و امّا بعد از رمضان !

وامّا بعد از رمضان  !

استاد عمرو خالد

یک ماه را با عبادت مداوم خداوند سپری کردیم. اما پس از پایان پذیرفتن ماه عزیز رمضان و طلوع خورشید نخستین روز عید فطر، برخی کسان دچار سستی و رخوت می‌شوند. درست در لحظه‌ای که این سستی و رخوت پدید می‌آید، شیطان شادمان می‌شود و تمام کوشش خود را به کار می‌بندد تا تو را در دام گناه بیاندازد و تو پس از آن که در ماه رمضان به عبادت کوشیدی، دچار یأس و نومیدی شوی. شیطان می‌خواهد آن عبادت خدا و کرنش تو را در برابر او، که در خلال ماه رمضان انجام داده بودی، به باد برود و نابود شود. از این رو خداوند می‌فرماید:

«وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَیهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلاَّ فَرِیقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ»؛ «و همانا ابلیس گمان خویش را درباره آنها راست گردانید پس همه جز گروهی از مؤمنان از او پیروی کردند.»[1]

اما پندار ابلیس بر همه‌ی ما مصداق نخواهد یافت، زیرا ادامه‌ی آیه چنین است: «جز دسته‌ای از مؤمنان».

راستی، خیال می‌کنی که تو از کدام دسته هستی؟ آیا از دسته‌‌ی مؤمنان هستی؟ یا از دسته‌ای هستی که ابلیس، پندار خود را ابر آنان عملی کرد؟ خداوند می‌فرماید:

Ÿ «وَلا تَکُونُوا کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّهٍ أَنْکَاثًا» «و مانند آن زن نباشید که رشته‌ی تابیده خود را پس از تابیدن محکم، وامی‌تابد.»[2]

رمضانی مباش

بسیاری از مردمان نمی‌دانند که کوتاهی در طاعات، اتلاف فرایض و واجبات و تساهل در گناهان پس از رمضان، به مثابه‌ی تبدیل نعمت خدا به ناسپاسی است و انجام دهنده‌ی چنین کاری به مثابه‌ی همان زنی است که رشته‌اش را دوباره پنبه می‌کند.

جوانان امت به این رشته‌ی زیبای رمضانی نیاز دارند تا خود و اوضاع خویش را با آن بهبود بخشند. بنابراین، پس از رمضان از گناهان به ویژه گناهان کبیره، مثل دعوا، نافرمانی از پدر و مادر و روابط حرام، پرهیز کن.

مقاومت در برابر گناه حلاوتی قلبی دارد که تو خود آن را احساس می‌کنی و فرشتگان و خداوند از آن شادمان می‌شوند. از این‌رو، در حد توان بکوش که پس از رمضان خود را از فرو افتادن در گناه بازداری. به خاطر امت اسلام، خودت را حفظ کن، زیرا امت به جوانانی که بر طاعت خدا پایدارند، نیازمند است.

بر همت پایدار باش

مبادا همت بلند را از دست بدهی. خداوند به ما لطف کرد و ما در ماه رمضان به عبادت مداوم خداوند پرداختیم. منطقی نیست که اجازه دهیم شیطان تمام این محصول را برداشت کند. تأثیر عبادت را شناختی و طعم ایمان، حلاوت طاعت و لذت مناجات را چشیدی. بر توست که از این دستاوردها صیانت کنی و به طاعت مشتاق باشی، به عبادت روی بیاوری و راه راست و هدایت درست را نگه داری.

اما باید دانست که بازگشت به عبادت ماه رمضان ناممکن است. اما می‌توان حداقلی را که با آن از آخرین روز رمضان آغاز می‌کنیم، حفظ کرد. پس چه باید کرد؟

ورد وفاداری

مطمئن باش که در هر زمان می‌توانی روح رمضان را حفظ کنی. در پایین، بندهایی برای حفظ دستاوردهای دوره‌ی کارآموزی ماه رمضان ذکر می‌شود:

* تلاوت دوباره‌ی قرآن را آغاز کن، حتی اگر در روز یک صفحه باشد.

* دعای روزانه، حتی اگر به مقدار دو دقیقه پس از نماز عشا باشد.

