نیایش در آستانه سال نو
نیایش ( در آستانه سال نو )
نویسنده: امام حسن البنّاء / مترجم: یاسین عبدی
به مردی که در آستانه ی سال نو، در انتظار ایستاده بود گفتم: بسیارآشفته و پریشان خاطرم، مرا نوری ده که با آن درون ناشناخته ام را بشناسم و آن را به جنبش در آورم، به من گفت: دستانت را در میان دستان خداوند مهربان مهرورز قرار بده، تو را به راه راست رهمنون خواهد شد.
شب گرد، درمانده و ناتوان، سوار بر اسب زمان، با نیم نگاهی به گذشته دشواری های راه را از نظر می گذراند وبا نیمه ای دیگر به گردنه های پیش رو می اندیشید.
ای سرگردان رد بیابان زندگی، چراغ هدایش به دست، تا به کی در وادی گمراهی می روی:
« یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِمَّا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ » مائده/۱۶ – ۱۵
« ای اهل کتاب ! پیغمبر ما ( محمّد ) به سوی شما آمده است . بسیاری از چیزهائی را برایتان روشن می‌سازد که از کتاب ( تورات و انجیل ) پنهان نموده‌اید ، و از بسیاری از چیزها ( و مطالبی که پنهان ساخته‌اید و فعلاً مورد نیاز نیست ) صرف نظر می‌نماید . از سوی خدا نوری ( که پیغمبر است و بینشها را روشنی می‌بخشد ) و کتاب روشنگری ( که قرآن است و هدایت‌بخش مردمان است ) به پیش شما آمده است . خداوند با آن ( کتاب ) کسانی را به راههای امن و امان ( از ترس و هراس دنیا و آخرت ) هدایت می‌کند که جویای خوشنودی او باشند ، و با مشیّت و فرمان خود ، آنان را از تاریکیهای ( کفر و جهل ) بیرون می‌آورد و به سوی نور ( ایمان و علم ) میبرد ، و ایشان را به راه راست رهنمود می‌شود . »
ای سرگشتگان و درماندگان! که راه و بیراهه را در هم آمیخته اید و راه راستین را گم کرده اید گوش به ندای جان نواز خداوند آگاه و دانا بدهید که شما را این چنین به راه راستین می خواند:
« قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ » زمر/۵۳
« ( از قول خدا به مردمان ) بگو : ای بندگانم ! ای آنان که در معاصی زیاده‌روی هم کرده‌اید ! از لطف و مرحمت خدا مأیوس و ناامید نگردید . قطعاً خداوند همه‌ی گناهان را می‌آمرزد . چرا که او بسیار آمرزگار و بس مهربان است . »
پس از این با آرامش خاطر و نیکی پاداش و وجدان آسوده احساس مراقبت خداوند را خود بکنید:
« وَسَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَهٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَجَنَّهٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِینَ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَهً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ یُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ یَعْلَمُونَ أُولَئِکَ جَزَاؤُهُمْ مَغْفِرَهٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ » ال عمران ۱۳۶ – ۱۳۳
« و ( با انجام اعمال شایسته و بایسته ) به سوی آمرزش پروردگارتان ، و بهشتی بشتابید و بر همدیگر پیشی گیرید که بهای آن ( برای مثال ، همچون بهای ) آسمانها و زمین است ؛ ( و چنین چیز با ارزشی ) برای پرهیزگاران تهیّه دیده شده است . آن کسانی که در حال خوشی و ناخوشی و ثروتمندی و تنگدستی ، به احسان و بذل و بخشش دست می‌یازند ، و خشم خود را فرو می‌خورند ، و از مردم گذشت می‌کنند ، و ( بدین وسیله در صف نیکوکاران جایگزین می‌شوند و ) خداوند ( هم ) نیکوکاران را دوست می‌دارد . و کسانی که چون دچار گناه ( کبیره‌ای ) شدند ، یا ( با انجام گناه صغیره‌ای ) بر خویشتن ستم کردند ، به یاد خدا می‌افتند ( و وعده و وعید و عقاب و ثواب و جلالت و عظمت او را پیش چشم می‌دارند و پشیمان می‌گردند ) و آمرزش گناهانشان را خواستار می‌شوند – و بجز خدا کیست که گناهان را بیامرزد ؟ – و با علم و آگاهی بر ( زشتی کار و نهی و وعید خدا از آن ) چیزی که انجام داده‌اند پافشاری نمی‌کنند ( و به تکرار گناه دست نمی‌یازند ) . آن چنان پرهیزگارانی پاداششان آمرزش خدایشان و باغهای ( بهشتی ) است که در زیر ( درختان ) آنها جویبارها روان است و جاودانه در آنجاها ماندگارند ، و این چه پاداش نیکی است که بهره‌ی کسانی می‌گردد که اهل عملند ( و برابر فرمان خدا کار می‌کنند ) . »
ای کسی که سختی های راه تو را ناتوان و درمانده ساخته و زیر سایه ی گناهان هلاک شده ای، خود را از این سایه وارهان که دروازه های قصرها و کاخ های پروردگارت بسیار فراخ و گسترده و بدون دربان است، و به نزد او اشک های ندامت گنهکاران بسی دوست داشتنی تر از نیایش ها و راز و نیازهای رهپویان است. نیایشی از نیایش های بامدادان و قطره اشکیدر دل شبانگاهان و درخواست آمرزشی همراه ندامت برای گناهان، سبب پاکی گناهان و رفیع شدن مقام به نزد یزدان مقرب شدن به درگاه خدای رحمان خواهد شد:
« جمله فرزندان آدم خطا می کنند و بهترین خطاکنندگان آمرزش می خواهانند » روایت ترمذی
« إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ » بقره/۲۲۲
« بی‌گمان خداوند توبه‌کاران و پاکان را دوست می‌دارد . »
چه قدر خداوند مهربان به تو نزدیک است و تو آن را احساس نمی کنی، و چه قدر دوستت دارد و تو آن را درک نمی کنی، و چه بزرگوارانه است رحمت و مهربانی خداوند به نسبت تو اما تو هنوز در سلک غافلان به سر می بری!!.
و در حدیثی قدسی روایت شده است که: « پیامبر رحمت(ص) فرمود: خداوند مهربان می فرماید: من برابر باور بنده ام نسبت به من، عمل می کنم( باور او نسبت به برآورده شدن دعا و عبادت و توبه و استغفار یا عکس آنها) هرگاه مرا یاد کند، من با او هستم، اگر مرا در دل و قلب خود یاد کند، من نیز نزد خود او را یاد می کنم، و اگر مرا در میان جمع یاد کند، من نیز نزد گروهی بهتر از آنان او را یاد می کنم، اگر به اندازه ی یک وجب به من نزدیک شودف من نیز به اندازه ی یک متر به او نزدیک می شوم، اگر به اندازه ی یک متر به من نزدیک شود، من نیز به اندازه ی دو متر به او نزدیک می شوم، و اگر به آرامی و آهسته به سوی من روان شود، من نیز با سرعت و شتابان به سوی او روان می شوم. »
و در روایتی دیگر آمده است: « ای بنی آدم اگر آهسته آهسته به سوی من بیایی من دوان دوان به سویت خواهم آمد. »
« و شبانگاهان آغوش رحمت و مهربانی خویش را برای کسانی که در روز گناهی را مرتکب شده اند و روزها نیز آغوش رحمت و مهربانی خویش را برای کسانی که رد شب گناهی را مرتکب شده اند، می گشاید. »
« به راستی که رحمت و مهربانی خداوند مهربان مهرورز به نسبت بنده اش از رحمت و مهربانی مادر به فرزند دلبندش بیشتر است. »
« إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِیمٌ » بقره/۱۴۳
« بی‌گمان خدا نسبت به مردم بس رؤوف و مهربان است . »
کسی که قدر وقت را بداند به طور یقین ارزش زندگی را می فهمد چرا که وقت رندگی است و گذر زمان پی در پی از سال های عمرمان یم کاهد پس بر سر دو راهی نایست.
ما چه قدر نیازمندیم که در این لحظات پایان سال نسبت به سالی که سپری کردیم، و نسبت به سالی که در پیش رو داریم خود را محاسبه کنیم و با قلبی پالوده شده و جایگاهی طیب و کردار نیکو و با عزمیراسخ تر از پیش به سوی انجام امور خی رهمت گماریم.
