دعوت و داعیمطالب جدید

اسباب خشوع و فروتنی در نماز

اسباب خشوع و فروتنی در نماز

تدوین : امین سلیمانی

اسباب خشوع و فروتنی در نماز بر دو قسم است:

الف- آن‌چه که خشوع را ایجاد و تقویت می‌کند.

 ب- از بین بردن آن‌چه که مانع خشوع می‌شود و آن را تضعیف می‌کند.

شیخ‌الاسلام، ابن تیمیه ـ رحمه‌الله ـ آن را بر آن‌چه که سبب تقویت خشوع می‌شود تعبیر می‌کند و می‌فرماید: آن‌چه انسان را بر انجام خشوع یاری می‌رساند دو چیز است: (۱) قدرت متقاضی. (۲) از بین بردن مشغولیت‌ها.

اما اولی یعنی تقویتِ نیروی متقاضی، این است که بنده‌ای کوشش کند هر آن‌چه را که می‌گوید و انجام می‌دهد بفهمد و در قرائت و ذکر و دعا تدبر نماید و با تمام وجود ـ آن گونه که گویی او را می‌بیند ـ با خدایش مناجات کند، زیرا نمازگزار با خداوند مناجات می‌کند.

و احسان هم این است که رسول‌گرامی فرمودند:

 «أن تعبدالله کأنک تراه، فإن لم تکن تراه فإنه یراک» «آن چنان خداوند را پرستش کن گویا او را می‌بینی و اگر تو وی را نمی‌بینی خداوند تو را می‌بیند». هر اندازه که بنده‌ای حلاوت و شیرینی نماز را بچشد بیشتر به سوی آن کشیده می‌شود و این امر متناسب با قوت ایمان اوست.

اما دومی: از بین بردن مشغولیت‌ها، بدین صورت است که انسان کوشش کند خود را از مشغولیت‌های قلبی که افکار و خیالات پوچ و بیهوده است رها سازد و از هر آن چه که سبب دور شدن از هدف اصلی نماز است بیندیشد و آنها را از خود براند. و این موانع به میزان مشغولیتّ هر انسانی وجود دارد، زیرا فراوانی وسوسه‌ها به فراوانی شبهه‌ها و شهوات بستگی دارد چون قلب در فکر از بین بردن موانع خواسته‌های خود است.

 

الف ـ آن‌‌چه که خشوع را ایجاد و تقویت می‌کند:

۱- مهیا شدن برای ادامه نماز

۲- آرام‌گرفتن در نماز

۳- ذکر مرگ در نماز

۴- در آیات و اذکار نماز تدبر کردن

۵- قرآن را آیه به آیه و به تأنی بخواند

۶- قرآن را با ترتیل و صوت خوب تلاوت کردن

۷- بداند که خداوند صدای او را می‌شنود

۸- روبروی ستره و نزدیک به آن نماز بخواند

۹- دست راست بر دست چپ بنهد و روی سینه نگه‌دارد

۱۰- در نماز فقط به سجده‌گاهش بنگرد

۱۱- اشاره با انگشت سبابه

۱۲- تنوع سُوَر، آیات، اذکار و ادعیه در نماز

۱۳- سجده تلاوت

از آداب تلاوت قرآن این است که اگر نمازگزار به آیه سجده رسید، سجده به جا آورد، زیرا خداوند، پیامبران و صالحین را به این وصف ستوده است ﴿إِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُ الرَّحْمَنِ خَرُّوا سُجَّداً وَبُکِیّاً﴾(مریم: ۵۸)

۱۴- پناه بردن به خدای عزوجل از شر شیطان

۱۵- شناخت مزایای خشوع در نماز

۱۶- دعا در نماز و خصوصاً در سجده

۱۷- اذکار بعد از نماز

ب ـ دفعِ موانعی که خشوع نماز را کم می‌کند.

۱۸- از بین بردنِ چیزهایی که نمازگزار را به خود مشغول می‌کند

۱۹- لباس نمازگزار نباید دارای نقوش، رنگارنگ و یا نوشته‌ها و تصاویری باشد که او را از نماز غافل کند

۲۰- وقتی که غذا حاضر است نماز نخواند

۲۱- در حالتی که بول و غائط به او فشار می‌آورد نماز نخواند

۲۲- درحالات چُرت نماز نخواند.

۲۳- نباید روبروی متحدث و خوابیده نماز خواند

۲۴- مشغول نشدن به صاف کردن زمین

۲۵- با قرائتش مزاحم دیگران نشود

۲۶- در نماز به اطراف «توجه» نکند

۲۷- به آسمان ننگرد.

