ویژگی های اخلاقی و شخصیتی معلم موفق چیست؟

ویژگی های اخلاقی و شخصیتی معلم موفق چیست؟

نویسنده:‌ عبدالخالق احسان

تعلیم و تربیه دو بال ترقی و پیشرفت می باشند و بدون نظام شایسته ی آموزشی – تربیتی، نمی توان به جایگاهی از رشد و شکوفایی رسید. آموزش اساسی و زیربنایی نیازمند معلمی است که راز و رمز تعلیم و تربیه را بداند وخودش الگوی تربیتی برای متعلمین باشد و خود را به صفاتی ارزشمندی بیاراید تا بتواند بر دانش آموزان اثر مثبت گذاشته و نتایج مطلوبی به دست آورد.

از آن جای که جامعه ما نیاز مبرمی به مربیان و معلمین شایسته و والا دارد بر آن شدم تا ویژگی های یک معلم موفق را تهیه کرده و خدمت خواننده های گرامی به ویژه معلمین دلسوز تقدیم نمایم، امید است معلمین ما به این صفات آراسته شده والگوی عملی از خوبی ها وفضایل را به دانش آموزان ارایه دهند.

ویژگی های معلم موفق:

• معلم موفق به آنچه می داند و به دیگران توصیه می کند، عمل نموده و الگوی عملی از اخلاق انسانی را به دانش آموزان تقدیم می نماید؛ چون عملکرد معلم زیر نظر دانش آموز قرار دارد که اگر خدای نخواسته خلاف گفته اش مرتکب عملی گردد، دیگر ارزش معلم بودن را از دست داده و هرگز کسی به اندرزهایش گوش فرا نخواهد داد.

• معلم موفق وقار و سنگینی دارد، به بهانه انس گرفتن و جذب متعلمین از خود حرکاتی بروز نمی دهد که به وقارش صدمه برساند و سخنانی را به زبان نمی آورد که موجب شرمساری او گردد تا دانش آموزان احساس نکنند که معلم سبک و کم ارزش شده است.

• معلم موفق تلاش می کند تا اعتماد به نفس شاگردان را افزایش دهد، چون تا دانش آموز اعتماد به نفس نداشته و به خودش ارزش قایل نگردد؛ هر گز در رشد و تعالی شخصیت اش گام های استواری بر نخواهد داشت. معلم نباید به بهانه کنترول صنف، اعتماد به نفس متعلمین را بشکند و او را در صنف تمسخر کرده و بازیچه هم صنفی هایش قرار دهد؛ زیرا این سرکوب کردن ها متعلم را خورد می کند و دیگر هیچ ارزشی به دانش و مکتب و معلم قایل نمی گردد

• معلم موفق بین تشویق و تنبیه توازن ایجاد می کند؛ چون می داند، تشویق و علاقه مند ساختن دانش آموز برای تعلیم و تربیه شایسته، اصل است و تنبیه آخرین علاج و به منزله عملیات جراحی می باشد. لذا معلم موفق نزد خودش معیارهای وضع می کند که چه کارها و فعالیت های سزاوار تشویق و ترغیب اند و چه اشتباهاتی قابل تنبیه و چه خطاهای موجب عفو و بخشش می باشند و با در نظر داشت این معیار ها با دانش آموز تعامل می کند تا بعد از برخورد، پشیمان نشده و از متعلم معذرت نخواهد.

• معلم موفق خوبی ها را آشکارنموده و بدی ها و عیب ها را می پوشاند تا خوبیها و فضایل رشد یافته و همه گانی شود و عیب ها و بدیها را پنهان می کند تا در نطفه خفه شده و هرگز به بیرون سرایت نکند، تا محیط تعلیمی از لوث بدی ها پالایش یابد، این به معنی سهل انگاری نسبت به بدی ها نیست؛ بلکه برای این است که بدی ها را بدون افشاگری نابود سازد.

• معلم موفق تصوری صحیح از خود دارد که در چه موقعیت علمی قرار دارد و با تشویق و کف زدن های سمبولیک مغرور نشده و با شنیدن انتقاد ها احساس حقارت نمیکند.

• معلم موفق خود را کامل نمی داند و اشتباهاتش را توجیه نمی کند؛ چون می داند خداوند متعال کامل است. و اگر اشتباهش را تصحیح کند بهتر از آن است که با اشتباه خود چندین دانش آموز را به مشکل دچار نماید.

• معلم موفق شاگردان را به عنوان انسان قبول دارد و می داند که انسان طبیعتاً دچار گناه و خطا می شود بهترین خطاکاران توبه کننده گان اند؛ لذا هرگاه شاگرد مرتکب خطای گردید و پشیمان شده و معذرت خواهی کرد، می بخشد.