« انسان همواره میان دو جایگاه قرار گرفته است: میان گذشته ای که سپری شده و نمی داند که خداوند چه چیزهایی را برای او ثبت کرده و میان آینده ای که نمی داند خداوند چه چیزی را پیش روی او قرار خواهد داد، انسان از خود برای خود، و از دنیا برای آخرت، و از جوانی برای پیری، و از زندگی پیش از فرا رسیدن مرگ درس هایی را می آموزد. »
« در هر روز بامدادان که سپیده ی صبحگاهان شکفته یم شود خداوند مهربان ندا می دهد: ای انسان! من دوباره تو را آفریدم و بر کردار تو گواه خواهم بود، از من توشه و زاد درخواست کنید من تا روز رستاخیز باز نمی کردم »
بر آن بودم که مطلبی را به مناسبت سال روز هجرت پیامبر رحمت(ص) به مدینه و داستان هجرت و عید هجرت و چرایی و چگونگی جشن هجرت بنگارم اما تا به خود آمدم دیدم که غرق دعا برای برادرانی شده ام که ارزش وقت را نمی دانند و از آن که راز زندگی است غفلت ورزیده اند، رفته ام:
« الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ » ملک/۲
« همان کسی که مرگ و زندگی را پدید آورده است تا شما را بیازماید کدامتان کارتان بهتر و نیکوتر خواهد بود . او چیره و توانا ، و آمرزگار و بخشاینده است . »
« إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَهٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا »انسان/۲
« ما انسان را از نطفه‌ی آمیخته ( از اسپرماتوزوئید و اوول ) آفریده‌ایم ، و چون او را ( با وظائف و تکالیفی ، بعدها ) می‌آزمائیم ، وی را شنوا و بینا ، ( به عبارت دیگر عاقل و دانا ) کرده‌ایم . »
انگیزه های دعا برای برادران مسلمانم مرا با خود می برد. دست به دعا برداشتم و گفتم: بار خدایا! ما را از چنگال شیطان وارهان و در سلک سربازان خدای مهربان در کاراوان آمرزش و حرکت به سوی بهشت برین در آور، آغاز ماه محرم است و سال نو، بار خدایا! پس از آن همه سیاهی دفتر سال سپری شده، دفتری نو، پاک و سفید از گناهان و لغزش ها را برای ما باز فرما،امید است که گناهان گذشته ما را با توبه ی راستین مان پاک کنی:
« وَهُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَعْفُو عَنِ السَّیِّئَاتِ وَیَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ وَیَسْتَجِیبُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَیَزِیدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَالْکَافِرُونَ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ » شوری/۲۶ – ۲۵
« تنها خدا است که توبه را از بندگانش می‌پذیرد ، و گناهان را می‌بخشد ، و آنچه را انجام می‌دهید می‌داند . و دعا و درخواست کسانی را اجابت می‌کند که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند ، و از فضل خود بدیشان بیشتر ( از آن چیزهائی که درخواست نموده‌اند و به فکرشان نیامده است ) عطاء می‌کند . امّا کافران ( به جای لطف و احسان یزدان ) عذاب سخت و شدیدی دارند . »
و چه بزرگوارانه و پر شکوهست مراقبت خداوند بر بندگانش:
« وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ إِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیَانِ عَنِ الْیَمِینِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ مَا یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ » ق/۱۸ – ۱۶
« ما انسان را آفریده‌ایم و می‌دانیم که به خاطرش چه می‌گذرد و چه اندیشه‌ای در سر دارد ، و ما از شاهرگ گردن بدو نزدیکتریم . بدانگاه که دو فرشته‌ای که در سمت راست و در طرف چپ انسان نشسته‌اند و اعمال او را دریافت می‌دارند ( ما از همه چیز و همه کس – حتّی از این دو فرشته – به او نزدیکتریم ) . انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی‌راند مگر این که فرشته‌ای ، مراقب و آماده ( برای دریافت و نگارش ) آن سخن است . »
« أَمْ یَحْسَبُونَ أَنَّا لَا نَسْمَعُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ بَلَى وَرُسُلُنَا لَدَیْهِمْ یَکْتُبُونَ » زخرف/۸۰
« آیا گمان می‌برند که ما اسرار پنهانی و سخنان درگوشی آنان را نمی‌شنویم ؟ ! آری ! ( ما آگاه از راز و رمز ایشان و شنوای نجوای آنان بوده و ) گذشته از این ، فرشتگان مأمور ما در کنارشان حاضر و بر اعمالشان ناظرند و ( همه‌ی کردار و گفتارشان را ) می‌نویسند وثبت و ضبط می‌کنند . »
