آسانی، سادگی و عقلانی بودن ویژگی اسلام

آسانی، سادگی و عقلانی بودن ویژگی اسلام

نویسنده: عبدالله ناصح علوان / مترجم: محمد عزیز حسامی

پژوهشگری که در شریعت غرای اسلامی تفحص می کند در می یابد که آسانی ، سادگی و عقلانی بودن از ویژگی های ممتاز آن است.

آسانی، ویژگی ممتاز شریعت اسلامی است زیرا مبادی و اصول آن این چنین است:

(یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ) (خداوند برای شما آسانی می خواهد و برایتان دشواری نمی خواهد )بقره ۱۸۵

(وَمَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ ) (و برای شما در دینتان هیچ تنگنایی قرار نداده است)حج ۷۸

(لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا) (خداوند هیچ کس را جز به اندازه ی توانش تکلیف نمی کند)بقره ۲۸۶

(فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ) (اما اگر کسی درمانده شود، بی آنکه تجاوز کار و زیاده خواه باشدو از آنها بخورد گناهی بر او نیست)بقره ۱۷۳

این آیات و نصوص دیگر با قاطعیت ثابت می کند که مبادی اسلام نه تنها سهل و آسان هستند و اسلام انسان را به انجام چیزی فراتر از طاقت و توان خود مکلف نکرده و مسئولیت هایی فراتر از توانایی هایش بر او ننهاده است؛ بلکه تمام این تکالیف و مسئولیت ها برای انسان ممکن و در حد توانایی هایش است تا برای عدم انجام امور شرعی یا ارتکاب کارهای مخالف دستورات اسلامی، هیچ گونه عذر و دلیلی وجود نداشته باشد.

در این باره مثال های را ذکر می کنیم:

-نمونه ای از آسان بودن شریعت اسلامی، حج است که اگر مسلمانی قدرت و توانایی مالی و بدنی داشته باشد واجب است که در طول عمر یک بار آن را به جای آورد.

-همچنین بر ثروتمندانی که مالک حد نصاب زکات از نقدینه ها و کالاهای تجارتی باشند، واجب است که در سال یک بار دو نیم درصد اموال خود را به عنوان زکات بپردازند.

-از جمله دیگر دلایل راحتی دین اسلام این است که بر مسلمان واجب است در شبانه روز پنج بار در اوقات معین و بدون محدودیت مکانی، نماز را ادا کند و در هنگام نبودن آب یا وجود بیماری برای ادای آن تیمم کند که این خود دلیل دیگر بر راحتی و آسان بودن اسلام است.

همچنین در حالت ناتوانی و بیماری، شخص می تواند نماز ها را بصورت نشسته یا به صورت دراز کشیده بر پهلو ادا کند و در مسافرت های طولانی نماز ها را با هم جمع نموده و چهار رکعتی ها را به دو رکعت کوتاه کند.

-نمونه دیگر از آسانی دین اسلام این است که خداوند در سال، روزه ی یک ماه قمری را بر مسلمان واجب نموده که بصورت چرخشی در فصول چهارگانه واقع می شود و در صورتی که فرد، مریض یا در سفر باشد می تواند از روزه گرفتن خودداری نماید.

-نمونه دیگر از راحتی و آسانی دین اسلام این است که خداوند، استفاده از محرمات، مانند شراب یا گوشت مردار و… را در هنگام ضرورت یا گرسنگی شدید و (یا اکراه) برای مسلمان حلال نموده است؛ برهمین اساس است که علمای اصول گفته اند: ضرورت ها،محرمات را مباح می کنند. و آنچه که بخاطر ضرورت مباح شده است، به مقدار ضرورت مباح است.

شریعت اسلامی به دلیل وضوح مبادی و سادگی مفاهیم آن که برای هر انسان عاقل و متمدنی قابل درک است، شریعتی ساده و فابل فهم، منطقی و معقول که هر فطرت پاک و سالمی ندای آن را اجابت می کند.

در این باره نیز مثال هایی را ذکر می کنیم:

-از جمله دلایل سادگی و عقلانی بودن شریعت اسلامی این است که برای رسیدن به ایمان به خداوند واجب الوجود و اقرار به وحدانیت و قدرت مطلق او، آدمی را به تفکر و تامل امر می کند.

-دلیل دیگر این است که اسلام رابطه ی بین خالق و مخلوق را بر اساس این اعتقاد مقرر نموده که الله جل جلاله پروردگار همه چیز بوده و بر بندگانش مسلط است، اوست که درخواست درمندگان را اجابت می کند و بر هر چیزی توانا است.

-شریعت اسلامی با هرگونه خرافه و فال گیری،عقیده تثلیث(اقانیم سه گانه مطرح شده از جانب مسیحیان ) و قرار دادن واسطه بین خالق و مخلوق مبارزه می کند.

اسلام با کسانی که عامه ی مردم را با نشاندن بر کرسی اعتراف، فریب داده و اسناد مغفرت و بخشش بهشت و امان نامه از آتش جهنم را به آنان می فروختند، به شدت به مبارزه پرداخت.

-اسلام توبه هرکسی را که صادقانه از گناه باز گردد، بدون هیچ واسطه ای از مخلوقات می پذیرد، اگر چه شخصی سالها ی متمادی در کفر و گناه و سرکشی، غوطه ور بوده باشد.

-دلیل دیگر ی برای سادگی و عقلانی بودن اسلام این است که ایمان را با زندگی و عقیده را با عمل صالح مرتبط می داند و فقط زمانی شخص نزد خدا مسلمان محسوب می شود که مسلمانان از دست و زبان او در امان باشند و هنگامی مومن به شمار می آید که مردم او را بر جان و مال خود امین بدانند .

-دلیل دیگر، این است که اسلام نیت خالص و نیکو را شرط قبولی عمل، نزد خداوند قرار داده است؛ پس هرگاه مسلمان در اعمال خود چنین نیتی داشته باشد عمل او از هر نوعی اگر چه فقط تفکر و خیالی با ارزش باشد عبادت خدای تعالی محسوب می شود.

بر این اساس علمای فقه و اصول گفته اند( نیت صالح، عادات را به عبادت مبدل می کند.)

آری، حقیقت اسلام این چنین ساده، آسان و عقلانی است.

پس دشمنان دین به کدامین سخن باور دارند؟

_____________________________________________

منبع: اسلام شریعتی برای هر زمان و مکان / مولف: عبدالله ناصح علوان / مترجم: محمد عزیز حسامی / انتشارات: کردستان ۱۳۸۵

تنظیم برای نوگرا توسط: باران