نیت روزه رمضان

نیت روزه رمضان

نویسنده: رابعه یوسفی

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ*أَیَّاماً مَّعْدُودَاتٍ فَمَن کَانَ مِنکُم مَّرِیضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُونَ ‏*شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَن کَانَ مَرِیضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِّنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُواْ الْعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ‏

ای کسانی که ایمان آورده‌اید ! بر شما روزه واجب شده است ، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند واجب بوده است ، باشد که پرهیزگار شوید .‏ چند روز معیّن و اندکی است ، و کسانی که از شما بیمار یا مسافر باشند چند روز دیگری را روزه می‌دارند ، و بر کسانی که توانائی انجام آن را ندارند لازم است کفّاره بدهند ، و آن خوراک مسکینی است و هر که کار خیر را پذیرا شود برای او بهتر است . و روزه‌داشتن برای شما خوب است اگر بدانید.

ماه رمضان است که قرآن در آن فرو فرستاده شده است تا مردم را راهنمائی کند و نشانه‌ها و آیات روشنی از ارشاد باشد و جدائی افکند . پس هر که از شما این ماه را دریابد ،باید که آن را روزه بدارد . و اگر کسی بیمار یا مسافر باشد خداوند آسایش شما را می‌خواهد و خواهان زحمت شما نیست ، و تا تعداد را کامل گردانید و خدا را بر این که شما را هدایت کرده است ، بزرگ دارید و تا این که سپاسگزاری کنید . بقره/۱۸۳-۱۸۵»

مقدمه

حمد و ستایش مخصوص خداوند متعال مالک آسمان و زمین است و بس، و رحمت خداوند بر پیامبر اکرم محمد مصطفی(ص) و بر آل او باد.

خداوند بزرگ در قرآن مجید می فرماید:

«َا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»

ای کسانی که ایمان آورده‌اید ! بر شما روزه واجب شده است ، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند واجب بوده است ، باشد که پرهیزگار شوید.

ارزش روزه و حکمتهای نهفته آن به حدی است که نهایتی برای پاداش آن در نظر گرفته نشده است. همانطور که خداوند متعال در حدیث قدسی می فرماید: «الصوم لی و أنا أجزی به»

«روزه برای من است و من خود بدان پاداش می دهم.»

در واقع تمام عبادت ها برای خداوند است اما روزه عبادتی جداگانه است. عبادتی که از ریا و فریب دور است. عبادتی که باعث زنده نگه داشتن شعائر اسلامی است، عبادتی که غلبه بر آرزوهای نفسانی را به حد اعلا می رساند، عبادتی که شفیع ما در روز قیامت خواهد شد.

(الصیام و القرآن یشفعان للعبد یوم القیامه ، یقول الصوم: أی رب منعته و الطعام و الشهوات بالنهار فشفعنی فیه أی رب منعته و النوم باللیل فسفخین فیه فیشفعان)

«روزه و قرآن در روز آخرت برای انسان شفاعت خواهند کرد، روزه می گوید: پروردگارا! من او را تمام مدت روز از غذا و شهوات و آرزوهای نفسانیش بازداشتم، پس درخواست مرا در مورد او بپذیر، و قرآن نیز می گوید: پروردگار من! من او را از خوابیدن شب منع نمودم پس شفاعت مرا دربارۀ ایشان قبول بفرما، که در نهایت خداوند شفاعت هر دوی آنها را می پذیرد.» (رواه احمد بسند صحیح)

در این نوشتار برآنیم تا آنچه را در مورد روزه باید بدانیم یادآور شویم و دستورات و احکام آن را به صورت مختصر و گویا بیان کنیم.

امیدواریم توفیق خداوند در راه رسیدن به کمال نصیب مان گردد.

نیت

نیت تعهدی قلبی است میان بنده و خالق جهت انجام امری، نیت کردن برای هر عبادتی واجب است، زیرا کاری که با نیت قلبی شروع شود، باعث می شود تا آمادگی برای انجام آن کار داشته باشیم و این را باید در نظر داشته باشیم که برای هر روزه ای باید یک بار نیت کنیم، یعنی اگر بخواهیم فقط یک بار در اول رمضان نیت کنیم روزه مان صحیح نمی باشد بلکه باید هر شب بعد از افطار برای روزه فردا نیت کنیم چون هر روز عبادتی مربوط به خودش می باشد.

(من لم یجمع الصوم قبل الفجر فلا صیام له)

«کسی که پیش از طلوع فجر برای روزه گرفتن نیت نکند روزه ای برای او نیست.» (رواه احمد و اصحاب السنن)

البته اگر شخصی تصمیم داشته باشد که روزه بگیرد ولی نیت را فراموش کند روزه اش صحیح است. به فرمودۀ امام شافعی و امام احمد، نیت برای روزه های فرض و سنت واجب است.

نیت بدین معنی است که چه روزی را روزه باشیم و همچنین نیت نوع روزۀ ما (روزۀ رمضان، روزۀ واجب، سنت و یا کفاره) را مشخص می نماید. همانطور که گفته شد جایگاه نیت، قلب است اما سنت است که نیت بر زبان هم جاری شود.

بر زبان آوردن نیت

هر روزه ای نیت مخصوص به خود را دارد. ممکن است روزه سنت باشد یا نذری یا کفاره و رمضان، برای روزۀ رمضان نیت را به صورت زیر بر زبان می آوریم:

الف: (بِصَومِ غَداً نَوَیتُ مِن شَهرِ الرَّمَضان)

«برای روزه فردا از ماه رمضان نیت کردم.»

ب: (نَوَیتُ أَن أَصومَ غَداً مُن هذا الشَّهرِ فَرضاً عَلَیَّ للهِ تَعالی)

نیت روزه، بعد از اذان مغرب تا قبل از اذان صبح ادامه دارد. یعنی اگر در شب نیت روزه را فراموش کردیم باید قبل از اذان صبح آن را بر زبان بیاوریم.

نیت روزۀ سنت

برای روزه سنت اگر نیت را فراموش کرده باشیم می توانیم قبل از ظهر و قبل از خوردن و آشامیدن نیت را بر زبان آوریم و روزه هم صحیح می باشد، حتی اگر در روز قصد گرفتن روزه سنت را داشته باشیم می توانیم در روز البته قبل از خوردن و آشامیدن، روزه سنت بگیریم.

حضرت عایشه درود خدا بر او باد فرمود:

(إنَّ النَّبیَّ کانَ یأتیها فیقول هل عندکم طعام؟ فإذا قلنا: لا، قال: إنی صائم)

«پیامبر خدا در روز نزد ما می آمد و می فرمود: آیا غذایی پیش شما وجود دارد؟ هرگاه می گفتیم: نه، می فرمود: پس من امروز روزه ام.» (رواه مسلم)

—————————————

منبع: آنچه باید در مورد روزه بدانیم / مولف: رابعه یوسفی / نشر : احسان