و چه دقیق و حساب شده است حساب رسی روز رستاخیز:
« فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ خَیْرًا یَرَهُ وَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ شَرًّا یَرَهُ » زلزله/۸ – ۷
« پس هرکس به اندازه‌ی ذرّه‌ی غباری کار نیکو کرده باشد ، آن را خواهد دید ( و پاداشش را خواهد گرفت ) . و هرکس به اندازه‌ی ذرّه‌ی غباری کار بد کرده باشد ، آن را خواهد دید ( و سزایش را خواهد چشید ) . »
« وَنَضَعُ الْمَوَازِینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیَامَهِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئًا وَإِنْ کَانَ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنَا بِهَا وَکَفَى بِنَا حَاسِبِینَ » انبیاء /۴۷
« و ما ترازوی عدل و داد را در روز قیامت خواهیم نهاد ، و اصلاً به هیچ کسی کمترین ستمی نمی‌شود ، و اگر به اندازه‌ی دانه‌ی خردلی ( کار نیک یا بدی انجام گرفته ) باشد ، آن را حاضر و آماده می‌سازیم ( و سزا و جزای آن را می‌دهیم ) و بسنده خواهد بود که ما حسابرس و حسابگر ( اعمال و اقوال شما انسانها ) باشیم . »
و چه سخاوت مندانه است پاداش مؤمنان:
« وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى فَإِنَّ الْجَنَّهَ هِیَ الْمَأْوَى » نازعات/۴۱ – ۴۰
« و امّا آن کس که از جاه و مقام پروردگار خود ترسیده باشد ، و نفس را از هوا و هوس بازداشته باشد . قطعاً بهشت جایگاه ( او ) است . »
« إِنَّ اللَّهَ لَا یَظْلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّهٍ وَإِنْ تَکُ حَسَنَهً یُضَاعِفْهَا وَیُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْرًا عَظِیمًا » نساء/۴۰
« خداوند ( به کسی ) ذرّه‌ای ظلم روا نمی‌دارد و ( از اجر کسی نمی‌کاهد ، ولی ) اگر کار نیکی ( از کسی ) سر زند ، آن را چندین برابر می‌گرداند ، و از سوی خود ( به شخص نیکوکار ، جدای از چندین برابر اجر عملش ) پاداش بزرگی عطاء می‌کند . »
« مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْهَا وَهُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ » نمل/۸۹
« کسانی که کارهای پسندیده ( ی چون ایمان به خدا و اخلاص در طاعت ) انجام بدهند ، پاداش بهتر و والاتری از آن خواهند داشت ( که رضا و خوشنودی پروردگار است ) ، و در آن روز ( که قیامت فرا می‌رسد و ترس و خوف مردمان را فرا می‌گیرد ) چنین کسانی در امن و امان بسر می‌برند ( و غم و اندوه و دلهره و نگرانی همگانی ، از آنان به دور است ) . »
و چه بزگوارانه است بخشش و آمرزش خداوند مهربان مهرورز بهنسبت آمرزش خواهان:
« إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا وَمَنْ تَابَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتَابًا » فرقان/۷۱ – ۷۰
« مگر کسی که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد ، که خداوند ( گناهان چنین کسانی را می‌بخشد و ) بدیها و گناهان ( گذشته‌ی ) ایشان را به خوبیها و نیکیها تبدیل می‌کند ، و خداوند آمرزنده و مهربان است ( و نه تنها که سیّئات را می‌بخشد ، بلکه آنها را تبدیل به حسنات می‌نماید ) . ( آخر ) کسی که توبه کند و کار شایسته انجام دهد ، کاملاً به سوی خدا باز می‌گردد ( و تبدیل سیّئات به حسنات تعجّبی ندارد . زیرا کار خدا بی‌مثال ، و پاداش خدا بی‌حساب و دریای مهرش بی‌کران است ) . »
« وَإِنِّی لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى » طه /۸۲
« من قطعاً ( با غفران عظیمی که دارم ) می‌آمرزم کسی را که ( از کفر و گناه خود ) برگردد و ( به بهترین وجه ) ایمان بیاورد و کارهای شایسته بکند و سپس راهیاب بشود ( و این راه را تا آخر زندگی ادامه دهد ) . »
ای برادر درمانده و ناتوان و هلاک شده زیر سایه ی گناهان، از رحمت و مهربانی خداوند مهربان مهرورز نا امید مشو، این لحظه های شروع سال نو، لحظه های آمرزش گناهان است دفتر زندگیت را از نو بنویس و از این نسیم های پذیرش توبه ی صبحگاهان بهره ببر و با پرتوهای هلال مشرق زیبا هدایت همراه شو.
________________________
منبع: گفتارهایی در اخلاق و تربیت( اما بنّا) / گردآوریی: عصام تلیمه / مترجم: یاسین عبدی / انتشارات: حافظ ابرو/تایباد چاپ اول ۱۳۹۱