جدایی عمار حکیم، اختلاف درون حزبی یا نقطه عطف سیاسی در عراق؟

جدایی عمار حکیم، اختلاف درون حزبی یا نقطه عطف سیاسی در عراق؟

چرا سید عمار حکیم به یکباره میراث تاریخی، جهادی و سیاسی عمویش آیت الله شهیدسید محمد باقر و پدرش سید عبدالعزیز حکیم را گذاشت و با همرزمان و همفکران سیاسی آل حکیم خداحافظی کرد؟

سوالی که از همان اولین دقایق بعد از اعلام تشکیل جریان حکمت ملی از سوی عمار حکیم در فضای مجازی طرح شد.

این سوالی است که در ساعات گذشته بسیاری از رهبران سیاسی و حتی افکار عمومی در عراق را به خود مشغول کرده است و شبکه های اجتماعی عراقی را به نحو فزاینده ای تحت تاثیر گذاشته است، آیا قضیه فقط در اختلافات داخلی درون حزبی منحصر می شود یا نقطه عطفی در عموم روند سیاسی عراق است؟

از آنچه در بیانیه تاسیسی حزب جدید سید عمار بر می آید اینکه مرحله جدیدی که عراق در آستانه آن بعد از آزادی موصل قرار گرفته، نیازمند جریان های سیاسی جدید متناسب با آن است و جریان های سابق سیاسی عراق که متکی به ارث ۲۵ ساله دوران معارضه با رژیم صدام و دوران ۱۴ ساله سقوط این رژیم و اشغالگری هستند، جوابگوی این مرحله جدید نیستند.

بر پایه این تصور، جریان های سابق سیاسی متناسب با شرایط سابق بودند و شرایط جدید نیازمند جریان هایی است که قالب های مبتنی بر قومیت و مذهب را بشکند و بتواند اصل شهروندی را درعراق، جایگزین آن کند.

بنابراین همان گونه که در بیانیه تاسیس جریان حکمت ملی آمده است، این جریان قرار است اصل شهروندی را مبنای تعامل خود با عموم بافت های مختلف عراق قرار دهد و در راستای اجرایی کردن خواست مرجعیت عالی عراق حرکت کند.

همراهان عمار حکیم در روند جدید معتقدند، عنوان ‘مجلس اعلای اسلامی عراق’ به دلیل اینکه نام ‘اسلام’ را با خود داشت، دیگر پاسخگوی فضا و شرایط جدید نبود چه آنکه بخشی از توانمندی های جامعه عراق ازجمله لیبرال ها و قومیت گراها و حتی کمونیست ها را نمی توانست جذب کند و مزید برآن به دلیل کادر شیعی در رهبری این تشکل، عاملی برای عدم جذب نیروها از اهل تسنن بود.

مدافعان جریان جدید معتقدندکه عمار حکیم با انتخاب نام ‘حکمت’ اولا شائبه خط مشی صرفا اسلامی را از جریان جدید گرفته و در عین حال مبنا را اصل شهروندی قرار داده است و همان گونه که اکنون در بین بسیاری از سیاسیون اسلام گرا در عراق شایع شده، اصل شهروندی و دفاع از حقوق همه احاد مردم عراق نه تنها منافاتی با اسلام ندارد، بلکه عین اسلام است هرچند نام اسلامی ندارد.

این دیدگاه را ‘شیخ حمید المعله’ از اعضای سابق مجلس اعلا که از نزدیکترین شخصیت ها در حال حاضر به سید عمار حکیم است، نیز شب گذشته در شبکه تلویزیونی ‘الفرات’ ارگان خبری مجلس اعلا عنوان کرد.

او با اشاره به قرار گرفتن سید عمار حکیم در رهبری جریان حکمت گفت که جریان حکمت هرگز به معنی انحراف از اسلام نیست زیرا در نهایت شخصی که در راس این جریان قرار دارد، از یکی از بیوتات علمای معروف شیعه و خودش روحانی و تحصیلکرده حوزه علمیه است.

المعله که خودش نیز از روحانیون در جریان حکمت و از موسسین سابق مجلس اعلا به شمار می رود گفت که شرایط جدید عراق ایجاب می کند که با نگاه و برنامه کاری جدید با این مرحله نو تعامل بشود و دیدگاه های سابق در مجلس اعلا دیگر جوابگوی این مرحله نبود و برای همین سید عمار با کمال احترام از آن جدا شد.

به گفته وی، درهای جریان حکمت به روی اعضای مجلس اعلا باز است اما آنها باید براساس دیدگاه ها و برنامه های سید عمار حکیم در مرحله جدید حرکت کنند که یکی از اصول آن اعطای فضای حرکت بیشتر به جوانان و زنان است.

دکتر ‘عصام الفیلی’ استاد علوم سیاسی در دانشگاه ‘مستنصریه’ بغداد نیز به همین شبکه خبری گفت که بعد از اعلام این تشکل جدید توسط سید عمار حکیم که یکی از رهبران بزرگ سیاسی عراق است، انتظار می رود این سونامی سیاسی به دیگر جریان های بزرگ عراق نیز سرایت کند.

به نظر می رسد اولین موج های سونامی سیاسی در حال بروز و ظهور است که از جمله اعلام قصد ‘حیدر العبادی’ نخست وزیرعراق برای ایجاد یک گروه انتخاباتی با نام ‘آزادی و سازندگی’ است که البته هنوز خود وی این گزارش ها را تایید یا تکذیب نکرده است.

همزمان دیشب برخی رسانه های عراق اعلام کردند که دو جریان های سیاسی وابسته به نوری المالکی معاون رییس جمهوری و ‘سلیم الجبوری’ رییس پارلمان عراق نیز در صدد ایجاد ائتلاف جدیدی هستند و قصد دارند قالب های سیاسی مبتنی بر مذهب و قومیت را در جریان سیاسی جدید بشکنند.

المالکی از رهبران سیاسی شیعه و سلیم الجبوری از رهبران سیاسی اهل سنت عراق هستند.

در همین راستا نیز خبری مبنی بر ائتلاف جریان صدر با حیدر العبادی منتشر شده و خبرها از میان جریان های کرد نیز حاکیست که سونامی سیاسی آنها را نیز در نوردیده است و فقط باید در انتظار شکل گیری جریان های جدید بود که این بار قالب های مذهبی و قومیتی در جریان های سیاسی عراق تا حدی شکسته خواهد شد.

بر همین اساس کارشناسان سیاسی در عراق معتقدند اقدام سید عمار حکیم بیش از این که یک اقدام درون حزبی باشد، نقطه عطفی در روند سیاسی این کشور به شمار می رود که از آن به عنوان بخشی از آثار مرحله بعد از داعش یاد می کنند.

منبع: ایرنا