* ذکر روزانه، به ویژه اذکار بامداد و شامگاه.

* نمازهای پنج‌گانه با جماعت

* داشتن هم‌نشینان صالح، تا بتوانیم هم‌دیگر را به طاعت و پایداری کمک کنیم.

* روزه‌ی شش روز از شوال، زیرا از ابوایوبt، روایت است که پیامبر (ص) فرمود: «کسی که ماه رمضان و شش روز از شوال را روزه بگیرد، گویی همه‌ی عمر را روزه گرفته است.»[3]

پروردگارا، بپذیر

بسیاری می‌پرسند: آیا خداوند روزه‌ی ما را در رمضان می‌پذیرد؟ آیا ما را در روز جزا از عذاب خواهد رهاند؟ راستی، چه کسی می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد؟ صحابه‌ی پیامبر (ص) هرگز پاسخی برای این پرسش نیافتند. علی‌بن‌ابی‌طالب می‌گوید: «اصحاب رسول خدا (ص) از روی همت عمل نیک را انجام می‌دادند. اما چون انجام عمل پایان می‌پذیرفت، اندوه به آنان دست می‌داد. از خود می‌پرسیدند که آیا عمل ما پذیرفته شده یا نه؟

اما راهی وجود دارد تا به تو اطمینان دهد که آیا روزه‌ی تو در رمضان پذیرفته شده یا نه. می‌توانیم این راه را از این فرموده‌ی خداوند به دست آوریم: {یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تتقون}، « ای کسانی که ایمان آورده اید! [گرفتن] روزه بر شما واجب شده است همانگونه که بر کسانی که قبل از شما بودند واجب بوده است. باشد که تقوا پیشه کنید.»[4]

مهم آن است که پس از رمضان، خبر و صلاح در تو وجود داشته باشد. می‌توانی در اولین هفته‌ی پس از رمضان عملکرد خویش را ارزیابی کنی. اگر در عبادات سست شده بودی و مرتکب گناهان شده بودی، بر خودت بیمناک باش. اما اگر دیدی که عملکرد و رفتارت ارتقا یافته و به سوی وضعیت بهتر تغییر یافته، شاد باش، زیرا به اذن خداوند روزه‌ی تو پذیرفته شده است.

خداوند با عبادت خود، از قبیل تلاوت قرآن، دعا، نماز شب و تهجد ما را گرامی داشته است. زمان سپاس‌گزاری این نعمت‌ها پس از رمضان خواهد بود.

برخی کسان می‌پندارند که عید، نقطه‌‌ی پایان کوشش‌های ایمانی رمضان است. اما حقیقت، عکس این مطلب است. هر رمضان نقطه‌ی آغاز بنده است تا دوران نو را با خداوند آغاز کند و از گنجینه‌ی عبادات محافظت به عمل آورد.

برای امت اسلام امیدی جز جوانان باقی نمانده است. ای جوانان، از شما تمنا می‌کنم که پس از رمضان پایدار بمانید و در زیست عملی خود کامیاب شوید، زیرا کامیابی شما در زیست عملی، ما را در راه اصلاح کمک خواهد کرد. پایداری شما در عبادت، نیت ما را در فعالیت برای اسلام خالصانه خواهد ساخت. پس از رمضان در حد توان خود عبادت کنید، صادق باشید و پایداری کنید و از خداوند کمک به‌ خواهید. مطلب را با سخنی از یکی از شرق شناسان به پایان می‌برم که اسلام را به درستی مطالعه کرده بود و مفاهیم بلند آن را دریافته بود. «به راستی که چه دین خوبی است، اما بی‌کس است.» پس شارژ باطری ایمانی‌ات را که خداوند به تو عنایت کرده، حفظ کن و در راستای ساختن زندگی خیز بردار.

ارجاعات:

[۱] – سبأ/۲۰

[۲] – نحل/۹۲

[۳] – "من صام رمضان وأتبعه ستاً من شوال فکأنما صام الدهر کله" به روایت از مسلم.

[۴] – بقره/۱۸۳

ترجمه‌: سرویس دین و دعوت / اصلاح وب