اصول و ضوابط ضروری برای همبستگی فعالیت های حرکات اسلامی
اصول و ضوابط ضروری برای همبستگی فعالیت های حرکات اسلامی
:دکتر البیانونی / مترجم : عبدالغنی براهوتی
ایا ضرورتی اولاتر از نزدیکی واشنایی والفت قلوب ایمانداران به همدیگر وارتباطی مبارکترازارتباط صحیح وسالم قلبها بایکدیگروجوددارد؟
ایامادرروز واپسین در برابر نیات فلبی مان مسئول نیستیم؟
و ایابه غیر از صاحبان قلب سلیم کسی دیگر ذی نفع میشود؟
( یوم لاینفع مال ولا بنون الا من اتی الله بقلب سلیم )
ان روزی که اموال،(یعنی نیروی مادی) واولاد(یعنی نیروی انسانی)سودی نمی رساند. شعراء /۸۸-۸۹
ایا کبری بزرگتر از عدم پذیرش حق و گمراهی بدتر از تبعیت از هوی وهوس وناصداقتی بدتر ازعدم تمسک به برهان وحجت قاطع وجود دارد؟
به راستی تحقق بخشیدن به پدیده ی همبستگی وتفاهم محال نیست. بلکه امری ممکن ومیسر است همانا اعتصام به برنامه وعهد وریسمان خدا ضامن ایجاد این پدیده مبارک است.(واعتصموا بحبل الله جمیعا ولاتفرقوا) ال عمران / ۱۰۳
اینک خواهران وبرادران دعوتگر ودلسوز ایا لازم نیست که همیشه اصول وضوابط مهم همبستگی ذکر شده در زیر رامتذکر شویم و فراموش نکنیم؟
- کلیه ی حرکت های اسلامی باید تعدد را بپذیرند و ان را باور کنند و به حرکت های اسلامی متعدد دیگر ، نیز اعتراف نمایند و در مبارزه با جمعیت ها و تشکیل های فاسد و منحرف از اصول اسلامی ، اتفاق نظر داشته باشند .
- هر حرکتی،نسبت به حرکت های دیگر باید حسن ظن داشته باشد وبدان ها احترام بگذارد،در انجا م مسؤ لیت،آنها را شریک و همکار خو یش تصورکندواز سوءظن به کسانی که باوی تفاوت سلیقه دارند،یابین آنان اختلاف اجتهادی وجوددارد،پرهیزکند،ازاتهام وارد کردن به آنان اجتناب ورزدوآنان را به سوءنیت متهم نکند.چنان که گفته شده است : «حسن الظن من حسن العباده»
«گمان نیک،نشان عبادت نیکو است.»
خداوند فرموده است :
ای کسانی که ایمان اورده اید ، از بسیاری از گمان ها بپرهیزید که برخی از گمان ها گناه است . حجرات / ۱۲
- اعتراف کردن به فضل و جایگاه حرکتهای دیگر .هر حرکتی باید تلاشها و زحمات حرکات دیگر را گرچه کم و اندک باشند ارج نهد .
- رهایی از روحیه ی حزبی و تعصب زشت و نا پسند .
هیچ حرکتی نباید به بهانه ی شمولیت ، فراگیری و گستردگی ، در صدد فخر فروشی و برتری جویی بر حرکتی دیگر باشد . نباید مدعی پیشینه ی تاریخی و یا مدعی تعداد بیشتر نیرو ها و هوا داران باشد ، زیرا خداوند تمام اعمال و کردار ما را براساس احلاص نیت می سنجد .
خداوند مومنان را چنین توجیه می کند :
« پس از پاک بودن خود سخن مگو یید ، زیرا که او پرهیزگاران را بهتر می شناسد . »
خداوند کافران را چنین نکوهش می کند :
« مگر اگاه نیستی از کسانی که خویشتن را پاک می شمارند [ و با لاف و گزاف خود را متقی قلم داد می کنند ] بلکه خداوند کسانی را که بخواهد پاک می دا رد و بدیشان به اندازه ی نخ هسته ی خرما هم ظلم و جور نمی شود ؛ بنگر که چگونه به خدا دروغ می بنددند و همین دروغ کافی است که گناه اشکاری باشد . »
- نصیحت پذیری و استفاده از تجربیات همدیگر ، تا اشتباهات دوباره تکرار نشوند ؛ رسول اکرم ( ص ) می فرمایند :
« دین عبارت است از : نصیحت . صحابه عرض کردند : برای چه کسی ؟ فرمودند : نصیحت برای خدا ، کتاب خدا ، پیشوایان مسلمانان و توده ی مردم .
در حدیثی دیگر امده است :« مومن از یک سوراخ دو بار نیش زده نمی شود . »
- اشتیاق به خود انتقادی در درون حرکت ؛ بایستی همواره خویشتن را به ضعف و کوتاهی و اشتباه متهم کنند هیچ گاه نباید حرکتی برای خود ، مدعی کمال و معصومیت باشد ؛ همواره به صورتی حرکت کند که انتقاد و نصیحت دیگران را پذیرا باشد و برای پذیرش نقد از هر کس و هر جهتی که باشد ؛ اغوش باز داشته باشد .
