بازنگری، واجب عینی رهبران تحول در جهان اسلام
بازنگری، واجب عینی رهبران تحول در جهان اسلام
“چکیده اظهارات شیخ عبدالفتاح مورو “
مترجم : جلیل بهرامىنیا
مورو، نائب رئیس جنبش النهضه تونس، از ادغام دو تجربه حرکات اسلامی مشارکت گرا در مراکش و تونس دفاع کرد و آن را “تجربه مغرب” نام نهاد و به خطای اسلامگرایان در شناخت هر دو حوزه متن و محیط اعتراف کرد و به هماهنگی و همیاری بیشتر با چپی ها و ملی گرایان در راستای منافع میهن فراخواند و جوانان را به نواندیشی متون اسلام تشویق کرد.
مورو در خلال سخنانش در دهمین همایش ملی جوانان عدالت و توسعه گفت:”ما در مغرب پیش از اساتیدمان در مشرق دریافتیم که عیب کار نه در ارتباط با دین، بلکه در توانایی خدمت رسانی به مردم است”!
مورو ادامه داد این فهم در آغاز حضور نداشت؛ بلکه محصول تراکم اندیشه ها و تجاربی بود که نتیجه اش انبوه بازداشت ها و تبعیدها بود!
وی اعتراف کرد که تجربه اسلامگرایان هم در بعد فکری و هم در شناخت محیط، درآمیخته به کژی و کاستی بوده است و افزود:”من مبارزه مشرق- اخوان المسلمین – را متهم نمی کنم؛ آنان مورد ظلم و سرکوب قرار گرفتند و قربانیان کودتا هستند؛ اما اعتراف می کنم که شاگرد مغربی از استاد مشرقی خود پیشی گرفته است “.
مورو تأکید کرد یکی از خطاهای فکری اسلامگرایان، نوع رویکرد به قدرت بوده است؛ ما ماهیت دولت ملی را که اندکی پس از دوران استعمار در کشورهایمان بر پا گشت، نشناختیم و در تعامل با مسأله دولت، همچنان تابع نگاهی دیگر ماندیم”.
مورو ادامه داد :”در برابر چالش دولت، ما اسلامگرایان سرگرم جدال جهانی بودن اسلام شدیم” و مسایل مهمی مانند شهروندی، نوع تعامل با غیر مسلمانان کشورهایمان، نوع رابطه به “چپی ها و “کمونیست ها ” ، جایگاه زنان، حقوق کارگران و آزادی های عمومی تغافل کردیم.
عالم تونسی در ادامه گفت:”اسلامگرایان بر غرق گشتن در مفهوم حاکمیت، که مسأله ای که در بافت فروپاشی خلافت اسلامی برجسته شده بود،پای فشردند و حتی این مسأله بزرگنمایی شد و در صدر اهتمامات برادران ما قرار گرفت”.
مورو اظهار داشت :”ما از یاد بردیم که مسأله ما یک مسأله انسانی مرتبط با مبارزه همدوش مستضعفان برای رهایی اقتصادی و سیاسی از بند استعمار و قدرت های استعماری است؛مبارزه ای که می بایست دوشادوش دیگر نیروهای غیر اسلامگرا و غیر مسلمان انجام می شد”.
مورو توضیح داد که ملت فاقد یک چارچوب و حاکمیت ملی است و تشکیل حاکمیت ملی بر اجرای شریعت اولویت دارد و مسأله، نه اجرای قانون بلکه اجرای مادر قوانین یعنی تشکیل دولت عدالت است و قضیه، ” نه بریدن دست یا سر یا اجرای حدود،بلکه تشکیل دولت شهروندان است”.
مورو افزود:”ما در دوران جوانی خوانشی اشتباه از متن اسلامی داشتیم و اکنون که پیر گشته ایم سرمایه و امید ما برای جبران خطاهای ما و نیز جبران واماندگی جوامع اسلامی، جوانان موجود هستند” .
مورو واماندگی جهان اسلام را از ترک نماز و حجاب زنان و ریش و کوتاهی پاچه شلوار یا عدم اجرای حدود،ویرانگرتر خواند و گفت:”جهان اسلام عقب ماند،زیرا نتوانست ارزش های اخلاقی حامی کرامت و حقوق مردم را پاس بدارد”.
مورو به کسانی که خواهان اجرای شریعت هستند حمله کرد و چنین داوری کرد که طرفداران اجرای شریعت، فقط دغدغه قانون و فقه را دارند و مسأله را به احکام فقهی تقلیل می دهند و پرسید:”آیا مشکل ما(تدوین و اجرای) قوانین برآمده از شریعت است”؟!
مرد شماره دو جنبش النهضه افزود:”ما به صحنه آمدیم تا به مردم بگوییم ما منجی اخلاقی هستیم؛اما در این زمینه ناکام ماندیم و نخبگان سابق ما را از ارتباط مستقیم با مردم بازداشتند و دور ما را گرفتند که ما تنها برای نماز صلاحیت داریم و مع الوصف باید به سود وطن با آنان همراه شویم”.
مورو به بحث درباره مسأله “صلاحیت” پرداخت و تأکید کرد که تعبیر درست ترش “صلاحیات” است و اسلامگرایان پس از کسب قدرت باید در جستجوی صلاحیت های نوین و در رأس آنها صلاحیت “تولید” و ارائه خدمات و کارایی و عملی کردن توقعات و مطالبات مردم باشند که مستقیما زمینه ساز جلب آرای آنان خواهد شد”.
اسلامگرای تونسی چنین داوری کرد که اسلامگرایان باید به کانون های قدرت دست یابند و تأکید کرد که عامل مقبولیت، همین کانون هاست و توضیح داد که بهترین این کانون ها هر نوع ابزاری است که ارتباط مستقیم با مردم را میسر می سازد که آنها را در چهار عنصر رسانه،هنر،دانشگاه و تکنوکرات ها خلاصه کرد.
مورو تأکید کرد که جهان را نمی توان از منبر مساجد اداره کرد؛چرا که رهبران مسجد می گیرند و نمی بخشند،اثر می پذیرند و اثر نمی گذارند و بهره می برند و بهره نمی رسانند!
مورو اظهار داشت که جوامع با حکومت مدیریت می شوند نه متحول و گفت:”دستاورد و محصولی به مردم ارائه کنید که شما را بر دیگران ترجیح دهند،کالایی به مردم عرضه کنید که رضایت آنان را کسب کند”!
