آیا زکات فطر هر سال تغییر می یابد؟
آیا زکات فطر هر سال تغییر می یابد؟
د. یوسف قرضاوی / مترجم: احمد نعمتی
سؤال_ آیا زکات فطر هر سال تغییر می یابد؟
جواب: میزان شرعی زکات فطر معین و مشخص است و تغییر نمی یابد. و مقدار آن عبارت است از یک صاع طعام است، و این مقدار عبارت است یک صاع را خود پیامبر (ص) مشخص نموده است. این گونه تعیین حضرت نیز، به نظر من، بسیار حکمت آمیز، و به دو دلیل بوده است:
دلیل اول اینکه پول نقد میان اعراب بادیه نشین بسیار کمیاب بوده است و اگر به آنان گفته می شد فلان مبلغ درهم یا دینار را پرداخت کنید، برای آنان میسر نبود، و آنان جز قوت و غذایی که در آن زمان رایج بوده است، از قبیل خرما، کشمش، جو و مانند آنها چیز دیگری د راختیار نداشتند. به همین خاطر، پیامبر (ص) زکات فطره را یک صاع از قوت و غذای غالب و رایج آنا قرار داد.
دلیل دوم اینکه قدرت خرید پول نقد هر از چندگاهی تغییر می کرد؛ گاه ارزش پول پایین می آمد، و قدرت خرید آن بسیار تنزل می کرد، و گاه برعکس قدرت خرید پول نقد در بازار بالا می رفت، و همین مسئله باعث می شد که تعیین زکات فطر به صورت نقدی دچار نوسان گردد، و بالا و پایین برود، و بر یک حال ثابت نماند. به همین جهت، پیامبر اکرم (ص) مبنای تعین میزان زکات فطر را چیزی قرار داد که اختلاف و نوسانی در آن نباشد که همان یک صاع خوراکی است، و این مقدار یک صاع از مواد غذایی، غالبا" یک نفر را به مدت یک شبانه روز سیر نگه می دارد.
البته، پیامبر اکرم(ص) غذا و خوراکیهایی را که در آن زمان [و در آن مناطق] معمول بوده ذکر نموده است، ولی این بر شمردن ایشان به آن معنی نیست که پرداخت زکات فطره منحصر به آن موارد می باشد، و بس، به همین دلیل علمای اسلامی گفتهاند: پرداخت زکات فطره از قوت و غذای غالب هر شهر و دیار، جایز است، خواه آن قوت غالب گندم باشد یا برنج، یا ذرت یا هر چیز دیگر.
یک صاع معادل قدرتی بیش از یک چارک، یا حدود دو کلیو گرم و یا تقریبا" پنج رطل است، و بنا به مذهب ابوحنیفه، می توان قیمت آن را پرداخت نمود. اگر شخصی تواایی مالی داشته باشد، بهتر است از قیمت یک صاع بیشتر باشد، به دلیل اینکه امروزه غذا منحصر در برنج نیست؛ بلکه همراه آن گوشت، سوپ، سبزی، میوه و .. صرف می شود. والله اعلم
________________________________
منبع: دیدگاههای فقهی معاصر (۱)
مؤلف: د. یوسف قرضاوی
مترجم: احمد نعمتی
ناشر: نشر احسان
نوبت چاپ: اول ۱۳۸۰