حکم تزریق آمپول و استعمال دارو و شیاف و مانن

حکم تزریق آمپول و استعمال دارو و شیاف و مانند آن برای روزه­داران

دکتر یوسف قرضاوی / مترجم:دکتر احمد نعمتی

سؤال_ آیا تزریق آمپول وریدی در رگ یا عضله و هم چنین تنقیه و استعمال روغن یا شیاف برای درمان بواسیر روزه را باطل می کند یا خیر؟

جواب:  معنای ساده روزه یعنی خودداری از خوردن و آشامیدن و مباشرت با زنان که بر هیچکس پوشیده نیست. نصّ صحیح قران نیز فقط در این سه مورد است، و معنی این امور مورد نهی بر هیچ کس پوشیده نیست. در عهد نبوت، اعراب بادیه نشینن معنی آن را می دانستند و برای فهم و درک معنی خوردن و آشامیدن نیاز به تعریف های منطقی نداشتند؛ و نیز حکمت و فلسفه روزه که عبارت است از اطاعت و بندگی خداوند متعال ترک خواهش­های نفسانی و جلب رضایت او بر کسی پوشیده نمی باشد؛ چنانچه خداوند متعال درحدیث قدسی می فرماید: { هرگاه عمل بنی آدم برای خود او است به جز روزه که برای من است و من پاداش آن را می دهم، زیرا که از خوردن و آشامیدن و ارضای شهوت به خاطر من دست برمی دارد.}

تزریق انواع آمپول و اسعمال روغن و مانند آن که در سؤال مطرح شده است، نه در لغت و نه در عرف، خوردن یا نوشیدن به حساب نمی­آیند. م با مقصود شارع در رابطه با روزه منافات ندارند، بنابراین موجب ابطال روزه نخواهند شد، وو چیزی را که خداوند ممنوع ننموده است، نباید بر خود سخت بگیریم و آن را بر خود ممنوع گردانیم. خداوند متعال در آیه مربوط به روزه می فرماید:{ یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ} { . خداوند آسایش شما را می‌خواهد و خواهان زحمت شما نیست.} بقره/۱۸۵

ابن حزم می گوید: موارد زیر روزه را باطل نمی کنند:

«حقنه» یعنی تزریق؛ «سعوط» یعنی بخور؛ قطره چکاندن در گوش؛ و استعمال سوند؛ استنشاق، هر چند به حلق برسد؛ مضمضه، اگر چه بدون عمد وارد گلو شود؛ سورمه کشیدن در شب یا روز، اگر چه وارد گلو شود؛  وارد گلو شدن ذرات آرد و حنا و مواد عطری و حنظل یا هر چیز دیگر؛ مگسی که بدون اختیار وارد گلو شود؛ و …

ابن حزم، برای اثبات مدعای خود استدلال می کند و می گوید: « خداوند ما را در حال روزه داری ا زخوردن و آشامیدن و جماع و استفراغ عمدی و ارتکاب گناهان نهی فرموده است؛ بنابراین، به هر آنچه از جلو یا عقب، یا گوش، یا چشم یا بینی یا هر سوراخ دیگر شکم یا سر وارد بدن شود اصطلاحا" خوردن و آشامیدن نمی گویم، و خداوند جز خوردن و نوشیدن هیچ چیز دیگری را مادام که حلال باشد بر روزه­دار ممنوع نکرده است.»

شیخ السلام ابن تیمیه راجع به سورمه کشیدن و تزریق و استعمال سورند و رسانیدن دارو به درون انسان از طریق زخم­ها و … می گوید: « اظهر این است که چنین مواردی روزه را باطل نمی کنند؛ زیرا،روزه از ارکان مهم دین اسلام است که همه مردم اعم از خواص و عوام باید با آن آشنایی داشته باشند. بنابراین، اگر چنین مواردی را خدا و پیامبر بر شخص روزه­دار حرام می­کردند،و روزه با آنها باطل می­شد، بر پیامبر خدا لازم می آمد که آنها را بیان دارد، و اگر بیان می داشت، صحابه نسبت به آنها آگاهی می یافتند، و همانند سایر احکام شریعت ان را به امت ابلاغ می کردند، وقتی که هیچ اهل علمی در این ارتباط از پیامبر خدا (ص) هیچ گونه حدیثی را نه صحیح، نه ضعیف، نه مسند و نه مرسل بیان ننموده­اند، پی خواهیم برد که آن حضرت در این باره مطلبی بیان ننمود­اند. والله اعلم

_____________________________

منبع: دیدگاه­های فقهی معاصر (۱)

مؤلف: د. یوسف قرضاوی

مترجم:دکتر احمد نعمتی

ناشر: نشر احسان

نوبت چاپ: اول ۱۳۸۰