انتخابات در ترکیه و موضع کردها
انتخابات
در ترکیه و موضع کردها
استاد
عبدالعزیز مولودی
پیروزی
قابل پیش بینی حزب عدالت و توسعه ،حزب حاکم فعلی در انتخابات پارلمانی ترکیه که به
فاصله زیادی از رقبای خود و با آرایی بیش از دوره قبل و در نتیجه با اعتماد به نفس
بیشتری به تشکیل کابینه و ترمیم آن در آینده خواهند پرداخت؛ از جهات بسیار مورد
بررسی و تحلیل رسانه‌های داخلی و خارجی قرارگرفت.در حالیکه برداشت کلی حزب اسلام‌گرای
عدالت و توسعه از انتخابات جدید ، تفوق دمکراسی بر روشهای دیگری چون تمامیت خواهی
نظامیان در این کشور بوده است ، برخی از صاحب نظران ترک و تحلیلگران خارجی اعم از
ایرانی و غیر ایرانی ، انتخابات جدید و نتایج حاصل از آن را سرآغازی برای اسلامیزه
کردن دولت وقدرت در ترکیه و مخدوش شدن سیستم سیاسی لائیک این کشور تلقی کرده‌اند.این
دسته از ناظران با اعتقاد به اینکه ترکیه نیز به دام بنیادگرایی دینی (اسلامی) از
نوع به ظاهر معتدل آن می‌افتد ، از کل این جریان اظهار نگرانی و ترس می‌کنند.در
مقابل در ایران ، جناح محافظه‌کار به
استقبال نتایج انتخابات رفت و به طور آشکار از آن اظهار خوشحالی نموده علاوه بر آن
؛ ضمنی نتیجه را در چهارچوب الگوی نظری خود مبنی بر پیروزی اسلام برغیر آن می‌بینند.در
حالیکه این دو(حزب عدالت و توسعه با روش کاملا مشخص در سیاست ترکیه و حفظ منافع این
کشور در داخل و خارج بدون در نظر داشتن ملاک وابستگی یا عدم وابستگی مردم یا
گروهها به این حزب و محافظه‌کاران ایران در انواع مختلف آن که اصولا منافع ملی برای
آنها در داخل و خارج تنها در منافع یک عده خاص از ایرانیان واجد مذهب رسمی تبلور یافته
وباقی ایرانیان برای آنها در حوزه “غیرخودی” قرارمی‌گیرند) کمترین میزان
شباهت را در روش و منش با هم دارند.
آنچه
که در همه این تحلیل‌ها نادیده‌گرفته شده است ، محدودیت زمانی انتخابات و درقدرت
ماندن در نظامهای دمکراتیک می‌باشد که در واقع ضامن سلامت قدرت و عدم بکارگیری
نامحدود و استبدادی قدرت توسط یک فرد ، حزب یا گروه اندک است.به اعتقاد من تمام
تحلیل‌های بالا که بخش عمده آن ناشی از شوک شکست در انتخابات ترکیه است ؛ صرفا نوعی
خود ارضایی و تسکین درونی لایه‌های ضعیف قدرت در ترکیه برای فرار از از شکست و عدم
استقبال مردم از آنهاست.اگر بنا باشد در دمکراسیها در نهایت مردم به انتخاب با واسطه
حاکمان دست بزنند ، عملی که در ترکیه در روزهای اخیر شاهد آن بودیم ودر آن برخی از
لایه های جامعه بدون تعلق خاطر فردی یا گروهی، به برنامه‌های حزب عدالت و توسعه رای
دادند، نشانه تحکیم دمکراسی و حاکمیت مردم در این کشور است.به نظر می‌رسد تمام
آنها که این جریان را با ترس و نگرانی نظاره کرده و از نتایج آن برآشفته اند، به
طور ضمنی یا مستقیم به شعور انتخاباتی مردم در ترکیه تعرض کرده‌اند.
در
انتخابات مذکور با توجه به نصاب بالایی که
حزب عدالت و توسعه در مناطق کرد نشین
مانند دوره قبل کسب کرد ، می‌توان دورنمای جریان سیاست و حکومت در این کشور
را در قبال کردها مورد بحث قرار داد.حزب حاکم در جریان دوره گذشته علیرغم فشار
نظامیان و جناحهای قدرت ، برخلاف دولت های دیگر که معمولا با نظامیان در زمینه
سرکوب کردها هماهنگ بوده‌اند نسبت به کردها رفتار کرده و به نظرمی‌رسد شکاف عمده‌ای
میان دیدگاه های حزب حاکم با لایه های نظامی وجود دارد.یکی از برنامه‌های جدی
عدالت و توسعه که تا حال به دنبال آن بوده‌است، الحاق به اتحادیه اروپا است.سیاستی
کهاز یک سو با مخالفت نظامیان قدرتمند روبرو بوده و از سوی دیگر نیازمند یک تغییر جدی در نوع نگاه دولت ترکیه
نسبت به کردها در این کشور است.بنابراین نظامیان و حامیان سیاسی آنها در هر دو زمینه
یعنی الحاق به اتحادیه اروپا و بهبود وضعیت کردها در نظام سیاسی و اجتماعی ترکیه
ناراضی و مخالف آن هستند.
به
اعتقاد من میزان موفقیت سیاستهای داخلی و خارجی ترکیه زیر حاکمیت حزب عدالت و
توسعه مخصوصا در پیوست به اروپا ، تثبیت اوضاع اقتصادی آن کشور و تداوم رشد آن ، و
مخصوصا جلب نظر کردها و همراهی احزاب قانونی و فعال کرد با حزب حاکم در پیشبرد
برنامه‌های اقتصادی در کردستان ترکیه ؛ تعیین کننده میزان محدودیت نقش نظامیان در
قدرت سیاسی ترکیه و در نتیجه ارتقای کردها به شهروندی کامل در آن است.به نظر می‌رسد
تنها جریانی که خارج از حلقه ناسیونالیستی افراط گرایانه ترک در ترکیه یارای حرکت
در مسیر مخالف را دارد ، حزب عدالت و توسعه است.استراتژیست های کرد در ترکیه می‌بایست
این واقعیت را در چهارچوب برنامه‌های آتی جنبش کردی در ترکیه قراردهند تا بتوانند
به برخی از نتایج مثبت و امیدوارکننده دست یابند.