- اعتماد به شورای مشروعی که د رباره ی امور مختلف بحث و تحقیق می کند . بایستی ارائه ی درمان و اتخاذ تصمیمات از ناحیه ی ان شورا باشد ؛ چرا که شورا در فعالیت های اسلامی ، اصلی ضروری و روشی ثابت است .
خداوند می فرماید :« در کارها با انان مشورت [ و رایزنی ] کن . »
در توصیف مومنان می فرماید :« و کارشان [ به شیوه ی رایزنی و بر پایه ی ] مشورت با یکدیگر است . »
- تعاون و همیاری با همدیگر در مشترکات و پذیرش عذر یکدیگر در موارد اختلافی که قابل اجتهاد هستد . خداوند می فرماید :
« در راه نیکی و پرهیزگاری همدیگر را یاری نمایید و همدیگر را در راه گناه و تجاوز یاری [ و پشتیبانی ] مکنید . »
در این مورد دکتر یوسف قرضاوی در سخن زیبای خویش چنین می گوید : قاعده ی مشهور را همه ی ما می دانیم ؛ قاعده ی طلایی « المنار » را که بانی ان سید رشید رضاست و به پیروی از او امام شهید حسن البنا ان را به عنوان قاعده ای ثابت پذیرفت و بر مبنای ان حرکت نمود ؛ ان فاعده این است :
« در مشترکات با همدیگر همکاری می کنیم و در موارد اختلافی عذر همدیگر را می پذیریم . »
اگر شخصی مجتهد باشد و اجتهادش بر مبنای صواب باشد ، به او دو پاداش تعلق خواهد گرفت و چنانچه در اجتهاد خویش اشتباه کند ، باز هم مستحق یک پاداش خواهد بود . باید مدام این شعار را فرا روی خویش قرار دهیم : رای من صواب و درسیت است ، و اشتباه بودن ان نیز محتمل است و رای دیگران خطاست ، و درست بودن ان نیز ممکن است . به هر حال چه صواب و چه خطا ، هر دو باعث دستیا بی به اجر و پاداش می شود ؛ چون مخطی معذور است و از یک پاداش نیز برخوردار .
بنابراین ، این قاعده بسیار مهم و ضروری است ، اما متاسفانه چه بسا افرادی که ان را بد فهمیدند و در هر اختلافی بین مردم و در برابر هر مخالفی ان را تعمیم دادند . اما باید به مواردی محدود شود که قبلا ذکر شد .
- التزام به رابطه ی صمیمانه و روشنگرانه باهمدیگر و پرهیز از گفتگوهای تفرقه انداز و جدایی افکن که قلبها را از همدیگر دور می سازد و جو ی اکنده از عدم ا عتماد و بد بینی بوجود می اورد .
- تدوین برنامه ای داخلی که نظارت کامل برامور داشته باشد و روابط انان را هماهنگ نماید ، مشروط براینکه میان کلیه ی جماعت های همکار ، توافق وجود داشته باشد و و همه بر اجرا و تطبیق ان همت گمارند و متعهد باشند .
- تحقق اخوت دینی :
خداوند می فرماید :« فقط مومنان برادران همدیگرند ، پس میان برادران خود صلح و صفا برقرار کنید و از خدا بترسید تا به شما رحم شود/ حجرات / ۱۰
- تحقق پیمان بیعت :
دین معنا ایمانداران با همدیگر پیمان ببندند که در تبلیغ دین خدا با یکدیگر همکاری نمایند و نسبت به حقوق همدیگر طبق اصول شرعی متعهد باشند .
- استفاده از تجربه های دیگران .
- پرهیز از خود نمایی و تظاهر .
- رعایت ادب اختلاف و پرهیز از تفرقه .
- تفاهم و تقارب ممکن بین جماعت های اسلامی .
- تبادل نصیحت و همیاری براساس نیکی و تقوا .مائده/۲
- التزام به اصل شورا . ال عمران / ۱۵۹ – شوری / ۳۸
- – التزام به اصل تعلیم و تزکیه . ال عمران / ۱۶۴
- کوشش برای اتحاد ونزدیکی با دیگران . صف / ۳
- التزام به اصول تولی و تبرا ( دوست داشتن به خاطر خدا و بیزاری جستن به خاطر خدا . )
- محدود نشدن در پاره ای از مسائل :
متاسفانه برخی از جماعت های اسلامی ، پاره ای از مسائل را بعنوان اساس کار خویش قرار داده اند و فعالیتهای تبلیغی خود را به انها محدود کرده اند و در ان چارچوب حرکت می کنند و برای اثبات این مسائل ، دنیایی جنجال و هیاهو به راه می اندازند در صورتی که اکثر مسائل اجتهادی مو.رد اختلاف هستند و اشکالی ندارد که جماعت و اعضایش ، انچه را ارجح می دانند اختیار نمایند و به ان عمل کنند . کسی اجازه ندارد انان را ملامت و سرزنش کند .
—————————————-
منبع :آسیب شناسی جنبش های اسلامی / مؤلف :دکتر البیانونی / مترجم : عبدالغنی براهوتی/ انتشارات : احسان
