علل و درمان یبوست در رمضان چیست؟

علل و درمان یبوست در رمضان چیست؟

تهیه و تدوین: عزیز صادقی

تعریف یبوست:

 نزدیک به نیمی از افراد که با شکایت یبوست به پزشک مراجعه می‏کنند طبق تعریف یبوست ندارند اغلب این افراد از میزان و یا نحوه دفع مدفوع شکایت دارند. تعداد دفعات اجابت مزاج در افراد مختلف جامعه متفاوت است و از ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته محدوده طبیعی تلقی می‏شود. به همین دلیل بوجود آمدن تغییر در تعداد دفعات اجابت مزاج در هر فرد نسبت به وضعیت معمولی او (کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج) باید یبوست تلقی شود ولی اگر کسی همیشه یکبار در هر مدفوع نیز بستگی کامل به نوع رژیم غذایی فرد دارد و کاهش قابل وجه مواد فیبری در غذا می‏تواند منجر به مدفوع کم حجم و خشک شود که با تغییر رژیم اصلاح می‏ شود.

علائم

علائم زیر ممکن است همراه با یبوست وجود داشته باشد:

•احساس پری در مقعد

•احساس نفخ وگاز

•احساس نیاز به دفع فوری مدفوع اما عدم توانایی در دفع کامل

•درد شکم و گرفتگی عضلات شکم

•تهوع

علل یبوست

یکی از علل مهم یبوست مصرف غذایی کم فیبر و کم آب است. در مسافرت که معمولاً که رژیم غذایی شما عوض می‏شود، می‏تواند یبوست ایجاد گردد. خانم‏های حامله اغلب یبوست پیدا می‏کنند. علل دیگر یبوست عبارتند از کم تحرکی، استفاده نادرست از مسهل‏ها، مصرف داروهای خاص (از قبیل داروهای ضد درد، مدرها، و آنتی هیستامین‏ها) یا عدم اختصاص وقت کافی برای عمل دفع مدفوع می‏باشد. بیماری‏هایی از قبیل مرض قند و کم کاری تیروئید نیز ممکن است باعث یبوست شوند.

یبوست در رمضان

در زمان روزه داری حرکات دودی روده کاهش می یابد. عدم آشامیدن آب و بعضی تغییرات در برنامه غذایی ماه مبارک رمضان گاهی موجب پیدایش یبوست می شود که برای رفع این مشکل و پیشگیری از آن، اقدامات زیر مفید است:

۱- بعد از صرف غذا موجی از معده به طرف روده بزرگ می رود که در اصطلاح پزشکی به “رفلکس گاستروکولیک” معروف است. اگر بلافاصله بعد از صرف غذا به توالت بروید، این موج می تواند به عمل دفع کمک مؤثری کند.

۲- در فاصله افطار تا سحری (از حدود یک ساعت بعد از افطار تا نیم ساعت قبل از سحری) آشامیدن آب کافی به رفع مشکل یبوست کمک می کند.

۳- انواع سبزیجات خام، پخته و میوه ها نیز برای رفع یبوست مؤثرند.

۴- حتی گاهی می توان از خیسانده آلو و انجیر خشک نیز بعد از صرف غذا به عنوان دسر استفاده کرد که هم، مزاج را روان می کند و هم در حقیقت بخش مهمی از منافع میوه را دارد.

۵- خوردن چای پُررنگ ، قهوه و کاکائو موجب پیدایش حالت یبوست می شود. لذا ضروری است در مصرف این گونه مواد یا موادی که به تجربه اثر یبوست زایی آن ها برای فرد مشخص شده است، احتیاط کرد.

۶- میوه‌هایی مثل هندوانه و خربزه که تنها آب بدن را تامین می‌کنند هم مفید هستند اما توصیه می‌شود بیشتر از میوه‌هایی که هم دارای فیبر هستند و هم آب بدن را تامین می‌کنند مصرف شود. همچنین مصرف تلفیقی از میوه‌ها و سبزیجات در سالاد نیز در پیشگیری از یبوست موثر است.

۷- برخی افراد به دلیل ناراحتی معده هضم و جذب میوه‌ها برایشان مشکل است. بنابراین بهتر است این افراد از میوه‌های رسیده‌تر که کال نیستند و به جداره معده آسیب نمی‌زنند، مصرف کنند.  برای این افراد مصرف سبزیجات پخته یا بخار-پز شده را توصیه می‌کنیم. همچنین می‌توانند سبزیجات را داخل ماکرویو قرار داده تا کمی نرم شود چون در این صورت هضم آن آسانتر می‌شود.

۸- استفاده از روغن زیتون همراه سحر،‌شام و افطار و نیز مصرف میوه های تازه مانند سیب با پوست نیز توصیه می شود.

۹- در مواقع شدید می توان از شربت های ملین و یا ملین های ضعیف دیگر استفاده کرد و در صورت عدم برطرف شدن علائم باید حتما با پزشک معالج تماس گرفت.

۱۰-  آب درمانی: استفاده از آب گرم و سرد این روش بسیار مناسب  می باشد، اطراف مقعد را با آب گرم هرچه  آب گرمتر باشد بهتر است، گرم کنید بعد از مدتی همین کار را با آب سرد انجام دهید و آب هرچه سردتر باشد بهتر است، چندین بار اینکار را انجام دهید.