۲۸- در حال نماز به پیش روی خود آب دهان نیندازد

۲۹- تا حد ممکن از خمیازه کشیدن خودداری کند

۳۰- ترک «اختصار» در نماز

ابوهریره روایت می‌کند که: «نهی رسول‌الله عن الاختصار فی الصلاه» . «رسول خدا از «اختصار» در نماز نهی کرده است». و «اختصار» یعنی دستهایش را بر تهیگاه بگذارد.

۳۱- پرهیز از تشبه به حیوانات

چون خداوند به انسان کرامت بخشیده و او را در بهترین شکل و سیما آفریده، بسیار زشت است که خود را به حیوانات شبیه کند.

ما نمازگزاران مؤظفیم در حال نماز، حرکات و هیئات مان همانند بهایم نباشد، زیرا با خشوع منافات دارد، و شایسته نیست نمازگزار چنین حرکاتی را انجام دهد، در این مورد آمده است که: «نهی رسول‌الله فی الصلاه عن ثلاث: عن نقر الغراب، وافتراش السبع، وأن یوطّن الرجل المقام الواحد کإیطان البعیر» . «رسول‌الله(ص)  در نماز از سه چیز نهی فرمودند: همانند کلاغ منقارزدن، همانند درندگان نشستن، و همانند شتر در یک جا ایستادن و نشستن». و گفته شده است: یعنی این‌ که انسان به مکانی مخصوص و معین از مسجد انس بگیرد و همیشه در آنجا نماز بخواند، همانند شتری که در مکانی خاص می‌خورد و می‌نشیند. و در روایت است که: «منع شده‌ام از: همانند خروس به زمین نوک زدن، مانند سگ نشستن، و مثل روباه به اطراف نگاه کردن» . «یعنی در حالِ نماز لازم است از چنین حالاتی پرهیز کرد».

۳۲-پرهیز از خوردن واستعمال بوهای بد:

((من أکل ثوماً أو بصلاً فلیعتزلنا ولیعتزل مسجدنا ولیقعد فی بیته)).

کسیکه سیر و یا پیاز خورده از ما و از مسجد ما کناره گیرى کرده و در خانه اش بنشیند .

و از این بوهاى بد و ناپسند کشیدن سیگار، و چپق، و غلیان است که بوى بد آن از دهان و لباس آن أشخاص بر مى خیزد، پس از این کار حرام و بد و ناپسند دورى جوئید، زیرا فرشتگان و مردم از بوى بد آن اذیت وآزار مى شوند .

‫۲ دیدگاه ها

  1. با سلام خدمت شما نگاه به سجده گاه درست است ولی لزومی ندارد به جای مشخصی باشد چراکه اون جای مشخص مثل مهر گاهی میتواند موجب حواس پرتی شود بخصوص اگر تربت خاصی باشد!در ضمن اهل سنت نماز برخاک را ممکن است موجب خشوع بدانند که تمام جوارح بر خاک باشد نه پیشانی و در آخر این فلسفه تفکر به یاد مرگ بعد ارائه نصوص می تواند دلیل باشد چراکه نصوص مرجح بر عقول اند نزد اهل سنت و چون نصی بر فقط جایز بودن سجده برخاک نیست فلسفه ی شما و اصطلاحا عضدتان باطل است خوصا که عقلی هم هست چراکه عقل به هر سویی می جهد

  2. با عرض سلام و آرزوی سعادت شما.در مورد نماز و چگونگی کسب خشوع در آن مطالبی بیان کردید.مثلا : ۱۰-در نماز فقط به سجده‌گاهش بنگرد. خوب مطلب درستی است ولی برادران ایمانی اهل سنت محل سجده گاه مشخصی مانند شیعیان ندارند وبه هر چیز پاکی سجده را جایز می دانند در عین حال ظاهرا سجده بر خاک را بهتر و به وصول به خشوع نزدیکتر می دانند چنان که در دستورات پیامبر اکرم(ص) ترغیب به آن موجود است و اتفاقا نگاه دوختن به خاک یکی از موجبات تفکر بر برآمدن و بازگشت به خاک است که همین امر باعث ایجاد خشوع و دل کندن از دنیای دنی است.
    حال چرا بر شیعیان در مهرگذاری در اقامه نماز که همان خاک است اشکال میکنند و خود مبادرت به آن نمینمایند جای سوال دارد.
    این مطلب نظر حقیر بود تا نظر آن جنابان چه باشد. موفق باشید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پاسخ دادن معادله امنیتی الزامی است . *

دکمه بازگشت به بالا