امام حسن و امام حسین را دو ماه درخشان برای این سلسله مبارک و نورانی می‌داند که موجب ادامه نسل پیامبر و مشتعل نگه داشتن خورشید فروزان نبوت و سیره او می‌باشند. او انتساب به اهل بیت نبوت را مایه‌ی فخر و اعتزاز می‌داند و ارتباط آنان را با شجره نبوت سبب برتری بر دیگران می‌داند. (المکتوبات ص۵۶۸) و نیز ایشان می‌گویند: اهل بیت منبع عظیم سنت مطهر و مدافع آن و ملتزم و مکلف به آن هستند و مراد از آل بیت از حیث وظیفه رسالت پیروی از سنت پیامبر است و کسی که سنت شریف را رها می‌کند در حقیقت از آل بیت نیست ونمی‌تواند از هواداران راستین اهل بیت باشد. (اللمعات، ص۳۱)

نورسی محبت فراوان و فوق العاده پیامبر را به حسنین در کودکی یک محبت و شفقت فطری نمی‌داند که از احساس دلسوزی پدرانه سرچشمه گرفته باشد؛ بلکه آن را آغاز یک سلسله نورانی می‌داند که یکی از مهم‌ترین وظایف بزرگ نبوت را انجام می‌دهد. امام حسین یکی از صحابه بزرگوار و یکی از فقیهان و محدثان برجسته‌ای است که برخلاف صحابه‌ای مانند عبدالله بن عمر و دیگران سکوت و مماشات در مقابل حکومت جائر را جایز نمی‌دانست و عدم بیعت با یزید و دست رد زدن بر سینه معاویه و قیام بر ضد حکمران مستبد درسی تاریخی برای همه آزادی خواهانی است که زیر بار ظلم و زور ستم‌کاران نمی‌روند. داستان جهاد و مبارزه امام حسین به مسلمانان درس داد که مسلمان و مومن واقعی و پیرو راستین سنت پیامبر صلى الله علیه وسلم نباید در برابر استبداد، ستم و فسق و فجور سر تسلیم خم کند و نباید به خاطر قدرت و تجهیزات ظاهری و سطحی دشمنان اسلام به این بهانه که عده و عده‌اش کم است از حمایت حق و خدمت اسلام سر باز زند یا روش سیاسی منافقانه اختیار نماید. (شهسوار اسلام، ص۳۰)

عالمان اهل سنت معتقدند که پیامبر جهاد خارجی را به مسلمانان آموخت و امام حسین جهاد داخلی را و به همین دلیل هنگامی که فساد به ارکان حکومت اسلامی راه پیدا کرد خود را موظف دانست تا برای اصلاح دین جدش قیام نماید و جان خود و خانواده‌اش را فدای آرمان‌های بشری و دینی بنماید.

شاعران اهل سنت چه ایرانی ویا غیر ایرانی اشعار زیبایی در وصف امام حسین سروده‌اند که از سنائی و عطار و مولانا و سعدی و جامی تا اقبال لاهوری و شیخ رضای طالبانی حق مطلب را به خوبی ادا کرده اند.

عطار نیشابوری:

کیست حق را و پیغمبر را ولی /∗/ آن حسن سیرت ،حسین بن علی

شیخ رضای طالبانی:

لافت از عشق حسین است و سرت بر گردن است /*/عشق‌بازی سر به میدان بلا افکندن است 

سنیم سنی و لیکن حب آل مصطفی  /*/ دین و آئین من و آباء و اجداد من است

شیعه و سنی ندانم دوستم با هر که او /*/ دوست باشد، دشمنم آن را که با او دشمن است 

اقبال لاهوری:

آن امام عاشقان پور بتول /∗/ سرو آزادی زیستان رسول

چون خلافت رشته از قرآن گسیخت /∗/ حریت را زهر اندر کام ریخت

خاست آن سر جلوه خیر الامم /∗/ چون سحاب قبله باران در قدم 

بر زمین کربلا بارید ورفت /∗/ لاله در ویران ها کارید و رفت 

تا قیامت قطع استبداد کرد /∗/ موج خون او چمن ایجاد کرد

بهر حق در خاک و خون گردیده است /∗/ پس بنای لا اله گردیده است

رمز قرآن از حسین آموختیم /∗/ ز آنش او شعله‌‌ها اندوختیم

نمی‌توان در یک مقاله یا در یک کتاب به خصوصیات یکی از انسان‌های ماورائی و کامل پرداخت و همه آن ها را ذکر کرد، شخصیتی که از غذای حقیقی قرآن تغذیه نموده و از آبشخور سنت نبوی سیراب شده و از نورانیت ایمان منور گشته و به شرف اسلام مشرف شده و به اوج کمالات رسیده و وارث خاندان نبوت و پدر معنوی همه عرفا و بزرگ‌مردان جهان معنوی و روحی و زعیم و پیشوای آزادگان و مبارزان تاریخ بشریت است. 

امام حسین مظهر اخلاق و ویژگی‌های والای انسانی است که عامل به علم خود و بدون هیچ گونه ملاحظه‌ای جان خود را فدای حق طلبی و حق گوئی نمود و مسئولیت سنگینی را متوجه همه پیروانش نمود و می‌توان گفت: تا زمانی که یزیدی در تاریخ باشد وجود حسین لازم است و باید حسین را همیشه الگوی خود قرار داد.

منابع:

۱- اللمعات، دار سوزلر للنشر، استانبول، چ اول،۱۹۹۲ م.

۲- المکتوبات، دار سوزلر للنشر، استانبول، چ اول،۱۹۹۲م.

۳- صحیح البخاری، أبو عبدالله محمد بن اسماعیل البخاری، دارالفکر، چ اول،۱۹۹۱م.

۴- صحیح مسلم، مسلم بن حجاج نیشابوری، دار إحیاء التراث، بیروت، چ دوم، ۱۹۷۲م.

۵- ریحانه النبی، الحسین بن علی، د.حامد محمد الخلیفه، دار القطوف، عمان، چ اول، ۲۰۰۸م.

۶- سیمای حسنین از منظر اهل سنت، محمد برفی، چاپ‌خانه مهارت، چ اول،۱۳۸۱ش.

۷- شهسوار کربلا، عبدالرحمان سربازی، انتشارات صدیقی، ۱۳۷۲ش.