بخشیدن و اهدای اعضا به دیگران پس از مرگ

بخشیدن و اهدای اعضا به دیگران پس از مرگ

نویسنده: کمال روحانی

سوال: آیا اهدای عضو به دیگران پس از مرگ صحیح است؟ آیا وارثان می توانند برخی از اعضای میت را به بیماران نیازمند ببخشند؟

جواب: از هیات افتای کشور عربستان در (الفتاوی الشرعیه فی المسائل العصریه ، ص ۱۶۹۷ ) و هیات افتای کشور کویت(مجموعه الفتاوی الشرعیه الصادره عن قطاع الافتاء و البحوث الشرعیه ، فصل طب) و(الفتاوی المعاصره ، ج ۲ ) از دکتر یوسف قرضاوی:

آن چنان که از نصوص شرع مقدس اسلام بر می آید، این است که انسان می تواند در طول حیات و بعد از مرگ بخشی از مال و خود را به دیگران ببخشد. بر این اساس بخشیدن برخی از اعضا به صورت محدود، بعد از مرگ هیچ مشکلی ندارد، بلکه اگر از باب کمک به دیگران و قصد قربت باشد مطمئنا” فرد ماجور خواهد بود.

اگر کسی بپرسد یا معترض باشد که جدا کردن اعضای مردگان توهین و هتک حرمت است؟! در پاسخ خواهیم گفت : بخشیدن اعضا به معنی هتک حرمت نیست بلکه در طول عمل جراحی، جدا کردن عضو در نهایت احتیاط و احترام جدا خواهد شد. اما آنچه  مسلم است این است که نباید کل اعضای جسم یا بخش عمده ی آن را به دیگران یا مراکز پزشکی و تحقیقاتی بخشید؛ زیرا لازم است که بر اعضای مرده، احکام میت، چون غسل، کفن، نماز، دفن جاری گردد. پس نتیجه می گیریم بخشیدن بخش محدودی از اعضا به دیگران مرگ جایز است و اگر به قصد قربت باشد فرد ماجور خواهد بود.

در پاسخ به سوال دوم باید گفت: همان گونه که فرد مختار است برخی از اعضای خود را تبرع نماید. این گونه وارثان میت نیز می توانند بعضی از اعضای میت را در اختیار بیماران نیازمند یا بانک اعضا قرار دهند.

البته هنگامی که میت در حال حیات خود، وارثان را از بخشیدن اعضای خود به دیگران منع کرده است، آنان حق اهدای اعضای او را بعد از مرگش ندارند.

__________________________________________

منبع: احکام و فتاوای پزشکی معاصر / مولف: کمال روحانی / ناشر: آراس ۱۳۸۹

تنظیم برای نوگرا: باران.