زلزله در کرمانشاه و ایلام
زلزله در کرمانشاه و ایلام
عبدالعزیز مولودی
کشور ما از نظر وفور بلایای طبیعی و غیرطبیعی، جزو کشورهای حادثه خیز است و توجه به این واقعیت، در مدیریت چنین بحران هایی کمک می کند تا در سرعت و کیفیت امداد رسانی به حادثه دیدگان تغییر جدی روی دهد.
در چنین حوادثی علاوه بر سیستم دولتی چنانکه در همه جا معمول است، استفاده از پتانسیل های غیردولتی به عنوان مکمل فعالیت های امدادی، امر غیرقابل تردیدی است که به نظر می رسد از این ظرفیت آنچنانکه باید استفاده ی درست صورت نگرفته است.
به عبارت دیگر در مواقع اضطراری مخصوصا وقتی که دامنه ی آسیب از نوع حادثه ی کرمانشاه و ایلام که در چند روز گذشته روی داد هم از نظر تخریب مناطق مسکونی و هم از نظر تلفات جانی(تعداد کشته شدگان، مجروحان و در زیر آوار ماندگان) وسیع است، لازم است پروتکلی پذیرفته شده برای دخالت نیروهای امدادی و کمک رسان غیردولتی وجود داشته باشد تا در امر جمع آوری کمک ها با مشارکت مردم و یاری رساندن در نجات مصدومان فعالیت کنند.
این امر مخصوصا در شرایطی که کشور به هر دلیل یا علتی از کمک های خارجی استقبال نمی کند، (و در عمل موجب شده است که در این گونه مواقع کمتر کشوری است که اعلام کند حاضر به کمک رسانی است) در داخل کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
حادثه ی زلزله در کرمانشاه و ایلام، به علت اینکه راه های ارتباطی برای روستاهای تخریب شده، بسته شده بود و بعد از گذشت زمان زیاد از وقوع حادثه، امکان کمک رسانی را به این مناطق بسیار محدود کرده بود، مدیریت آن نیازمند تجدید نظر و مخصوصا تجربه برای حوادث مشابه است.
از نظر اطلاع رسانی هم با مشکل مواجه بوده ایم چه اطلاع رسانی رسمی و چه اطلاع رسانی در شبکه های اجتماعی؛ حتی آمار کشته و زخمی های آنها هم در آمارهای اعلامی بخوبی لحاظ نشده است. ضمن اینکه توزیع کمک ها هم چندان مناسب نبوده و از آشفتگی زیاد حکایت می کند. در عین حال آسیب هایی مشابه با دیگر حوادث کشور در حاشیه ی آن روی داده که تاسف برانگیز است. از این رو، به نظر می رسد توجه به آموزش نیروهای امدادی سازمان های غیردولتی و استفاده از پتانسیل آنها در زمان وقوع حادثه، مشارکت دادن آنها در امداد رسانی و جمع آوری کمک ها و نیز حضور آنها در تصمیم گیری های مدیریت بحران، ضمن بالا بردن میزان اعتماد اجتماعی، به ترمیم سرمایه ی اجتماعی در کشور کمک می کند. پدیده ای که اکنون قدری تضعیف شده یا ضعیف به نظر می رسد.
شاید علت اینکه نیروهای مردمی و اشخاص فعال یا چهره های شناخته شده هم اصرار می ورزند که باید خود در رساندن کمک ها و توزیع آن نقش داشته باشند، به همین ضعف بر می گردد.
وظیفه ی ذاتی دولت ها در چنین مواقعی تجهیز حداکثر وسایل و ابزار کمک رسانی است و سلب مسئولیت از آن، به هر شکلی -از جمله در مصاحبه های تلویزیونی- ، به نوعی تبلیغ عدم پاسخگویی دولت نسبت به وظایف خود است و موجب ناامیدی جامعه است.
به نظر می رسد صدا و سیما در این مواقع لازم است با استفاده از روانشناسان و جامعه شناسان با تجربه از تریبون های عمومی آرامش را به جامعه آسیب دیده یا غیر آن تلقین کنند و نقش مثبتی در این زمینه داشته باشند.
برای همه ی کسانی که در این حادثه آسیب دیده اند، آرزوی سلامتی و التیام آلام دارم و برای کشته شدگان حادثه مغفرت و بازماندگان آنها صبر و پایداری آرزو دارم.