• معلم موفق خود را ارزیابی و محاسبه می کند که آیا درس را آن طوری که لازم است ارایه کرده و آیا تعاملش با دانش آموزان عاقلانه و خدا پسندانه بوده و یا با عصبانیت و پرخاشگری همه متعلمین را آزرده خاطر ساخته و فضای معنوی صنف را با محیط ناهنجاری مبدل ساخته است که این ارزیابی منجر به ایجاد تغییر در رفتارش می گردد.

• معلم موفق روحیه ی انتقاد پذیری دارد زیراتا انتقاد سالمی نباشد، اصلاحات به وجو.د نمی آید و معلم بسیار نیازمند است، تا انتقاد های سالم متعلمین، معلمین و اعضای اداری و تدریسی مکتب را با سعه صدر بشنود و به فکر تغییر در کاستی هایش باشد.

• معلم موفق از صبر و تحمل پذیری بالای برخوردار می باشد؛ چون با انسان های متفاوتی مواجه است و شاید خیلی اشتباهاتی از طرف دانش آموزان صورت گیرد که بدون تحمل و شکیبایی نمی شود به درس و تعلیم ادامه داد.

• معلم موفق به تفاوت های فردی دانش آموزان معتقد است و با همه یکسان تعامل نمی کند به خصوص در قضیه تنبیه که بعضی دانش آموزان با یک نگاهی متوجه می شوند و برخی با سکوتی و بعضی با اطلاع اداره و… لذا باید معلم تمام دانش آموزان صنف را با تفاوت های شان بشناسد و از عواطف و اخلاقیات و وضعیت زندگی شان آگاه باشد تا به وسیله ی این شناخت به هردانش آموز طوری رفتار نماید که سزاوار شخصیت وی است.

• معلم موفق در تدریس خویش اخلاص داشته و فقط به منظور رضای الله متعال و رشد نظام آموزشی جامعه اش تلاش می کند.

• معلم موفق به خداوند توکل می کند و تمام تلاش خود را به منظور بهبود وضعیت آموزشی- تربیتی به کار برده و نتیجه را به خدا واگذار می کند.

• معلم موفق وقت دانش آموزان را با مطالب بیهوده ضایع ننموده و با آمدگی قبلی و با مطالب جدید و جالب وارد صنف می گردد تا دانش آموزان همیشه منتظر فرا رسیدن ساعت درسی وی باشند.

• معلم موفق، هنگام تدریس نشاط روحی و آرامش خود را حفظ می نماید تا دانش آموزان درس را با کمال آرامش و خاطر راحت جذب کرده بتوانند.

• معلم موفق به وعده هایش وفا میکند و آنچه در صنف با دانش آموزان وعده نموده هرگز تخلف نمی کند؛ چون وعده خلافی از علایم منافق عملی به شمار می آید.

• معلم موفق از قضاوت نا عادلانه می پرهیزد؛ چون این گونه قضاوت ها منجر به بروز اختلافات، کینه و عداوت و عدم اعتماد می گردد.

• معلم موفق راز دار دانش آموزان است و هیچ گاه مشکلات شاگردان را به دیگران بازگو نمی کند و به دانش آموز ثابت می سازد که اسرار زندگی خود را با کمال اطمینان بیان کند تا معلم به رفع مشکل او اقدام نماید.

• معلم موفق استعداد های نهفته در شخصیتدانش آموزان را شناسایی کرده و به سوی شکوفا شدن و بالندگی راهنمایی شان می نماید تا دانش آموزان از تمام استعداد های شان بهره بگیرند.

• معلم موفق مقررات خشک و افراطی را در صنف وضع نمی کند؛ بلکه مقررات مناسب به حالات و سنین شاگرد وضع کرده و به صورت جدی پیگیری می کند.

• معلم موفق برای افزایش آگاهی های خود می کوشد و همیشه کتاب های مربوط به رشته اش و کتاب های عمومی را مطالعه می کند.

• معلم موفق هنگام ارایه درس حتی الامکان از مثال زنده استفاده می نماید.

• معلم موفق در زندگی خود نظم دارد و به موقع وارد صنف شده و هیچگاه دانش آموزان در امور کاری اش بی نظمی را مشاهده نمی کنند.

• معلم موفق قاطع و جدی بوده و عاقلانه و جدی به قضایا برخورد می کند، و البته قاطعیت به معنی خشونت نیست؛ بلکه معلم موفق می داند در چه موقع جدی بوده و چه وقت از گذشت کار بگیرد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع:

معلم نمونه – مجید رشید پور

چگونه می توان تربیت کرد؟ مجید رشید پور

اصول تربیت – علی اصغر احمدی